Obrzęk dziąsła - jakie są jego przyczyny?

Obrzęk dziąsła i zaczerwienienie wokół zęba to objawy, które dość często spotyka się w praktyce lekarskiej. Mogą świadczyć zarówno o błahym, mechanicznym uszkodzeniu tkanki miękkiej jamy ustnej, jak i być objawem ciężkiej choroby ogólnoustrojowej. Poznaj najczęstsze przyczyny pojawienia się obrzęku dziąsła.

Obrzęk dziąsła najczęściej pojawia się przez nieprawidłową higienę jamy ustnej. Pod wpływem zalegającej, nieoczyszczanej płytki bakteryjnej, dziąsło ulega rozpulchnieniu, zaczerwienieniu i obrzękowi. Występowanie większości stanów zapalnych dziąseł, nawet tam, gdzie pojawia się jeszcze inna przyczyna, i tak jest ściśle związane z zalegającą płytką bądź kamieniem nazębnym.

Sprawdź też domowe sposoby na leczenie ran w jamie ustnej.

Obrzęk na dziąśle − uraz mechaniczny

Zdarza się, że resztki jedzenia, szczególnie ostre i drażniące takie, jak świeża skórka od chleba czy drobne pestki powodują mechaniczne podrażnienie i powstanie obrzęku dziąsła wokół zęba.

U pacjentów ze stałym aparatem ortodontycznym bardzo często widoczny jest charakterystyczny przerost brodawek dziąsłowych i ich obrzęk. Zamki ortodontyczne nie tylko drażnią mechanicznie błonę śluzową, ale też stanowią doskonałą powierzchnię retencyjną, na której zalega płytka nazębna.

Sprawdź też płyny do płukania jamy ustnej.

Przy nieprawidłowo wykonanych uzupełnieniach protetycznych − mosty czy korony − lub uzupełnieniach kompozytowych z nawisami, pojawić się może obrzęk dziąsła wokół przyczynowego zęba.

Obrzęk dziąsła − przyczyny hormonalne

Zmiany hormonalne, wywołują szereg jednostek chorobowych dziąseł. Do najpopularniejszych należą:

1. Pokwitaniowe zapalenie dziąsła (puberitis gingivitis)

To zapalenie dziąseł, które powstaje w czasie dojrzewania płciowego. W organizmie  dziewczynek w wieku ok 11 − 13 lat, a u chłopców ok 13 − 14 lat, zachodzą intensywne przemiany związane z dojrzewaniem. W tym czasie następuje zwiększona produkcja męskich (testosteron) i żeńskich (estrogen, progesteron) hormonów płciowych. Odpowiedzialne są one za rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych błony śluzowej jamy ustnej i wzrost przepuszczalności błony komórkowej.

Obecność nawet niewielkiej ilości płytki nazębnej w połączeniu ze zwiększonym stężeniem hormonów we krwi i w  ślinie powoduje powstanie stanu zapalnego dziąseł. Objawia się to zaczerwieniem, obrzękiem, rozpulchnieniem dziąseł i zwiększeniem ilości płynu wydobywającego się ze szczeliny dziąsłowej. Dodatkowo zmieniona tkanka bardzo łatwo krwawi przy nawet niewielkim urazie mechanicznym.

Pacjenci w tym wieku powinni szczególnie dbać o higienę jamy ustnej! Na szczęście powstające zmiany są całkowicie odwracalne i zanikają po zakończeniu okresu dojrzewania. Jednak u niektórych kobiet czy dziewcząt zapalenie i obrzęk może pojawiać się cyklicznie w zależności od poziomu hormonów w trakcie cyklu miesięcznego

Sprawdź też leki i płyny na zapalenie dziąseł.

2. Ciążowe zapalnie dziąseł

Jego mechanizm działania jest dokładnie taki sam, jak opisanego powyżej pokwitaniowego zapalenia dziąseł. Też należy do grupy zapaleń, których powstanie jest zależne od obecności płytki nazębnej.

Początkowo odpowiedzialny jest za nie wzrost stężenia hormonu zwanego ludzką gonadotropiną kosmówkową, a następnie estrogenu i progesteronu we krwi ciężarnej kobiety.

Najintensywniejsze objawy występują na początku (I trymestr) i pod koniec (III trymestr) ciąży. Przebieg choroby może być bardzo różny, od zapalenia i przerostu obejmującego pojedyncze brodawki dziąsłowe do rozlanego przerostu brodawek, który może być tak zaawansowany, że zasłania korony zębów.

U ok. 5% ciężarnych zdarza się, że pod wpływem hormonów i płytki nazębnej powstaje tzw. guz ciążowy inaczej zwany ziarniniakiem ciężarnych lub chorobą Crocker Hartzella. Jest to pojedynczy obrzęk na dziąśle, duża zmiana w formie guza. Może być on uszypułowany bądź też nie, najczęściej pojawia się w przednim odcinku szczęki. Nie boli, rośnie dość szybko, ale na szczęście ma łagodny przebieg. Mimo tego, że nie złośliwieje i nie niszczy otaczającej go tkanki kostnej, usunięty ma tendencje do odrastania przy kolejnych ciążach.

UWAGA! Nieleczone ciążowe zapalenie dziąseł może indukować poród przedwczesny!

Sprawdź też, jak leczyć zapalenie dziąseł.

Obrzęk na dziąśle − stosowanie niektórych grup leków

Długotrwałe stosowanie immunosupresantów, leków przeciwpadaczkowych, przeciwdepresyjnych, leków blokujących kanały wapniowe stosowane w leczeniu chorób układu krążenia może powodować powstanie obrzęku dziąsła związanego z powstaniem zapalenia o charakterze włóknistym.

Obrzęk dziąsła − przyczyny ogólnoustrojowe

Cały szereg chorób daje objawy w jamie ustnej.

Stan zapalny dziąseł towarzyszy takim jak chorobom jak:

• Ostre białaczki przerostowe, przewlekłe białaczki
• Zakażenie wirusem HIV
• Trombocytopenia (obniżona ilość płytek krwi)
• Liszaj płaski
• Rumień wysiękowy

Źródła:

1. Stany zapalne dziąseł w wieku pokwitaniowym (puberty gingivitis) – przegląd piśmiennictwa Dagmara Gałecka-Wanatowicz, Anna Stachura-Spłuszka, Anna Jurczak, Maria Chomyszyn-Gajewska, Nowa Stomatologia 3/2012

2. Maria Bilińska, Jerzy Sokalski. Ciążowe zapalenie dziąseł ze szczególnym uwzględnieniem guzów ciążowych. Ginekolo Pol. 2016, 87, 310-313

3. Objawy stomatologiczne chorób ogólnych. Wojciech leśniak, Anna Doboszyńska, Forum Medycyny Rodzinnej 2014,  tom 8, nr 1, 9-13

4. Choroby przyzębia i ich leczenie