Paradontoza – przyczyny, objawy i leczenie

Paradontoza (choroba przyzębia, choroba dziąseł) jest powszechną chorobą zapalną jamy ustnej, której często można skutecznie zapobiegać. Zazwyczaj wynika braku odpowiedniej higieny zębów i jamy ustnej. Czy paradontoza jest dziedziczna i jak z nią walczyć? Wyjaśniamy! 

Co to jest paradontoza? 

Paradontoza to zapalenie przyzębia, czyli infekcja tkanek otaczających zęby. Najczęściej jest utożsamiana ze stanem zapalnym dziąseł, ale może również dotyczyć błony śluzowej wyrostka zębodołowego, ozębnej i cementu korzeniowego. Nieleczona z czasem doprowadza do destrukcji aparatu podtrzymującego zęby, co skutkuje słabszą przyczepnością zębów, ich rozchwianiem i utratą. 

Odsetek osób zmagających się z problemem paradontozy wzrasta. Zapalenie przyzębia dotyka niemal 50% Amerykanów w wieku powyżej 30 lat. Ryzyko choroby wzrasta wraz z wiekiem, co przekłada się na dłuższy czas działania szkodliwych czynników. 

Paradontoza – przyczyny 

Co powoduje paradontozę? Główną przyczyną jestzła higiena jamy ustnej. Jeśli nie myjesz zębów regularnie i nie czyścisz trudno dostępnych miejsc, dopuszczasz do namnażania się bakterii. Tworzą one płytkę nazębną, czyli lepką warstwę pokrywającą zęby. Jeśli nie podejmiesz interwencji stomatologicznej, płytka z czasem przekształci się w zapalenie przyzębia. Bakterie stale znajdują się w jamie ustnej, ale to właśnie zaniedbania higieniczne najbardziej predysponują do powstawania stanu zapalnego dziąseł i okolicznych tkanek. 

Jakie są czynniki ryzyka rozwoju paradontozy? 

• Palenie papierosów – osłabia zdolność organizmu do zwalczania infekcji. Składniki dymu papierosowego hamują też bezpośrednio reakcje ochronne przeciwko nadmiernemu namnażaniu się bakterii w jamie ustnej i pogarszają odżywienie tkanek. 
• Cukrzyca typu 2 – zwłaszcza przy źle kontrolowanym poziomie cukru we krwi. 
• Paradontoza w najbliższej rodzinie – uwarunkowania genetyczne sprawiają, że niektóre osoby są bardziej podatne na rozwój paradontozy. 
• Choroby i stany osłabiające układ odpornościowy i zwalczanie infekcji – np. białaczka, zakażenie wirusem HIV. 
• Zmiany hormonalne u kobiet – zaburzenie pracy gruczołów hormonalnych, antykoncepcja hormonalna, ciąża, menstruacja, menopauza. 
• Leki zmniejszające przepływ śliny w jamie ustnej – niektóre leki stosowane w leczeniu nadciśnienia i przeciwcukrzycowe. 
• Leki powodujące przerost dziąseł – cyklosporyna A, blokery kanału wapniowego, fenytoina. 
• Niedobór witaminy C. 

Pacjenci często pytają, czy paradontoza jest zaraźliwa. Zapalenie przyzębia jest zaliczane do chorób zakaźnych – może przenosić się z człowieka na człowieka poprzez wymianę śliny. Mimo tego do rozwoju zakażenia potrzebne jest kilka czynników, więc nie musisz się obawiać, że po kilku pocałunkach będziesz się zmagać z paradontozą. 

Paradontoza – etapy choroby 

Zapalenie przyzębia rozwija się kilku etapowo. Choroba stopniowo postępuje i z czasem staje się coraz bardziej uciążliwa. 

1. Zapalenie dziąseł – to wczesny etap choroby. Może być odwracalne, jeśli dbasz o higienę jamy ustnej i regularnie konsultujesz się ze swoim stomatologiem. 
2. Łagodne zapalenie przyzębia – pojawia się odsuwanie dziąseł od zębów i stopniowo postępuje utrata podporu pod zębami. Rozwijają się kieszonki przyzębne. Osadza się w nich płytka nazębna, kamień nazębny i bakterie, które dodatkowo pobudzają stan zapalny. Te miejsca trudno jest wyczyścić szczoteczką do zębów lub nicią dentystyczną. 
3. Umiarkowane zapalenie przyzębia – jeszcze większa utrata tkanek wokół zębów. Bakterie dotkliwiej niszczą dziąsła, które stają się coraz bardziej obolałe i tkliwe. 
4. Ciężkie zapalanie przyzębia – ostatni, poważny etap choroby. Dochodzi do znacznej utraty przyczepności zębów do tkanek miękkich i kości. Zęby mogą się znacznie poluzować i wypadać.  

Paradontoza – objawy 

Jakie są objawy paradontozy? 

