Odporność na COVID-19 – jak długo ochronią Cię przeciwciała?

Przeszedłeś COVID-19 lub wykonałeś szczepienie ochronne i zastanawiasz się, jak długo utrzyma się Twoja odporność? Oto garść informacji o testach, przeciwciałach i odporności na SARS-CoV-2.

Czym jest odporność na COVID-19?

Odporność na koronawirusa, która ma uchronić Cię przed zachorowaniem na COVID-19, wiąże się z występowaniem w organizmie odpowiednich przeciwciał oraz komórek układu odpornościowego. Są one zaprogramowane tak, aby w przypadku kontaktu z wirusem szybko go zwalczyć.

Przeciwciała to białka produkowane przez komórki układu immunologicznego. Powstają w odpowiedzi na kontakt z czynnikami, które mogą zagrażać naszemu zdrowiu, np. z różnego rodzaju wirusami i drobnoustrojami. Każdy rodzaj przeciwciał jest nieco inny, ponieważ został stworzony do walki z konkretnym patogenem.

W związku z tym w naszym organizmie od dziecka krąży ogromna pula przeciwciał gotowych na walkę z konkretnymi wirusami, bakteriami czy pasożytami. Część z nich wykształciła się samoistnie na skutek kontaktu z danymi drobnoustrojami, a część w odpowiedzi na szczepienia ochronne. To właśnie dzięki szczepionkom wiele chorób, które kiedyś siały postrach na świecie i zbierały olbrzymie żniwa, pozostaje dziś praktycznie zapomnianych.

Dowiedz się więcej: co to jest szczepionka?

Przeciwciała występujące w organizmie możemy podzielić na kilka głównych klas. Różnią się miedzy sobą budową, właściwościami oraz tym, w jakich rejonach organizmu jest ich więcej, a w jakich mniej. Główne klasy to: IgG, IgM, IgA, IgD i IgE.

Odporność na koronawirusa wiąże się z wytworzeniem przeciwciał walczących ze specyficznymi białkami (a konkretniej ich fragmentami), które występują w wirusie SARS-CoV-2. To właśnie one są w stanie szybko podjąć walkę i unieszkodliwić wirusa, gdy dojdzie do zarażenia. W przypadku zachorowania na koronawirusa najczęstsze są przeciwciała wytwarzane przeciwko białkom kolca (S) oraz białkom nukleokapsydu (N). To właśnie te białka wirusa SARS-CoV-2 wywołują mocną odpowiedź układu immunologicznego. Dlatego też kiedy badasz poziom przeciwciał, żeby sprawdzić swoją odporność na koronawirusa, tak naprawdę badasz poziom konkretnych IgM, IgA i IgG walczących z jego białkami.

Do wytworzenia przeciwciał może dojść na skutek przebycia infekcji koronawirusem lub szczepienia ochronnego. Stąd też skuteczność danego szczepienia ustala się poprzez określenie ilości wytwarzanych przeciwciał.

Jaka ilość przeciwciał chroni przed COVID?

Magdalena Habuz-Falińska dodaje: 

"Na ten moment nie określono, jaki poziom przeciwciał chroni przed ponownym zachorowaniem. Każdy organizm jest inny i w odpowiedzi na kontakt z patogenem lub szczepionką produkuje różną ilość antyciał. Co jednak istotne, ich miano jest niższe i szybciej  obniża się po przechorowaniu COVID-19, niż po szczepieniu. To kolejny argument przemawiający za tym, że warto się zaszczepić, nawet jeśli zaliczamy się do grona ozdrowieńców."

Odporność po szczepieniu na COVID-19 i po przechorowaniu infekcji

Od początku pandemii SARS-CoV-2 cały czas trwają badania nad poziomem odporności po infekcji wirusem. W ich toku pojawiają się wyniki, które mówią, że u ozdrowieńców może wykształcać się odporność długotrwała. Szacuje się, że może dawać uodpornienie nawet na kilka lat. Wnioski te wyciągnięto, badając poziom przeciwciał w osoczu ozdrowieńców, parę miesięcy po przebiegu potwierdzonej infekcji. Długo utrzymują się też przeciwciała u osób, które przebyły zarażenie innym wirusem SARS. Są obecnie w ciele ozdrowieńców po 17 latach, co pozwala na snucie optymistycznych prognoz.

