Powikłania po grypie mogą być groźne! Dowiedz się dlaczego!

Grypa, która atakuje szczególnie w okresie jesienno-zimowym, to najczęściej występująca choroba wirusowa na świecie. Powikłania po grypie są bardzo niebezpieczne. Należą do nich różne rodzaje zapaleń, m.in. zatok, ale także mięśnia sercowego. Czy szczepienie uchroni Cię przed zachorowaniem?

Kto jest najbardziej narażony na zachorowanie na grypę?

Grypa może zaatakować każdego, a najłatwiej jest zarazić się nią w miejscach publicznych – wszędzie tam, gdzie są duże skupiska ludzi, gdyż przenosi się ona drogą kropelkową. Objawy grypy i przeziębienia są bardzo podobne, dlatego tak łatwo pomylić je ze sobą. Właściwe rozpoznanie jest jednak bardzo ważne, ponieważ nieleczona albo co gorsza, leczona niewłaściwie, skutkuje bardzo poważnymi powikłaniami. Dokładniej o tym, jak rozróżnić grypę od przeziębienia przeczytasz w artykule: Przeziębienie a grypa – jak je odróżnić?

Grypa zazwyczaj ma ostry przebieg, a jej oznaki to:

• bardzo wysoka gorączka (czasem dochodzi do 40 stopni),
• ból głowy, mięśni i stawów,
• katar,
• suchy, męczący kaszel,
• ogólne rozbicie i wyczerpanie,
• brak apetytu.

Gdy mimo leczenia objawy grypy nie ustępują po upływie 10 – 12 dni, a dodatkowo pojawiają się duszności, kaszel, wzmożone zmęczenie przy niewielkim wysiłku fizycznym, kołatanie serca, ból w klatce piersiowej, omdlenia i dezorientacja, oznacza to, że najprawdopodobniej cierpisz na powikłania grypy – niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem!

Powikłania po grypie występują średnio u 6% chorych. Szczególnie niebezpieczne są dla osób starszych (powyżej 65. roku życia) oraz dzieci do 2 lat. Pojawiają się po około 2 – 3 tygodniach od początku choroby. Zwykle dotyczą osób z obniżoną odpornością, przewlekle chorych na schorzenia układu oddechowego lub krążenia, chorych na cukrzycę, leczących się onkologicznie oraz zarażonych wirusem HIV. Bardziej narażone na ciężki przebieg choroby są też kobiety w ciąży oraz osoby otyłe (BMI powyżej 40).

Powikłania grypowe spowodowane są przez sam wirus lub rozwijające się w tym czasie zakażenie bakteryjne (groźna jest np. infekcja gronkowcem złocistym) bądź grzybicze. Jednoczesne zakażenie kilkoma rodzajami drobnoustrojów jest bardzo niebezpieczne, gdyż może doprowadzić do wstrząsu toksycznego lub nawet śmierci.

Grypa – powikłania

Poniżej opisałam, czym charakteryzują się poszczególne powikłania grypy. 

Zapalenie płuc

Do najczęstszych powikłań grypy należy między innymi wtórne zapalenie płuc, które rozwija się w wyniku nadkażenia chorobotwórczymi bakteriami (paciorkowcami oraz gronkowcem). Zwykle występuje w okresie ustępowania objawów grypy oraz w czasie rekonwalescencji. Objawia się ponowną, wysoką gorączką, dusznościami, kaszlem i osłabieniem. Leczenie często odbywa się wtedy w szpitalu i polega na intensywnej antybiotykoterapii.

Farmaceutka Irmina Turek dodaje:

„Zapalenie płuc po grypie ma charakter pierwotny lub wtórny. Pierwotny jest kontynuacją grypy. Chory nie odczuwa polepszenia, a objawy znowu narastają. Zapalenie płuc tego typu nierzadko wiąże się z ARDS, czyli zespołem ostrej niewydolności oddechowej. Symptomy wynikają bezpośrednio z uszkodzeń w naczyniach włosowatych i pęcherzykach płucnych. Wtórne zapalenie płuc jest skutkiem infekcji bakteryjnej w momencie, kiedy objawy grypy zaczynają ustępować”. 

