Homeopatia – co to jest i kiedy może Ci pomóc? Eksperci tłumaczą

Homeopatia to gałąź medycyny niekonwencjonalnej, która cieszy się coraz większą popularnością. Łatwy dostęp do wiedzy medycznej w Internecie sprawia, że coraz częściej szukamy alternatyw dla klasycznych metod kuracji. Zobacz, jak działa homeopatia w „leczeniu” alergii i innych chorób. 

Co to jest homeopatia?

Homeopatia to dział medycyny niekonwencjonalnej, który po raz pierwszy opisany został na przełomie XVIII i XIX wieku przez niemieckiego lekarza Samuela Hahnemanna. Metoda ta, często błędnie nazywana ziołolecznictwem, opiera się na wykorzystywaniu w leczeniu rozmaitych substancji naturalnego pochodzenia. Do związków tych należą wyciągi roślinne, produkty pochodzenia zwierzęcego i substancje mineralne.

Dowiedz się, jakie zioła stosować na odporność.

Irmina Turek dodaje:

„Dodatkowo homeopaci wychodzą z założenia, że działa ona zgodnie z zasadą "podobne leczy podobne". Dlatego do wytwarzania leków homeopatycznych wykorzystuje się ultrawysokie rozcieńczenia substancji, które według tej teorii mają leczyć choroby o objawach podobnych do tych, które powstają w wyniku spożycia tychże substancji. Ta reguła oraz indywidualne podejście do pacjenta i wzrost mocy działania wraz z rozcieńczeniami to główne zasady rządzące homeopatią”. 

Na czym polega homeopatia?

Preparaty homeopatyczne przygotowywane są z rozmaitych substratów (składników), które wielokrotnie rozcieńcza się w wodzie do tego stopnia, że w ostatecznym roztworze przeznaczonym do terapii nie ma praktycznie śladu substancji aktywnej.  Na opakowaniu preparatu homeopatycznego zwykle znajduje się informacja o ilości rozcieńczeń − im wyższa liczba, tym większe rozcieńczenie, czyli mniej substancji aktywnej. Jednak według homeopatów, głębsze jest wtedy jej działanie.

Farmaceutka Irmina Turek kontynuuje:

„W związku z tym, że preparaty homeopatyczne są tak bardzo rozcieńczone, że ciężko znaleźć w porcji leku choć jedną cząstkę substancji aktywnej, sugerowane działanie terapeutyczne tych leków szacuje się na poziomie zera. Istnieje jednak wiele teorii, które mówią o tym, na jakiej zasadzie leki homeopatyczne mogą być skuteczne. 

Jedną z nich jest pogląd, który zakłada, że woda ma zdolność „zapamiętywania” cząsteczek, z którymi się zetknie w trakcie procesu rozcieńczeń i to zmienia jej strukturę oraz właściwości. Dowodem na to mają być badania bardzo dużych rozcieńczeń homeopatycznych i wody oraz porównywanie wyników analizy z użyciem różnych metod laboratoryjnych. Podczas interpretacji wyników takich badań ponoć zauważono różnice w strukturze wody i ultrawysokich rozcieńczeń homeopatycznych. 

Należy jednak zaznaczyć, że nie udowodniono skuteczności działania tego typu leków z użyciem metod i standardów badan klinicznych. Entuzjaści homeopatii jako argument w tej dyskusji przedstawiają fakt, że homeopatia opiera się na ogólnym i holistycznym podejściu do danego chorego, co jest sprzeczne z podstawowymi założeniami badań klinicznych”. 

Homeopatia a leczenie tradycyjne

Irmina Turek tłumaczy:

„W badaniach naukowych osoby, na których sprawdza się skuteczność leków, pozostają anonimowe dla badających, aby maksymalnie wykluczyć różnego rodzaju błędy i nieobiektywność badań. Badający nie ma indywidualnego podejścia do chorego (jak to zakłada homeopatia), a maksymalnie obiektywny i uniwersalny stosunek. Odwrotnie jest w homeopatii - identyczne schorzenia i dolegliwości w kuracji metodami homeopatycznymi mogą być leczone inaczej u różnych osób (leczenie jest bardziej zindywidualizowane). 

