Uraz śródstopia. Jakich ćwiczeń unikać?
Uraz śródstopia pojawia się u osób uprawiających aktywność fizyczną, a szczególnie u biegaczy. Objawia się bólem i wymaga specjalistycznej rehabilitacji. Dowiedz się więcej!
Spis treści
Uraz śródstopia często zdarza się osobom aktywnym fizycznie. Do najczęściej występujących urazów śródstopia zalicza się dysfunkcje ścięgien mięśni stopy, zwichnięcia stawów śródstępnych czy złamania przeciążeniowe kości. Jak rozpoznać uraz śródstopia? Objawy to najczęściej ból i obrzęk. Zobacz, co warto wiedzieć o tego rodzaju kontuzjach.
Uraz śródstopia − rodzaje kontuzji
Kontuzje śródstopia to bardzo częsta przypadłość osób aktywnych fizycznie. Jak mówi fizjoterapeuta Michał Roczek: „mają one charakter nagłych urazów lub występują na tle przeciążeniowym”. Śródstopie jest narażone na przenoszenie sporych obciążeń. Zwłaszcza podczas intensywnej aktywności fizycznej. W połączeniu z takimi czynnikami, jak wady postawy, błędy treningowe lub dysbalans mięśniowy, może to powodować urazy i kontuzje. A wtedy ścięgna, kości i stawy są narażone na obrażenia.
Jakim kontuzjom ulega śródstopie? Urazów tego typu jest bardzo dużo, jednak najczęściej dochodzi do:
- dysfunkcji ścięgien mięśni stopy
- zwichnięć stawów śródstępnych
- złamań przeciążeniowych kości
Sprawdź też, jak działa maść rozgrzewająca.
Uraz śródstopia − przeciążenia ścięgien mięśni prostowników
Ścięgno to część mięśnia, która najczęściej ulega przeciążeniom. Łączy ono układ kostny z układem mięśniowym. Wszelkie nieprawidłowości w pracy mięśnia, dają o sobie znać w pierwszej kolejności w postaci urazów ścięgien. W porównaniu do brzuśca mięśniowego (część mięśnia, która odpowiada za skurcz), ścięgno wolniej adaptuje się do zwiększonego obciążenia treningowego, co również może powodować jego przeciążenia.
Mięśnie, których ścięgna w okolicy śródstopia najczęściej ulegają przeciążeniom, to prostowniki stopy, czyli:
- mięsień piszczelowy przedni
- mięsień prostownik długi i krótki palucha
- mięsień prostownik krótki i długi palców
Głównym objawem wystąpienia przeciążeń ścięgien jest ból w grzbietowej części śródstopia. Czasem towarzyszy mu niewielki obrzęk. Najczęstsze przyczyny przeciążeń tych ścięgien, to niewystarczająca siła mięśniowa prostowników, ograniczenie ruchomości w stawie śródstopno-paliczkowym i zwiększenie obciążeń treningowych. Również zbyt mocne wiązanie sznurówek może wpływać na przeciążenia.
Poznaj też ćwiczenia na staw skokowy.
Jeśli odczuwasz ból w okolicy grzbietu stopy, warto wybrać się do fizjoterapeuty lub ortopedy. Głównym badaniem, które potwierdzi wystąpienie przeciążeń ścięgien i ich przyczynę, będzie badanie dotykiem. Jeśli okaże się ono niewystarczające do wystawienia diagnozy, specjalista zleci badanie USG. Gdy leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczny może okazać się rezonans magnetyczny.
Leczenie tego typu przeciążeń polega na zaprzestaniu aktywności prowokującej ból. Następnie do zadań fizjoterapeuty będzie należała terapia tkanek miękkich. Ma ona na celu uelastycznienie kontuzjowanych mięśni i ich ścięgien. Często pomocna okazuje się również elektroterapia, która wpływa na zmniejszenie stanu zapalnego. Ostatnim etapem rekonwalescencji jest wzmacnianie niedostatecznej siły mięśniowej prostowników stopy, co zapobiegnie nawrotowi kontuzji.
Sprawdź też, jak ćwiczyć, aby uniknąć kontuzji.
Kontuzja śródstopia − zwichnięcia stawów śródstępnych
Zwichnięcie stawów polega na przemieszczeniu się powierzchni kostnych względem siebie. Towarzyszy mu uszkodzenie takich struktur jak więzadła czy chrząstki i rozciągnięcie lub rozerwanie torebki stawowej. Najczęściej zwichnięcie wymaga nastawienia, bo nieprawidłowe ustawienie kości może prowadzić do martwicy tkanek miękkich.
Z uwagi na to, że stopa składa się z wielu kości i więzadeł, które je ze sobą łączą, zwichnięcia to bardzo częsta kontuzja okolicy śródstopia. Przeważnie towarzyszy temu nagły ból. Uraz ten zadarza się często u osób, które uprawiają sport z dużą ilością wyskoków i lądowań (m.in. gimnastyka, siatkówka, piłka nożna). W momencie lądowania może dość do destabilizacji stawu i w następstwie do jego zwichnięcia.