Angina paciorkowcowa

Farmaceutka Irmina Turek pisze:

„Angina to stan zapalny gardła i migdałków, który wynika z infekcji bakteryjnej. Najczęstszą przyczyną anginy jest paciorkowiec beta-hemolizujący. Oznaki anginy to ból gardła, problemy z połykaniem, gorączka oraz powiększenie i tkliwość podżuchwowych węzłów chłonnych. Dodatkowo pojawia się zaczerwienienie i obrzęk migdałków oraz nalot na tych strukturach. Pacjentom dokucza również ból głowy, brzucha i nudności”.

Zapalenie zatok

Zapalenie zatok objawia się między innymi bólem w okolicy czoła i nosa (zwłaszcza przy pochyleniu się), zatkanym nosem oraz wzrostem temperatury. Często dochodzi do jednoczesnego zakażenia wirusowego oraz bakteryjnego, a wtedy rzuty dokuczliwych dolegliwości ciągną się miesiącami.

Zapalenie ucha

Przy zapaleniu ucha pojawia się ból i wysoka gorączka, ponadto gorzej słyszysz. Zdarzają się sytuacje, kiedy błona bębenkowa zostaje przedziurawiona, a z ucha wycieka ropa. Zaniedbana infekcja prowadzi do osłabienia słuchu.

Zaostrzenie chorób przewlekłych

Infekcje wirusowe, takie jak grypa mogą spowodować zaostrzenie przewlekłych chorób – zwłaszcza astmy, POChP oraz cukrzycy. Konieczne może się okazać zwiększenie dawek leków (np. insuliny) lub nawet hospitalizacja.

Do o wiele bardziej groźnych powikłań grypowych zaliczamy:

• zapalenie mięśnia sercowego (zwłaszcza u osób starszych), 
• zapalenie osierdzia,
• zapalenie mięśni,
• poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego,
• bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zespół Rey’a (u dzieci).

Pamiętaj, że właściwa diagnoza i odpowiednie leczenie uchroni Cię przed groźnymi skutkami. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia i życia są kardiologiczne powikłania po grypie – serce, gdy zostało zaatakowane, może doprowadzić nawet do zawału serca.

Powikłania po grypie – po jakim czasie dają o sobie znać?

Farmaceutka Irmina Turek pisze:

„Ze względu na to, że istnieją różne powikłania po grypie – objawy także są rozmaite. Inaczej będziesz czuć się w przypadku zapalenia płuc, a inaczej podczas anginy czy zapalenia ucha. W trakcie choroby bądź bardziej czujnym na objawy inne niż grypowe i konsultuj wszelkie dolegliwości z lekarzem. W ten sposób szybko zareagujesz na potencjalne powikłania. Daj organizmowi czas na rekonwalescencję, odpoczywaj i unikaj sytuacji, w których narażasz się na podłapanie infekcji bakteryjnych. Organizm po grypie jest osłabiony i bardziej podatny na infekcje, dlatego potrzebuje czasu na pełne wyzdrowienie. 

Większość powikłań pogrypowych zaczyna się w trakcie przechodzenia grypy lub tuż po niej. Wyjątek stanowią dolegliwości związane z działaniem układu nerwowego, które rozwijają się od 2 do 6 tygodni od zachorowania. Jeśli chorujesz przewlekle, grypa może pogorszyć dostrzegalne, negatywne skutki.

Szczepienia na grypę

Farmaceutka Irmina Turek opisuje działanie szczepionek:

„Najbardziej skuteczną metodą chronienia się przed grypą jest szczepienie ochronne. Szczepionki na grypę dostępne na rynku zawierają inaktywowaną, nieżywą część wirusa. W związku z tym nie ma realnej możliwości, aby wywołały zachorowanie u osoby przyjmującej szczepienie. Co roku wypuszczane są nowe szczepionki na grypę, które odpowiadają najpopularniejszym odmianom grypy w danym sezonie. W ten sposób najskuteczniej chronią przed wirusem grypy, który ma bardzo dużą zdolność do przekształcania się. Sprawdź także: Szczepionka przeciwko grypie. Co warto o niej wiedzieć?

Badania wskazują, że szczepienie znacznie zmniejsza szanse zachorowania na grypę, oraz w przypadku infekcji, chroni przed ewentualnymi powikłaniami. Czy grożą Ci jakiekolwiek powikłania po szczepieniu na grypę? Szczepionki są bezpieczne, a reakcje niepożądane po nich ograniczają się do objawów miejscowych (ból i obrzęk w miejscu podania szczepionki) oraz niekiedy lekkiej gorączki, osłabienia i bóli mięśniowych. Symptomy tego typu utrzymują się od 1 do 2 dni. Cięższe reakcje po szczepionce występują bardzo rzadko i wiążą się z alergiami na składniki preparatu (np. uczuleniem na białka jaja kurzego). 