W badaniach klinicznych grupę osób z danym schorzeniem leczy się tak samo i porównuje z grupą kontrolną, która leku nie przyjmuje lub przyjmuje inny rodzaj terapii. W ten sposób można na podstawie wyników wyciągnąć ogólne wnioski i prawidłowości co do zasadności nowej badanej terapii. Według zasad  homeopatii ten brak indywidualnego podejścia może prowadzić do nieskutecznego leczenia, a z założenia same zasady prowadzenia badań mogą fałszować ich wyniki. Jest to sytuacja bez wyjścia i często również wygodny argument na brak potwierdzonej skuteczności leków homeopatycznych”.

Jak działają leki homeopatyczne?

Nie ma żadnych rzetelnych źródeł wiedzy, które mogłyby wytłumaczyć działanie homeopatii i jej domniemanego pozytywnego wpływu na zdrowie człowieka. Homeopaci twierdzą, że substancje homeopatyczne mobilizują układ odpornościowy do walki z chorobą i dzięki temu są skuteczne. Leki mają też działać na chorego całościowo − przywracają równowagę organizmu zarówno na płaszczyźnie fizycznej, jak i psychicznej.

Farmaceutka Irmina Turek dopowiada:

„Niestety z przeglądu australijskiej Rady Zdrowia i Badań Medycznych wynika, że preparaty homeopatyczne nie mają udowodnionej skuteczności. Wykazano to na przykładzie leczenia homeopatycznego wybranych schorzeń takich jak: przeziębienie, grypa, astma, egzema, czy chociażby artretyzm. 

Tymczasem dostępne na rynku materiały i publikacje na temat skuteczności tej metody oraz mechanizmów jej działania, które w jasny sposób określają, co to jest homeopatia, nie przedstawiają wysokiej wartości naukowej. Zwykle tego typu badania zostają wykonywane na zbyt małej i niemiarodajnej grupie ludzi lub istnieje dużo zastrzeżeń co do sposobów ich realizacji”.

Skoro homeopatia jest tak popularna, to jaki ma wpływ na alergię i inne choroby? Czy istnieje leczenie homeopatyczne alergii, przeziębienia, czy chociażby bolesnego ząbkowania u dzieci?

Przy jakich schorzeniach najczęściej stosuje się homeopatię?

Irmina Turek opisuje, kiedy stosuje się homeopatię:

„Sięganie po homeopatię na alergię to nie jedyny przypadek stosowania tych magicznie rozcieńczanych specyfików. W większości standardowych aptek dostępnych jest kilka różnych leków homeopatycznych na inne wskazania, w których produkty te mają swoich zwolenników”. 

Alergia

Ze względu na brak dowodów, jak działa homeopatia na alergię, lekarze nie polecają tej metody terapii. Co więcej, takie postępowanie może też przynieść potencjalne szkody dla pacjenta. Leczenie alergii powinno być wdrożone na jak najwcześniejszym etapie choroby − to ważne szczególnie w przypadku dzieci. Im wcześniej rozpocznie się terapię, tym mniejsza szansa na nasilenie objawów i pojawienie się symptomów alergii z innych narządów, np. skóry czy przewodu pokarmowego. Przeczytaj, jak wygląda alergia u dzieci.

Jeśli podejrzewasz u siebie alergię, nie zwlekaj, umów się na wizytę do specjalisty alergologa. Lekarz po wykonaniu szeregu testów alergicznych pomoże Ci znaleźć substancję uczulającą i wdroży odpowiednie leczenie. Obecnie dostępne są różnorakie leki na alergie dla dzieci i dorosłych.

Farmaceutka Irmina Turek wymienia:

Przeziębienie i infekcje 

„Preparaty homeopatyczne często stosowane są również na przeziębienia i problemów z jesienno-zimowymi infekcjami. Z tej grupy produktów w aptekach znajdziesz zarówno spraye do nosa na katar i zatoki, jak i tabletki, które mają mobilizować układ odpornościowy organizmu do walki z infekcją, czy syropy na kaszel. Co ciekawe występują odrębne syropy na kaszel suchy i mokry.

