Nadwrażliwość zębów – co ją powoduje i jak ją zwalczyć?

Szacuje się, że z nadwrażliwością zębów boryka się nawet 20% osób. Dyskomfort pojawia się podczas szczotkowania, spożywania słodkich i kwaśnych posiłków, a nawet wdychania zimnego powietrza. Stosując odpowiednie leczenie i dbając o nawyki, można skutecznie walczyć z nieprzyjemnym objawem. Co warto wiedzieć o nadwrażliwości zębów? Jak leczyć wrażliwe zęby? Podpowiadamy!

Przyczyny nadwrażliwości zębów

Nadwrażliwość zębówto schorzenie polegające na odsłonięciu kanalików zębinowych, gdzie znajdują się zakończenia nerwów. Umożliwia to wnikanie do wnętrza zęba różnego rodzaju bodźców wywołujących ból. Przyczyn wrażliwych zębów może być naprawdę wiele. 

• Do najczęstszych należy zbyt agresywne mycie zębów twardymi szczoteczkami oraz pastami do zębów o wysokim współczynniku ścieralności. 
• Na nieprzyjemne objawy narażone są osoby, które nadmiernie spożywają słodkie produkty lub piją napoje gazowane. Zawarte w nich kwasy uszkadzają i osłabiają szkliwo. 
• Czasowa nadwrażliwość zębów może pojawić się po niektórych zabiegach stomatologicznych, np. leczeniu próchnicy z założeniem plomby, szlifowaniu zębów pod korony protetyczne czy po wykonanym skalingu (usunięciu kamienia). Jest to jednak tymczasowy dyskomfort, z którym bardzo łatwo można sobie poradzić. 

Do równie częstych przyczyn powstawania nadwrażliwości zębów można zaliczyć:

• Wady zgryzu, 
• Przeciążenia zębów, 
• Recesje dziąseł,
• Bruksizm - zgrzytanie lub zaciskanie zębów,
• Problemy żołądkowe - refluks,
• Obgryzanie twardych przedmiotów (długopisu, ołówka, paznokci),
• Wybielanie zębów domowymi sposobami.

Nadwrażliwość zębów - objawy

Nadwrażliwość zębów objawia się najczęściej silnym, krótkotrwałym bólem, spowodowanym reakcją odsłoniętej zębiny na bodźce:

• Termiczne - gorące lub zimne napoje i potrawy, zimne powietrze, strumień wody,
• Mechaniczno-dotykowe - szczotkowanie zębów, skaling przyzębia,
• Chemiczne - kwaśne napoje i pokarmy,
• Osmotyczne - mocno słony lub słodki smak.

Nadwrażliwość najczęściej dotyczy kłów i zębów przedtrzonowych, rzadziej pojawia się w obrębie trzonowców i przednich zębów. Stan ten może ograniczać się tylko do jednego zęba bądź występować po jednej lub obu stronach. Szacuje się, że problem w głównej mierze dotyczy kobiet w 3. i 4. dekadzie życia. Co ciekawe, im osoba jest starsza, tym dolegliwości są mniejsze - to wynik zamykania kanalików zębinowych złogami mineralnymi odkładającymi się wraz z wiekiem w wyniku dojrzewania zębiny.

Leczenie nadwrażliwości zębów

W leczeniu nadwrażliwości zębów najważniejszym krokiem jest określenie przyczyny. W tym celu warto jak najszybciej udać się do stomatologa. Stosowanie niesprawdzonych środków na własną rękę czy bagatelizowanie problemu nie stanowi dobrego rozwiązania. Nieleczona nadwrażliwość zębów może prowadzić do poważnych powikłań. Jeśli stan ten wynika z odsłoniętych szyjek zębowych, proces może w przyszłości przerodzić się w paradontozę i w skrajnych przypadkach doprowadzić do utraty zębów. 

• Najczęściej stosowanym zabiegiem w gabinetach stomatologicznych jest lakierowanie zębów preparatami z fluorem. Jony fluoru wnikają w powierzchnię szkliwa, wzmacniając jednocześnie tkanki zębów. Jego działanie pozwala na zamknięcie otwartych kanalików, co stanowi ochronę przed bólem i nadwrażliwością. Fluor wykazuje również właściwości przeciwpróchnicze. 
• W gabinecie stomatologicznym przeprowadza się również zamykanie kanalików zębinowych poprzez zaaplikowanie na powierzchnię zęba żywic, uszczelniaczy i materiałów wypełniających. 
• Bardzo dobre efekty przynosi biostymulacja laserowa wspomagająca chemiczne metody leczenia nadwrażliwości zębów. Precyzyjna moc lasera pozwala zamknąć kanaliki zębinowe i dotrzeć do każdego zakamarka jamy ustnej. Ważną cechą leczenia za pomocą laseroterapii jest bezbolesność, nieinwazyjny charakter oraz krótki czas trwania zabiegu.
• Gdy wszystkie inne metody zawiodą, stomatolog może podjąć decyzję o założeniu wypełnienia, przeprowadzeniu zabiegu periodontologicznego czy leczeniu kanałowym. 