Szczepienie jest zalecane u dzieci powyżej 6 miesiąca życia oraz dorosłym po 55 roku życia. Rekomenduje się szczepienie grupom zawodowym związanym z ochroną zdrowia, funkcjonariuszom publicznym oraz osobom pracującym w szkołach czy transporcie publicznym. Zaszczepić powinny się także osoby narażone na ciężki przebieg grypy w związku z chorobami przewlekłymi. Są to m.in. pacjenci po transplantacji, chorujący na przewlekłe choroby układu oddechowego, niewydolność krążeniową, niewydolność nerek, zawałowcy, cukrzycy chorzy na raka, czy zakażeni wirusem HIV oraz z chorobami immunologicznymi.

Szczepienie na grypę przeprowadza się zwykle przed sezonem zachorowań na grypę w okolicy października i listopada. Dzieciom poniżej 9 r.ż podaje się 2 dawki szczepionki w odstępie co najmniej miesiąca. Powyżej tego wieku wystarczy podanie 1 dawki szczepionki".

Leczenie grypy

Farmaceutka Irmina Turek pisze:

„Aby możliwie najlepiej uchronić się przed powikłaniami pogrypowymi, wdróż skuteczne leczenie grypy. Możesz ją leczyć zarówno objawowo, jak i przyczynowo. Podstawą kuracji objawowej jest odpoczynek i nawodnienie. Powinieneś wyodrębnić dostateczną ilość czasu na spokojne wypoczywanie w domu. Zrezygnuj z różnych domowych aktywności i nie wykorzystuj tego czasu na sprzątanie, czy nadrabianie zaległości w pracy. Odpoczywaj w łóżku, nawadniaj się wodą i elektrolitami oraz pij ziołowe herbaty. 

W terapii przydatne są leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, np. paracetamol czy ibuprofen. W walce z katarem wspomogą Cię preparaty do nosa. Zaopatrz się też w leki przeciwkaszlowe. Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś do codziennej suplementacji stosował leki na odporność, takie jak witamina C czy rutozyd. 

Leczenie przyczynowe grypy to zażywanie preparatów, które zadziałają na wirusa wywołującego chorobę. W tym celu wykorzystuje się preparaty przeciwwirusowe z grupy inhibitorów neuramidazy (oseltamivir), czy inhibitory M2 (amantadyna). Pierwsza grupa sprawdzi się w terapii grypy wywołanej przez wirusy A i B, a druga na grypę typu A. Więcej informacji znajdziesz w tych artykułach: Grypa typu A – jak się przed nią ustrzec? i Grypa typu B − jak się przed nią ustrzec?

W zależności od mutacji i typu grypy występującym w danym sezonie, zmienia się też reakcja na preparaty przeciwwirusowe. Niektóre typy grypy są bardziej wrażliwe na leki tego typu, inne mniej. Skuteczne leczenie przeciwwirusowe nie tylko skraca czas trwania choroby oraz zmniejsza intensywność objawów, ale i redukuje ryzyko wystąpienia negatywnych skutków przebycia choroby”. 

Powikłania grypowe – nie bagatelizuj choroby!

Powikłania grypy, szczególnie nieleczonej, prowadzą do ciężkich chorób, bardzo niebezpiecznych dla Twojego zdrowia, a nawet życia. Kiedy zauważysz u siebie objawy, takie jak gorączka, katar, osłabienie i duszności, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym, który opracuje dla Ciebie ścieżkę leczenia. Nigdy nie lekceważ tych symptomów, nawet jeśli sądzisz, że to zwykłe przeziębienie. Nieleczone dolegliwości mogą doprowadzić do ciężkich powikłań.

Źródła:

1. Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika, MP, Kraków 2013,
2. Ozorowski T., Mączyńska A., Dubiel G., Rymer W., Profilaktyka, diagnostyka i leczenie zakażeń wirusem grypy w szpitalach według stanowiska Stowarzyszenia Epidemiologii Szpitalnej, Medycyna Praktyczna, 2019. 
3. Brunton L.L., Lazo J.S., Parker K.L., Farmakologia Goodmana i Gilmana, Czelej, 2007.
4. https://www.pzh.gov.pl (dostęp 19.01.22)