Ból pleców między łopatkami – jakie są przyczyny i jak sobie radzić?

Problemy z kręgosłupem są powszechną dolegliwością. Sprzyja im siedzący tryb życia, mała ilość ruchu oraz nieprawidłowa masa ciała. Dla niektórych szczególnie uciążliwy może być ból pleców między łopatkami. Jakie są jego przyczyny? Jakimi sposobami sobie z nim radzić? Podpowiadamy! 

Ból pleców między łopatkami – przyczyny

Przyczyną bólu pleców między łopatkami najczęściej jest przyjmowanie nieprawidłowej postawy ciała. Kiedy przez dłuższy czas przebywasz w jednej pozycji i garbisz się, dochodzi do wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych i w okolicy międzyłopatkowej. Niebezpieczna jest pozycja wymuszona, w której plecy i głowa są pochylone do przodu. Narażone są na to osoby pracujące w pozycji siedzącej (np. informatycy, sekretarki, szwaczki) oraz w pozycji stojącej (np. pracownicy taśm produkcyjnych, chirurdzy, stomatolodzy). Kiedy przed pójściem spać niewygodnie układasz się w łóżku i masz zbyt miękki lub zbyt twardy materac, rano może Ci doskwierać ból pleców po spaniu. 

Jak wygląda ból pleców przy tego typu przeciążeniu? Przede wszystkim jego nasilenie zwiększa się w ciągu dnia i zazwyczaj jest najmocniej odczuwalne wieczorem. Może Ci doskierwać sztywność w okolicy łopatek i piersiowego odcinka kręgosłupa, co jest spowodowane wzmożonym napięciem mięśni w tej okolicy.  

Kręgosłup stanowi główną oś naszego ciała, dlatego pozostawanie w nieprawidłowej, wymuszonej postawie ma niekorzystny wpływ funkcjonowanie całego układu kostno-stawowego. 

Ból pleców w okolicy łopatek może być także wynikiem przeciążenia mięśni podczas treningu sportowego na siłowni lub pojawić się po niektórych zajęciach rekreacyjnych, jak np. pływanie kajakiem. Taki ból może pojawić się nawet dobę po znacznym wysiłku fizycznym. 

Między łopatkami może lokalizować się ból w przebiegu niektórych chorób kręgosłupa. 

• Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa – polega na zużyciu się struktur tworzących wszystkie części składowe kręgosłupa. Oprócz bólu pojawia się ograniczenie ruchomości w stawach kręgosłupa, ale nie jest on całkowicie sztywny. Charakterystyczne jest to, że dolegliwości są najbardziej nasilone podczas pierwszych ruchów po okresie bezruchu, a następnie stopniowo zmniejszają się podczas kolejnych ruchów. 
• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – choroba dotyczy głównie młodych mężczyzn. Chociaż najbardziej charakterystycznym miejscem dolegliwości bólowych jest tu odcinek krzyżowy kręgosłupa, to ból może objąć całą długość kręgosłupa – również odcinek piersiowy między łopatkami. Ból w przebiegu ZZSK nie ustępuje w spoczynku i zmniejsza stopniowo w ciągu dnia pod wpływem aktywności fizycznej i ćwiczeń. 
• Dyskopatia – to stan, kiedy krążek międzykręgowy (potocznie: dysk) ulega uszkodzeniu i uwypukleniu się, przez co uciska na biegnące przykręgosłupowo nerwy i powoduje ból. Rzadko dotyczy odcinka piersiowego kręgosłupa. 

Zarówno ostry, jak i przewlekły ból między łopatkami może być powodowany przez schorzenia inne niż te, które wywodzą się z kręgosłupa. Jakie to choroby? 

• Kolka żółciowa – powoduje ją kamica pęcherzyka żółciowego. Ból zlokalizowany jest głównie w okolicy podżebrowej po prawej stronie brzucha, ale często promieniuje pod prawą łopatkę. Towarzyszą mu nudności i wymioty. 
• Neuralgia międzyżebrowa (nerwoból) – pojawia się, gdy dochodzi do ucisku i uszkodzenia nerwów międzyżebrowych. Częstą przyczyną jest reumatoidalne zapalenie stawów. Ból pleców między łopatkami jest silny, ostry, rwący. Może być napadowy, co oznacza, że okresy bólu są poprzedzielane okresami bez bólowymi lub o zmniejszonym nasileniu dolegliwości.  
• Zawał serca – najbardziej charakterystycznym objawem jest uciskający ból z przodu klatki piersiowej, ale dolegliwości mogą się udzielać w kierunku łopatek i kręgosłupa, najczęściej u kobiet. Dodatkowo pojawia się duszność. 
• Choroba refluksowa przełyku – kojarzy się ją przede wszystkim ze zgagą. Zgaga może powodować ból w klatce piersiowej, który jest w stanie promieniować między łopatki. 
• Zapalenie płuc, odma opłucnowa – doprowadzają do podrażnienia opłucnej i pojawia się ból płuc przy oddychaniu. Tak naprawdę miąższ płuca nie jest przyczyną bólu, ale są nim inne struktury klatki piersiowej. W chorobach płuc możliwe jest promieniowanie dolegliwości w kierunku łopatek. 

Ból pleców między łopatkami – jak postępować? 