Nadwrażliwość zębów - domowe sposoby

Domowe sposoby na nadwrażliwość zębów opierają się na regularnej pielęgnacji jamy ustnej z zalegającej płytki nazębnej. Jak dbać o higienę jamy ustnej?

1. Odpowiednia pasta do zębów - osoby zmagające się z nadwrażliwością zębów powinny używać specjalnych past na wrażliwe zęby. Przy ich zakupie warto zwrócić uwagę na skład pasty - warto, aby była wzbogacona w substancje zamykające bądź uszczelniające kanaliki zębowe. Możemy zaliczyć do nich aminofluorki, fluorek cyny bądź hydroksyapatyt. Równie ważną kwestią jest sprawdzenie współczynnika ścieralności pasty, czyli jej RDA. Dobra pasta na wrażliwe zębypowinna osiągać wartość na poziomie 30-50 RDA.
2. Szczoteczka na wrażliwe zęby - w przypadku występowania nadwrażliwości istotne znaczenie ma dobór odpowiedniej szczoteczki. Przy używaniu szczoteczek manualnych należy sięgać po miękkie włosie, ponieważ zbyt twarde doprowadza do ścierania szkliwa. Aby maksymalnie zadbać o zęby, warto postawić na szczoteczkę elektryczną do wrażliwych zębów i dziąseł. Najlepsze szczoteczki elektryczne do zębów dokładnie czyszczą przestrzenie międzyzębowe, zapobiegając odkładaniu się płytki bakteryjnej. Dodatkowo modele wyposażone są w specjalne czujniki nacisku, przez co można w łatwiejszy sposób kontrolować intensywność szczotkowania zębów i chronić dziąsła.
3. Regularne mycie zębów - dorośli, jak i dzieci obowiązkowo muszą myć zęby dwa razy dziennie - rano i wieczorem. Czas szczotkowania nie powinien być krótszy niż dwie minuty. Po posiłku warto odczekać ok. 20-30 minut. Wówczas hormon śliny wyrównuje pH w ustach, dzięki czemu szkliwo jest mniej narażone na erozję i ubytki klinowe. Jak prawidłowo myć zęby? Istnieje wiele metod szczotkowania zębów, jednak najlepiej sprawdza się technika wymiatająca, która polega na wykonywaniu ruchu od dziąsła w kierunku brzegu siecznego, ze szczoteczką ułożoną pod kątem 45° na granicy zęba i dziąsła.
4. Nitkowanie zębów - nici dentystyczne oczyszczają powierzchnie styczne zębów i usunąć resztki pokarmowe, do których nie dotarła szczoteczka. Bardzo ważna jest prawidłowa technika czyszczenia zębów nicią. Jak używać nici dentystycznej? Wprowadź nić delikatnie w przestrzeń międzyzębową, następnie delikatnie zjedź w okolicę szyjki. Zachowując kontakt nici z oczyszczoną powierzchnią, nadaj jej kształt litery C. Pamiętaj o tym, żeby każdą powierzchnię oczyszczać nieużywanym fragmentem nici, 2-krotnie, mezjalnie (od środka jamy ustnej) i dystalnie (do tyłu jamy ustnej).
5. Dieta - ogranicz ilość spożywanych słodyczy, kwaśnych napojów oraz owoców cytrusowych.
6. Regularne wizyty u dentysty - Jak wzmocnić zęby i zachować higienę jamy ustnej? Cykliczne leczenie ubytków i stanów zapalnych przyzębia pomoże ograniczyć negatywne działanie bakterii. Warto chodzić na kontrolę do stomatologa przynajmniej raz do roku. 

Podsumowanie

Problem nadwrażliwości zębów może prędzej czy później dotknąć każdego z nas. Dlatego warto już dziś do naszej codziennej rutyny wprowadzić powyższe działania. To priorytet, bez którego nawet za pomocą specjalistycznych terapii w gabinecie stomatologa, problem nadwrażliwości zębów będzie wciąż powracał.

1. A. Haładyj, Problemy zdrowotne jamy ustnej - nadwrażliwość zębiny w powiązaniu z zapaleniem dziąseł, Stomatologia po dyplomie, w: https://podyplomie.pl/stomatologia/32163,problemy-zdrowotne-jamy-ustnej-nadwrazliwosc-zebiny-w-powiazaniu-z-zapaleniem-dziasel, [dostęp 11.02.2023]
2. J. Zielińska-Zborowska, P. Buczkowska-Puślecka i in., Etiologia i diagnostyka nadwrażliwości zębiny - przegląd piśmiennictwa w: http://www.dentalforum.ump.edu.pl/uploads/2014/1/83_1_42_2014.pdf, [dostęp 11.02.2023]
3. Z. Jańczuk, Praktyczna periodontologia kliniczna, Wyd. Kwintesencja 2004