Pęcherze na stopach − jak je prawidłowo leczyć? Opinia dermatologa!

Podczas wiosennych wędrówek, zwłaszcza w nowej parze butów, często zdarzają się pęcherze na stopach. Te niechciane, bolesne zmiany na skórze potrafią zniszczyć nawet najbardziej udany, aktywny wypoczynek. Co zrobić, kiedy pęcherz już się pojawił na stopie? Zobacz, co przyspieszy ich gojenie. Czy istnieją domowe sposoby na pęcherze na stopach?

Pęcherze na stopach od butów – dlaczego powstają?

Krótki spacer w nowych butach lub długa wędrówka w dawno nienoszonym i dobrze dopasowanym obuwiu prawie zawsze kończą się powstaniem pęcherzy na stopach. Dlaczego tak się dzieje? Skóra składa się z 3 warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. U zdrowego człowieka naskórek ściśle przylega do skóry właściwej dzięki skomplikowanym połączeniom zwanym hemidesmosomami. One gwarantują, że kiedy o coś pocierasz naskórek, ten nie spełza ze skóry.

Niestety długi ucisk połączony z tarciem skóry na stopach powoduje, że dochodzi do uszkodzenia prawidłowych połączeń w skórze i do oddzielenia się naskórka. Ten tworzy wtedy pokrywę pęcherza, który w krótkim czasie wypełnia się płynem surowiczym. Pęcherze pojawiają się w miejscach, na które oddziałuje największy ucisk i tarcie, czyli na piętach i palcach.

Wybierasz się w góry? Sprawdź, jak wyposażyć swoją apteczkę: Apteczka na wakacje − co zapakować w góry w razie kontuzji?.

Pęcherze na stopach − jak się pozbyć?

Jeśli pęcherze już powstały na Twoich stopach, nie martw się. Na szczęście istnieje kilka sposobów, żeby przyspieszyć ich gojenie. Wszystkie z nich wykonasz samodzielnie w domu. Nie warto jednak ufać starym metodom na pęcherze na stopach. Domowe sposoby, takie jak okłady z kapusty czy smarowanie miodem, mogą dać odwrotny skutek − tylko zirytują skórę i sprawią, że będzie się ona wolniej goiła.

Co w takim razie robić? Jeśli tylko zobaczysz, że na Twoich stopach są pęcherze, nie zwlekaj − działaj. Im szybciej wdrożysz leczenie, tym krócej może ono potrwać. Pamiętaj też, że wiele zależy od Twoich indywidualnych uwarunkowań. Niektórzy, zwłaszcza osoby z cukrzycą, mogą mieć naturalny problem z szybkim gojeniem się ran i uszkodzeń skóry.

Co na pęcherze na stopach pomoże?

• Przede wszystkim przemyj skórę wodą z mydłem, żeby oczyścić ją z zanieczyszczeń i potu.
• Zdezynfekuj skórę preparatem przeznaczonym do odkażania skóry, np. zawierającym dichlorowodorek oktenidyny lub poliheksanidynę.
• Jeśli pęcherz jest niewielki, zabezpiecz go i przyklej specjalny plaster z opatrunkiem przeznaczonym właśnie na pęcherze. Nigdy nie naklejaj samego plastra bez opatrunku, bo przy odklejaniu go, zedrzesz pokrywę pęcherza. Zobacz, zestawienie plastrów na pęcherze: Najlepsze plastry na pęcherze. Zobacz ranking TOP 4 produktów.

Pęcherze na stopach − przebijać czy nie?

Farmaceutka, Irmina Turek pisze:

„To, jak postąpić z bąblem na palcu, zależy przede wszystkim od jego wielkości i dokładnego usytuowania. Najlepiej nie przebijaj pęcherza na stopie (czyli pod spodem), ponieważ pełni on funkcje ochronną dla skóry na podeszwie i zapobiega jej uszkodzeniu. Dodatkowo nie dopuszcza zanieczyszczeń, zapewnia jałowe środowisko i łagodzi nacisk.