Co więcej, niektóre badania wskazują na dłuższe utrzymywanie się komórek odpornościowych, które mają zdolność pamiętania patogenu. To dzięki nim organizm w bardzo krótkim czasie jest w stanie namnożyć przeciwciała i uchronić przed kolejnym zarażeniem.

Oczywiście znane są również przypadki szybkiego ponownego zachorowania na COVID-19. Prawdopodobnie wynika to z indywidualnych uwarunkowań organizmu do poziomu wytwarzania przeciwciał.

Odporność po szczepionce na COVID-19: ile trwa?

Podobnie, jak w przypadku odporności nabytej po przebyciu infekcji koronawirusem, wygląda kwestia szczepień. Czas, w którym szczepionka będzie Cię chronić, nie jest precyzyjnie określony. Trudno ustalić, jak długo u przeciętnego człowieka będzie utrzymywała się odporność. Dlaczego? Ponieważ nie do końca znamy poziomy różnego rodzaju komórek układu odpornościowego, dające gwarancję ochrony przed SARS-CoV-2.

Szczepienia na COVID-19 − kiedy, jakie i czy są bezpieczne? - czytaj więcej!

Badanie przeciwciał na COVID-19

Badanie przeciwciał wykonuje się w laboratoriach stosujących metody diagnostyczne bazujące na teście immunoenzymatycznym ELISA. Wykonuje się je przy użyciu krwi, pobieranej zwykle ze zgięcia łokciowego. Wynik przeważnie jest dostępny po 1-2 dniach. Przeciwciała można sprawdzać też za pomocą testów kasetkowych, coraz powszechniejszych na rynku. Na odpowiednie miejsce na teście nanosi się parę kropel krwi z palca, a wynik uwidacznia się po paru minutach.

Zobacz: jakie badania powinni wykonać ozdrowieńcy?

Dzięki zbadaniu przeciwciał dowiesz się też, kiedy mniej więcej mogłeś mieć kontakt z wirusem. Wynika to z faktu, że dane klasy przeciwciał pojawiają się w trakcie lub świeżo po przebytej infekcji i zanikają z czasem, a inne pojawiają się później. Analizując poziomy poszczególnych klas, dowiesz się, czy infekcje przeszedłeś dawno, czy niedługo przed testem. Statystyki pokazują, że przeciwciała utrzymują się w naszym organizmie średnio do 6 miesięcy po przebytej infekcji.

Jeżeli posiadasz przeciwciała przeciwko koronawirusowi (wynik pozytywny IgG), prawdopodobnie jesteś chroniony przed ponownym zakażeniem. Jednak obecnie nie wiemy, jak długo taka ochrona może trwać i czy chroni przed nowo powstającymi wariantami koronawirusa. Co więcej, mimo że sami jesteśmy bezpieczni, to prawdopodobnie możemy przenosić wirusa biernie. Właśnie dlatego obecność przeciwciał walczących z COVID-19 nie zwalnia Cię z noszenia maseczki i zachowania dystansu społecznego.

Jak długo utrzymuje się odporność na koronawirusa? Podsumowanie 

Pomimo coraz lepszego poznawania mechanizmów odporności przeciw SARS-CoV-2,wiele aspektów i detali choroby pozostaje w dalszym stopniu nieodkrytych. Być może wciąż mamy po prostu zbyt mało danych, aby wyciągać daleko posunięte wnioski. Dlatego też to, ile trwa odporność na COVID-19 po infekcji i po szczepieniu ochronnym, jest niemożliwe do jednoznacznego określenia. Mając to na uwadze, niezależnie od tego, czy jesteś zaszczepiony, czy przebyłeś zarażenie – zachowuj się odpowiedzialnie. W dalszym ciągu w miejscach publicznych, kiedy dotykasz tych samych powierzchni co inni ludzie lub przebywasz z obcymi w bliskim kontakcie, stosuj maseczki ochronne. Ważnym elementem dbania o siebie i innych jest również płyn do dezynfekcji, nie powinieneś przestać go używać. Możesz go kupić w małym opakowaniu i mieć zawsze pod ręką.

Źródła:

1. Fu Y. i wsp.: The Utility of Specific Antibodies Against SARS-CoV-2 in Laboratory Diagnosis. Front Microbiol. 2020
2. Okba N.M.A. i wsp.: SARS-CoV-2 specific antibody responses in COVID-19 patients. medRxiv Online 2020
3. Gao, Y et al , Impacts of immunosuppression and immunodeficiency on COVID-19: A systematic review and meta-analysis (2020) The Journal of infection