• Pierwsze symptomy choroby są bardzo subtelne. Może pojawić się niewielka tkliwość lub bolesność, lekkie rozpulchnienie oraz krwawienie dziąseł. Z czasem powstają kieszonki przyzębne, gromadzi się w nich płytka i kamień nazębny oraz bakterie, po czym dochodzi do procesów gnilnych, które skutkują brzydkim zapachem z ust (halitoza).  
• Inne częste objawy w początkowych stadiach paradontozy to zaczerwienienie dziąseł i uczucie dyskomfortu w jamie ustnej. Obserwując u siebie te symptomy, jak najszybciej odwiedź dentystę! 
• W późniejszym okresie dołączają objawy, które są dużo bardziej dokuczliwe. Nasila się nadwrażliwość zębów. Możesz odczuwać bolesność podczas jedzenia pokarmóworaz w reakcji na ciepło lub zimno. Pojawia się rozluźnienie zębów w aparacie je podtrzymującym, odsunięcie dziąseł od zębów i odsłonięcie szyjek zębowych. Zwiększa się też nasilenie krwawienia podczas szczotkowania lub nitkowania zębów. 
• Zaawansowana paradontoza doprowadza do utraty zębów. Jednak tutaj dolegliwości nie ustępują. Zapalenie tkanek miękkich może postępować dalej, prowadząc do znacznych dolegliwości bólowych oraz powstawania ropni. 

Paradontoza – leczenie 

Paradontoza to choroba przewlekła, więc jej leczenie jest długotrwałe.  

• Pamiętaj o corocznym usuwaniu kamienia nazębnego i wypełnianiu ubytków w gabinecie stomatologicznym. Na co dzień możesz stosować produkty na zapalenie dziąseł i paradontozę pod postacią specjalistycznych past i płynów. 
• Leczeniem zaawansowanej paradontozy zajmuje się specjalista periodontolog. Może on wykonać zabieg polegający na usuwaniu kamienia nazębnego, ziarniny zapalnej i skupisk bakterii z kieszonek zębowych. Jest to tzw. kiretaż zamknięty i pogłębiający go kiretaż otwarty. 
• Do walki z brzydkim zapachem z jamy ustnej możesz stosować preparaty apteczne. O lek na nieświeży oddech zapytaj swojego farmaceutę. 

Jak zapobiegać paradontozie? 

Oto kilka wskazówek, które możesz zastosować już dziś, żeby zapobiegać paradontozie.

1. Myj zęby minimum dwa razy dziennie i dokładnie oczyszczaj je z osadów. Regularne usuwanie resztek jedzenia z przestrzeni międzyzębowych to kluczowy sposób zapobiegania namnażaniu się bakterii przyczyniających się do powstawania paradontozy. Wybieraj szczoteczki miękkie lub te o średniej twardości. Jeśli doskwiera Ci ból dziąseł lub krwawią one po kontakcie ze szczoteczką, stosuj specjalny płyn do płukania jamy ustnej i pasty do zębów dedykowane dla osób z nadwrażliwością. 
2. Popraw technikę mycia zębów. Najlepiej szczotkować zęby w kierunku góra – dół. Dobrze sprawdzają się do tego nowoczesne szczoteczki elektryczne.  
3. Używaj nici dentystycznych. Do jak najdokładniejszego wyczyszczenia przestrzeni stosuj tylko nici dentystyczne lub szczoteczki jednopęczkowe. Nie usuwaj resztek jedzenia wykałaczkami lub innymi ostro zakończonymi przedmiotami, bo może to dodatkowo uszkadzać dziąsła. 
4. Umów się na usuwanie kamienia u stomatologa. Mowa o skalingu, czyli zabiegu usuwającym kamień nazębny. Kamień tworzy zmineralizowana płytka bakteryjna, która ściśle przylega do struktury zęba i nie można jej usunąć zwykłym szczotkowaniem. Dopełnieniem skalingu jest piaskowanie. Ten zabieg wykorzystuje tlenek glinu, który podawany jest z dużą ilością wody pod wysokim ciśnieniem. Piaskowanie pozwala na pozbycie się osadów i przebarwień, np. z kawy. 
5. Zrezygnuj z palenia papierosów. Palenie papierosów wpływa negatywnie na stan tkanek jamy ustnej. W dodatku utrudnia miejscową walkę z infekcjami. Zrezygnuj z tego nawyku dla zdrowych zębów i dziąseł. 
6. Stosuj zbilansowaną dietę. Twój codzienny jadłospis musi dostarczać organizmowi wszystkich potrzebnych makro- i mikroelementów. Nie zapomnij o spożywaniu świeżych warzyw i owoców, które są źródłem witaminy C. 

Czy paradontoza jest uleczalna? 

We wczesnych stadiach choroby łatwiej nad nią zapanować. Trzeba jednak cały czas pamiętać o odpowiedniej higienie i regularnych wizytach w gabinecie stomatologicznym. Zaawansowane zapalenie przyzębia jest trudne do wyleczenia, a powstałych zmian w strukturze tkanek miękkich wokół zęba nie można cofnąć.  

Podsumowanie 

Paradontoza jest powszechnym schorzeniem tkanek jamy ustnej. Jej pierwsze objawy są często bagatelizowane. Odpowiednio wczesna interwencja stomatologiczna i poprawa nawyków higienicznych są w stanie zatrzymać proces chorobowy i nie dopuścić do powikłań.