Jeśli jednak pęcherz bardzo urósł i nabrzmiał, masz pewność, że i tak pęknie, bo na to wygląda lub jest w takim miejscu, że przy chodzeniu na pewno wydostanie się z niego płyn, możesz go przebić. W przypadku gdy bąbel rozerwie się w sposób niekontrolowany w czasie chodzenia, istnieje duża szansa, że dojdzie do nadkażenia rany oraz że naskórek będzie poszarpany. Przy kontrolowanym przekłuciu sterylnym narzędziem, wysięk co prawda wypływa, ale cała powierzchnia naskórka (czyli wcześniejszy bąbel) pozostaje prawie nienaruszona, a to tworzy warstwę ochronną dla głębszych warstw skóry”.

Jak przekłuwać pęcherz?

Gdy pęcherz jest dużych rozmiarów, najlepiej jest go po prostu przekłuć. Dzięki temu nie dojdzie do zakażenia płynnej treści, która go wypełnia, pokrywa pęcherza będzie stanowiła natomiast naturalny opatrunek.

Pamiętaj, że pęcherze na stopach można przekłuwać jedynie jednorazowymi sterylnymi igłami! Nigdy nie używaj do tego igieł do szycia czy szpilek, nawet po wyparzeniu i zdezynfekowaniu spirytusem. Po igłę do przebicia pęcherza wybierz się po prostu do apteki.

Zrób w pęcherzu 1 lub 2 nakłucia, przez które wypłynie treść surowicza. Nadmiar płynu delikatnie usuń, przyciskając pęcherz za pomocą jałowej gazy. Następnie zdezynfekuj ponownie skórę i zasklepiony pęcherz oraz załóż opatrunek. Pamiętaj, żeby dezynfekować skórę i zmieniać opatrunek 2 razy dziennie, dzięki czemu zapobiegniesz rozwojowi infekcji bakteryjnej.

Irmina Turek dodaje:

„Przy mniejszych pęcherzach nie ryzykuj i nie nakłuwaj ich samodzielnie. Co innego zrobić, żeby sobie ulżyć w bólu? Dla złagodzenia dolegliwości i zaizolowania bąbla z płynem surowiczym możesz nakleić specjalne plastry na pęcherze. Te produkty z hydrożelową bazą osłonią pęcherz przed dalszym ocieraniem i złagodzą ból. Dodatkowo opatrunki takie umożliwią stopniowe zagojenie się i wchłonięcie bąbla pod osłoną. Plastry hydrożelowe są zwykle przezroczyste lub cieliste i nie odznaczają się na skórze.

Zdarte pęcherze na stopach – co robić?

Jeśli w porę nie uchwycisz momentu powstania pęcherza, możesz zauważyć na swoich stopach zdarte pęcherze. Co wtedy? Postępuj podobnie, jak przy nienaruszonym pęcherzu. Tutaj szczególnie ważny będzie dobór odpowiedniego opatrunku, który nie przyklei się do rany po pęcherzu. Nawet jeśli doszło do częściowego spełznięcia oderwanego naskórka, nigdy nie wycinaj jej resztek! Rana musi zagoić się sama, a wycinanie może tylko pogłębić urazy tkanek wokół.

Irmina Turek pisze, dlaczego dobrym rozwiązaniem na leczenie pękniętych pęcherzy na stopach jest plaster hydrożelowy:

„Jeśli rana po pęknięciu pęcherza znajduje się w miejscu narażonym na dalsze obcieranie lub nie masz możliwości dać jej spokojnie się goić w domu bez założonego obuwia, dobrym wyjściem jest odpowiedni opatrunek.

Możesz do tego wykorzystać zwykły plaster z jałowym opatrunkiem lub plaster hydrożelowy. Ta druga opcja jest nieco wygodniejsza, bo dobrze izoluje ranę, przez co zapobiega dalszym urazom. Dodatkowo hydrożel zastosowany w opatrunku utrzymuje wilgotne środowisko oraz wymianę gazową. To optymalizuje i usprawnia gojenie się uszkodzonej skóry.