Nie każdy ból musi od razu skłaniać nas do wizyty u lekarza. Jeśli jesteśmy pewni, że dolegliwości są spowodowane nadmiernym wysiłkiem lub złą postawą, to konieczna jest praca nad formą i zmiana złych nawyków. Każdy nagły, ostry ból pleców między łopatkami powinien jednak zostać skonsultowany ze specjalistą – zwłaszcza jeśli pojawia się po raz pierwszy. 

Istotna jest znajomość swojego ciała i obserwacja wszystkich pojawiających się symptomów. Czy jest to nagły ból między łopatkami, czy narastał stopniowo? Czy są jakieś dodatkowe objawy? Czy ból promieniuje do klatki piersiowej? To tylko niektóre z pytań, które może Ci zadać lekarz. 

Najważniejsze jest wykluczenie stanów, które bezpośrednio zagrażają Twojemu zdrowiu lub życiu. Takie przypadłości najprawdopodobniej będą leczone w szpitalu. Jeśli ból pleców powodują choroby internistyczne, to możliwe, że otrzymasz receptę na leki na zgagę, antybiotyki, leki przeciwbólowe czy leki na woreczek żółciowy – w zależności od tego, jaka jest przyczyna Twoich dolegliwości. 

Domowe sposoby na ból pleców między łopatkami 

Sposobów na złagodzenie bólu pleców jest wiele.  

• Warto zajrzeć do domowej apteczki i sprawdzić, jakie leki w niej mamy. Sprawdź, czy masz preparat do stosowania miejscowego z substancjami o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym – żel lub maść na ból pleców. Substancje czynne w nich zawarte to m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. diklofenak, naproksen). Dobrze sprawdzają się na bóle mięśniowo-stawowe. Sposób użytkowania preparatów znajduje się na ulotce dołączonej do opakowania. Zazwyczaj należy nanieść pasek żelu lub maści o długości ok. 4 cm na bolące miejsce i wmasować do wchłonięcia. 
• Jeśli miejscowo stosowane preparaty nie działają, możesz sięgnąć po doustne leki przeciwbólowe. Pamiętaj, że ich stosowanie dość szybko powinno zostać skonsultowane z lekarzem. 
• Możesz odnieść korzyści ze zmiany materaca, na którym śpisz. Dla większości osób najlepiej sprawdzi się taki, który będzie miał średni stopień twardości. Szukaj materaców wykonanych z pianki, która pod wpływem temperatury ciała dostosowuje się do krzywizn kręgosłupa. 
• Na dolegliwości bólowe kręgosłupa relaksująco może podziałać ciepła kąpiel. Pod wpływem temperatury rozluźniają się pospinane i sztywne mięśnie. 

Ćwiczenia na ból pleców między łopatkami 

Odpowiednio dobrane ćwiczenia są ważnym elementem radzenia sobie z dolegliwościami bólowymi okolicy międzyłopatkowej. Najważniejsza jest regularność. Możesz skorzystać z porad rehabilitanta lub fizjoterapeuty. 

Jakie ćwiczenia łagodzą ból pleców między łopatkami? 

• Rozciąganie – nie potrzebujesz do tego żadnego specjalistycznego sprzętu. Ważne, żebyś w miarę możliwości robił w ciągu dnia kilka krótkich sesji. Możesz wyciągać ramiona do przodu i do góry, zrobić kilka skrętów ciała, pochylić głowę na boki. Jeśli masz więcej miejsca, możesz porozciągać się na macie. Dobre ćwiczenia to: 
• Koci grzbiet, 
• Krążenia klatką piersiową w klęku podpartym, 
• Skłony, 
• Przyciąganie kolan do klatki piersiowej w pozycji leżącej. 
• Pływanie – bardzo dobra aktywność, ponieważ w bardzo małym stopniu obciąża kręgosłup, a jednocześnie umożliwia wzmacnianie mięśni pleców. 
• Ćwiczenia z gumą na plecy – gumy (taśmy) oporowe możesz kupić w sklepie a artykułami sportowymi. To wygodne narzędzie, ponieważ nie zajmuje dużo miejsca. Z taśmami możesz ćwiczyć w domu, w przerwie w pracy, czy na wyjeździe. 

Podsumowanie 

Ból pleców między łopatkami może wynikać z przeciążenia mięśni na treningu, nieprawidłowej postawy czy poważniejszych schorzeń. Pamiętaj, że jeśli ból jest nagły, silny i wymusza zmianę pozycji ciała lub utrzymuje się przez dłuższy czas, to konieczna jest konsultacja z lekarzem. Przyjmowanie odpowiednich leków, fizjoterapia i zmiana szkodliwych nawyków mogą przynieść ulgę Twojemu kręgosłupowi.

Źródła:

1. A. Szczeklik (red.), Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, 2020
2. A. R. de Boer, M. L. Bots, A. H. E. M. Maas, R. E. M. van Oosterhout, S. A. E. Peters, F. H. Rutten, Sex Differences in Symptom Presentation in Acute Coronary Syndromes: A Systematic Review and Meta‐analysis, Journal of the American Heart Association https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.119.014733, [dostęp: 15.11.2023 r.]
3. A. Gąsiorowska, E. Małecka-Wojciesko, M. Szczepanek, Kamica żółciowa, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.6.2., [dostęp: 18.11.2023 r.]
4. N. M. Maciel, V. Miñana-Signes, M. Monfort-Pañego, M. Noll, A. De Vitta, Thoracic Spine Pain in High School Adolescents: A One-Year Longitudinal Study, Healthcare, 2023