Osobowość narcystyczna − efekt rozpieszczenia czy zaniedbania w dzieciństwie?
Osobowość narcystyczna to złożone zagadnienie. Czym jest i na czym polega jej leczenie? Kto jest szczególnie narażony na takie zaburzenie? Dowiedz się więcej!
Spis treści
Narcystyczne zaburzenie osobowości bywa odbierane jako paradoks. Osoby z zaburzeniem mogą wydawać się pewne siebie i bardzo zapatrzone w siebie, ale tak naprawdę często są kruche i nie mają poczucia własnej wartości. Pragną uwagi i pochwał, ale nie są w stanie nawiązać bliskich relacji. Narcystyczne zaburzenie osobowości wywołuje wielki niepokój zarówno u osoby z zaburzeniem, jak i wśród osób z jej najbliższego otoczenia. Zobacz, czym jest osobowość narcystyczna.
Spis treści:
- Narcyzm − co to jest?
- Osobowość narcystyczna − jak ją rozpoznać?
- Osobowość narcystyczna − objawy, na które warto zwrócić uwagę
- Osobowość narcystyczna − przyczyny to niedowartościowanie?
Narcyzm − co to jest?
Termin przewijał się w literaturze o tematyce psychologicznej już od 1911 roku. Ostatecznie, w 1980 roku, został wpisany do podręcznika zaburzeń psychicznych, jako zaburzenie osobowości.
Osoby dotknięte problemem, borykają się ze złożoną chorobą psychiczną. Ich zachowanie uznaje się za objaw zaburzenia psychicznego, a nie braku kręgosłupa moralnego.
Sprawdź też, czym jest choroba afektywna dwubiegunowa.
Osobowość narcystyczna − jak ją rozpoznać?
Żeby rozpoznać osobowość narcystyczną, terapeuci obserwują zachowania, postawy i reakcje danej osoby. Zgodnie z Diagnostycznym i statystycznym podręcznikiem zaburzeń psychicznych, który terapeuci wykorzystują jako poradnik, obserwowana osoba musi wykazać 55% spośród wszystkich cech zidentyfikowanych, jako narcystyczne.
Cechy ułożone są w listę w podręczniku. Ale pokrywają się one jedynie częściowo ze stereotypowym postrzeganiem „narcyza”. Nie każdy zdaje sobie sprawę, co kryje się we wnętrzu osoby zapatrzonej w siebie i ukierunkowanej na własne „ja”.
Sprawdź też, jak radzić sobie z lękiem.
Osobowość narcystyczna – cechy
- poczucie wyższości i szeregu uprawnień
- przesadna, niegasnąca potrzeba uwagi i zachwalania przez innych
- perfekcjonizm
- ogromna potrzeba kontroli
- brak odpowiedzialności, obwinianie innych za swoje błędy
- brak granic, mentalność kilkuletniego dziecka i poczucie, że wszyscy chcą tego samego, co on
- brak empatii i zdolności do bycia naprawdę wrażliwym
- rozumowanie emocjonalne
- strach, niepewność, ukrywanie własnych słabości, jako coś wstydliwego
- niezdolność do pracy zespołowej
Osobowość narcystyczna − objawy, na które warto zwrócić uwagę
W interakcji z osobą o narcystyczną, możesz zauważyć kilka charakterystycznych postaw. Narcyzi muszą być najlepsi, najbardziej kompetentni, zawsze mają rację i robią wszystko po swojemu. Aroganckie, lekceważące czy wyniosłe zachowania są naturalnym wyznacznikiem ich postaw. Chcą posiadać wszystko i wszystko kontrolować. Dążą do tego na różne sposoby, np. przybierając rolę ofiary, kogoś, kto wymaga troski, uwagi i rekompensaty za złe samopoczucie.
W głowie narcyza istnieje określona hierarchia − na jej szczycie jest miejsce tylko dla niego. Kategorie, według których taka osoba postrzega rzeczywistość to pary przeciwstawnych wartości, np. dobry/zły, słuszny/błędny − nie ma nic pomiędzy.
Sprawdź też, jak radzić sobie ze stresem.
Narcystyczne pragnienie wzbudzania podziwu czy bezustannego otrzymywania pochwał, przy jednoczesnym braku zdolności do odczuwania empatii może stać się przykre i uciążliwe dla osób z najbliższego otoczenia.
Osobowość narcystyczna − przyczyny to niedowartościowanie?
Bez względu na to, ile razy powiesz narcyzowi, że go kochasz, podziwiasz lub akceptujesz, nigdy nie poczuje się spełniony. W głębi duszy nie wierzy, że ktoś może go kochać. W rzeczywistości jest bardzo niepewny i czuje strach. Przyczyn kształtowania się takiej postawy można doszukiwać się już we wczesnym dzieciństwie. Jej powstanie może wiązać się z błędami wychowawczymi lub zaniedbaniami opiekunów dziecka.
Błędy wychowawcze, które mogę prowadzić do narodzin postaw narcystycznych to:
- nadmiernie wychwalanie i rozpieszczane dziecka
- zaniedbywanie, poświęcanie niewystarczającej uwagi
- wygórowane oczekiwania w stosunku do dziecka lub ich brak
Istnieją teorie, że wczesna trauma lub nadużycia również mogą przyczynić się do powstania narcystycznego zaburzenia osobowości.