Ząbkowanie u dzieci 

Innymi dolegliwościami, które można próbować ukoić za pomocą leków homeopatycznych, jest problem bolesnego ząbkowania u dzieci. Popularny z tej grupy produktów preparat na ząbkowanie nie występuje jednak w formie żelu na dziąsła a w postaci roztworu doustnego. W składzie zawiera on odpowiednio duże wodne roztwory wyciągu z rumianku, szkarłatki amerykańskiej i rabarbaru. Dowiedz się, jak rozpoznać ząbkowanie u niemowląt.

Stany nadmiernej nerwowości i leczenie opuchlizny

Zwykle w aptekach dostępne są także homeopatyczne preparaty uspokajające na stany nadmiernej nerwowości do stosowania dla dorosłych i dzieci powyżej 6 r.ż. Homeopatyczne rozcieńczenia wyciągów z arniki wykorzystuje się również na sińce i opuchliznę.

Uodpornienie przed chorobami 

Istnieje również szereg homeopatycznych preparatów, które zaleca się stosować prewencyjnie, czyli jako swego rodzaju uodpornienie przed chorobami, takimi jak: HIV, gruźlica, czy malaria. Ich działanie jest mocno dyskusyjne i szeroko kwestionowane. To dość niebezpieczne zjawisko, jeśli osoby stosujące takie produkty uważają się za odporne i rezygnują z innego rodzaju ochrony w sytuacjach narażenia na tego typu infekcje. Zapoznaj się z objawami choroby AIDS”.

Kiedy homeopatia może być niebezpieczna?

Farmaceutka Irmina Turek zauważa:

„Homeopatia sama w sobie nie jest niebezpieczna. Leki tego typu, ze względu na swój skład (na opakowaniu preparatu może nie być ani jednej cząstki substancji czynnej) uznaje się za bezpieczne. 

Zagrożenie pojawia się, gdy chory sięga po homeopatie i rezygnuje wówczas z leczenia konwencjonalnego. Jest to szczególnie ryzykowne i niepokojące w przypadku osób, które cierpią na poważne schorzenia przewlekłe. W takich sytuacjach opóźnienie rozpoczęcia prawidłowej, skutecznej terapii lub sama utrata kontroli nad chorobą podstawową mogą prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu i zagrażać życiu. Sprawdź, jak nie zapomnieć o lekach.

Na etapie stawiania diagnozy i ustalania leczenia warto zapytać lekarza o wszelkie dodatkowe preparaty, jakimi można się wspomóc, aby nie działać na swoją niekorzyść. Często jeśli na dobre samopoczucie i spokój chorego pozytywnie wpływa włączenie homeopatii, specjalista wyrazi na to zgodę, ale nie kosztem rezygnacji z tradycyjnego leczenia o udowodnionej skuteczności”. 

Czy homeopatia to placebo?

Irmina Turek podsumowuje:

„Wielu lekarzy przyrównuje homeopatię do efektu placebo. Argumentują swoją opinię tym, że efekty działania wiążą się z wpływem na podświadomość pacjenta. Specjaliści zdecydowanie odradzają także rezygnację z terapii farmakologicznej na rzecz medycyny niekonwencjonalnej. Jednak ze względu na wykorzystywanie naturalnych składników i holistyczne podejście do pacjenta homeopatia posiada grono zwolenników.

Jeśli chcesz spróbować tej metody leczenia, najlepiej poszukaj punktu specjalistycznego. Apteka homeopatyczna ma większy asortyment i pozwoli na wybór produktów z tej grupy. Ze względu na mocno kwestionowaną skuteczność w przeciętnych aptekach znajduje się niewielki wybór leków homeopatycznych”. 

Źródła:

1. P.C.Endler, Badania naukowe w homeopatii, Similimum, 2005.
2. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Wyd. 3, Kraków 2011.
3. Brunton L.L., Lazo J.S., Parker K.L., Farmakologia Goodmana i Gilmana.
4. Mutschler, Farmakologia i toksykologia, Wyd. III polskie, red. Buczko W., MedPharm Polska, Wrocław 2013.