Jeśli istnieje podejrzenie zwichnięcia stawu (występuje opuchlizna, zasinienie, bolesność), najlepiej wybrać się do specjalisty. Lekarz wykona badanie RTG lub rezonansem magnetycznym, które wykluczy złamanie. Następnie nastawi staw, jeśli kości nie wróciły do pierwotnego ustawienia. W zależności od rozległości uszkodzeń tkanek miękkich, konieczny może okazać się zabieg chirurgiczny, który ma na celu korekcję lub ustabilizowanie odłamów kostnych.
W rehabilitacji zwichnięć stosuje się elektroterapię i taping, który pomoże odciążyć staw. Nierzadko stopę umieszcza się w specjalnej ortezie. Żeby usunąć stan zapalny, aplikuje się sterydowe i niesterydowe środki przeciwzapalne.
Sprawdź też maści i żele na ból mięśni i stawów.
Ból śródstopia − złamania przeciążeniowe
Złamanie zmęczeniowe kości polega na przerwaniu jej ciągłości, spowodowane kompensacją tkanek miękkich na kość lub długotrwałym powtarzaniem się jej mikrourazów. Kiedy mięśnie czy ścięgna są zbyt napięte lub za mało elastyczne, wywierają bardzo dużą siłę na kości, do których się przyczepiają. Nie są to złamania nagłe. Dochodzi do nich przez kilka tygodni, a nawet miesięcy. Najczęściej występuję w miejscu, gdzie ukrwienie kości jest słabsze. W tej lokalizacji zdolności regeneracyjne tkanek są pogorszone, co wpływa na ich osłabienie.
Złamania przeciążeniowe są dość powszechnym zjawiskiem u sportowców, nie tylko wyczynowych. Pojawiają się głównie u biegaczy długodystansowych, którzy nie dbają o właściwą regenerację. W szczególności, jest to spowodowane brakiem rozluźniania takich tkanek miękkich, jak mięśnie czy powięzi.
W okolicach śródstopia, najczęściej dochodzi do złamania przeciążeniowego kości łódkowatej. Występuje zwłaszcza u osób, które wykonują sporą ilość wyskoków lub sprintów. Złamanie to objawia się bólem w śródstopiu podczas aktywności, który ustępuje w spoczynku.
Czynnikami ryzyka, które mogą prowokować pojawienie się złamań zmęczeniowych jest również, pogłębiona pronacja stopy (stawianie ciężaru ciała po jej zewnętrznej stronie) i ograniczenie mobilności stawu skokowego.
Rehabilitacja, w przypadku złamań zmęczeniowych, polega przede wszystkim na odciążeniu stopy. Unieruchamia się ją na okres 6 − 8 tygodni, do momentu ustąpienia objawów bólowych. Jeśli złamanie jest poważne, do kości wprowadza się śruby stabilizacyjne, które przyspieszają zrastanie. Po usunięciu unieruchomienia, fizjoterapeuta przechodzi do mobilizacji stawu skokowego i do terapii tkanek miękkich. Ostatnim etapem leczenia jest wzmacnianie siły mięśniowej, w celu ustabilizowania stawu. Ze względu na charakter urazu, jakim jest złamanie przeciążeniowe, cechuje się ono utrzymywaniem dolegliwości bólowych przez dłuższy czas po wyleczeniu.
Sprawdź też, jak przyspieszyć regenerację mięśni po treningu.
Jeśli odczuwasz dyskomfort w okolicach śródstopia, nie lekceważ go. Warto zastosować zimne okłady żelowe Nexcare ColdHot Comfort, które pomogą zmniejszyć stan zapalny. Ustabilizowanie obolałego stawu skokowego też jest bardzo istotne. W tym celu dobrze sprawdzi się opaska stabilizująca staw skokowy Futuro.
Ból śródstopia − co robić? Pamiętaj o regeneracji
Żeby zapobiegać urazom śródstopia, w pierwszej kolejności pamiętaj o właściwej regeneracji. Stosuj automasaże i potreningowe rozluźnianie. Dzień wolny od ćwiczeń też jest bardzo istotny. Wtedy tkanki mają czas na odpoczynek i wzmocnienie. Dzięki temu unikniesz ich przetrenowania.
Nie zawsze kontuzja śródstopia wiąże się z poważnymi powikłaniami. Jednak na wszelki wypadek zrezygnuj z aktywności, które mocno je obciążają. Takie elementy jak skoki, sprinty lub podbiegi powinny zostać ograniczone do minimum. Jeśli odczuwasz ból w okolicach śródstopia, nie zwlekaj z wizytą u lekarza lub fizjoterapeuty. Niezależnie od tego, czy zdarzyło się to nagle, czy też dokucza Ci od dłuższego czasu. Stopa to bardzo skomplikowana struktura, która wpływa na funkcjonowanie całego ciała. W jej skład wchodzi wiele kości, stawów i tkanek miękkich. Warto zatem, żeby rehabilitacja w razie ewentualnej kontuzji, przebiegała sprawnie i fachowo.