Plaster hydrożelowy jest też wygodny w użyciu − nie trzeba go tak często zmieniać. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko uszkodzenia gojącej się rany − możesz po prostu zerwać z opatrunkiem naskórek, który właśnie się zregenerował. I cały proces zacznie się od nowa. Dlatego pamiętaj, że jeżeli zabezpieczasz pęknięty pęcherz zwykłym, jałowym plastrem, odklejaj opatrunek bardzo delikatnie, żeby nie uszkodzić bliźniącej się rany”.

Chcąc przyspieszyć proces gojenia, zapewnij skórze dostęp powietrza. Gdy tylko masz możliwość, np.  w domu, zdejmij buty, skarpetki i opatrunek, żeby skóra mogła „oddychać”.

Nie ma niestety magicznego sposobu, jak wyleczyć pęcherze na stopach. Jeśli bąbel z płynem surowiczym już powstał, potrzeba czasu, żeby się zagoił. Warto jednak postępować zgodnie z tymi zasadami. Dzięki nim, proces gojenia się skróci, zmniejszysz też ryzyko powikłań, jak wtórne zakażenie bakteryjne skóry.

Irmina Turek dodaje:

„Czy maści na pęcherze pomogą? Bezpośrednio na ranę nie należy nakładać żadnych maści. Po prostu ją odkaź i opatrz. Nakładanie bezpośrednio na miejsce urazu maści czy innych preparatów może pogorszyć gojenie, podrażnić i spowodować dodatkowy ból”.

Pęknięty pęcherz na stopie − leczenie u lekarza?

Irmina Turek zwraca uwagę na szczególną sytuację:

„Pęcherze na stopach źle się goją? Jeśli przy pęcherzu na palcu tworzy się stan zapalny, powstaje duża bolesna rana lub dochodzi do infekcji, nie zwlekaj i udaj się do lekarza. Na szczególną uwagę zasługuje pęcherz na stopie u osoby chorej na cukrzyce. Wszelkie uszkodzenia i rany na stopach u cukrzyków wymagają uwagi i kontroli. W przypadku diabetyków zachodzi większe prawdopodobieństwo gorszego i dłuższego gojenia się oraz łapania infekcji ran stóp”.

Przeczytaj artykuł: Dieta dla cukrzyka typu 2. O czym warto pamiętać?.

Pęcherze na palcach − jak sobie radzić?

Irmina Turek pisze zwięźle:

„Jeśli pojawi się już pęcherz na palcu, działaj szybko. Postępowanie nie różni się od tego, jakie trzeba wdrożyć przy pęcherzach na stopach (pod spodem). Opatrz bąbel, a jeżeli jest to konieczne, przekłuj go. Tu także polecam Ci zastosowanie plastra hydrożelowego. Ten dobrze zabezpieczy pęcherz na palcu, czyli w dość newralgicznym miejscu. Postaraj się też w miarę możliwości, o ile nie jesteś w środku wycieczki, zmienić obuwie na wygodniejsze, najlepiej na takie, które nie powoduje ucisku w miejscu pęcherza”.

Podsumujmy: jak leczyć pęcherze na stopach?

Bąble na stopach uciskają, pieką, bolą i powodują dyskomfort. Jeśli planujesz założyć nowe buty i obawiasz się tego, że Cię obetrą i powstanie pęcherz na stopie, to rób to etapami. Najpierw ubieraj nowe obuwie na krótkie wyjścia lub zacznij od chodzenia w nim w domu. W ten sposób unikniesz sytuacji, kiedy obtarły Cię buty i nie masz możliwości zmiany obuwia. Kiedy pęcherz już powstanie, umyj go, zdezynfekuj, a w ostateczności przekłuj. Pamiętaj, żeby dobrze zabezpieczyć ranę, aby szybko się wygoiła i nie sprawiała Ci bólu.

Źródła:

1. Sokołowska-Wojdyło, E. Woś-Wasilewska, Podologia w praktyce – wybrane zagadnienia, 2016
2. Klamczyńska, M. Ciupińska, Podologia, 2019