Resorpcja korzenia zęba − co to jest?

Resorpcja korzenia zęba to niszczenie i rozpuszczanie tkanki kostnej w korzeniu. Naturalna resorpcja korzenia zęba występuje tylko przy zmianie zębów mlecznych. Na korzenie zębów negatywnie może wpływać też leczenie ortodontyczne. Poznaj, czym jest resorpcja korzenia zęba i jakie są jej najczęstsze przyczyny.

Resorpcja korzenia − co to jest?

Resorpcja korzenia (resorptio z łac. resorbo - wchłaniam, pochłaniam), jak i pozostałych tkanek twardych opiera się na procesie osteodestrukcji, czyli rozpuszczania tkanki kostnej pod wpływem mediatorów prozapalnych i komórek kościogubnych.

O ile resorpcja kości (osteodestrukcja) u zdrowego człowieka występuje w fizjologicznej równowadze z procesem jej tworzenia (osteogenezą), to resopcja korzeni naturalnie występuje tylko w przypadku zębów mlecznych podczas wymiany uzębienia na stałe. 

Sprawdź też, jak używać nici dentystycznych.

Resorpcja korzenia zęba − podziały

Resorpcje zęba można podzielić według Fuss’a w oparciu na czynniki ją wywołujące na:

• Wywołane zapaleniem miazgi
• Spowodowane zapaleniem ozębnej
• Po leczeniu ortodontycznym
• Powstałe w wyniku urazu lub ucisku spowodowanego np. przez torbiel lub guz

Inny podział opiera się na lokalizacji resorpcji. Niszczenie tkanek zębowych może nastąpić od strony kanału korzeniowego − jest to wtedy resorpcja wewnętrzna zęba − lub od zewnętrznej powierzchni korzenia i nazywa się ją resorpcja zewnętrzna.

Resorpcja zęba − przyczyny

Przyczyny resorpcji są różne w zależności od tego, z jakim jej rodzajem masz do czynienia. Przy resorpcji wewnętrznej dokładne jej ustalenie jest zazwyczaj trudne.

Przyczyny resorpcji wewnętrznej najczęściej to:

• przewlekłe, nieleczone stany zapalne miazgi i martwica miazgi powstała w procesie rozwoju próchnicy
• czynniki urazowe takie jak: źle dopasowana proteza lub inne uzupełnienie protetyczne, nieprawidłowo wykonane wypełnienie zęba, przegrzanie tkanek zęba podczas opracowania ubytku przez lekarza (praca bez odpowiedniego chłodzenia)
• nieprawidłowo przeprowadzone leczenie zachowawcze, zastosowanie złej metody leczenia
• ciąża
• półpasiec
• czynniki dziedziczne
• czynniki ogólne takie jak: zaburzenia czynności wątroby, nadciśnienie, miażdżyca, awitaminoza (szczególnie witaminy A), nadczynność przytarczyc

Sprawdź też leki na nadciśnienie.

Jeżeli chodzi natomiast o resorpcje zewnętrzne to najczęściej wywołują ją:

• przewlekłe stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych korzenia, takie jak torbiele czy ziarniniaki
• urazy zębów
• ucisk przez sąsiednie zęby, np. zatrzymane w wyrostku 3. trzonowce, guzy lub torbiele
• środki stosowane przy wybielaniu zębów martwych
• leczenie ortodontyczne
• replantacja zębowa (ponowne ulokowanie zęba w wyrostku zębodołowym), np. po urazie lub planowa replantacja jako metoda leczenia braków zębów stałych
• zaawansowane choroby przyzębia
• radioterapia
• resorpcje występują w przypadku niektórych schorzeń ogólnych, takich jak: choroba Pageta, choroba Ganchera, zespół Turnera, syndrom Kabuki

O resorpcji idiopatycznej mówi się wtedy, gdy nie możliwe jest ustalenie jej przyczyny.

Resorpcja korzenia po leczeniu ortodontycznym

Dość charakterystycznym zjawiskiem jest resorpcja zewnętrzna korzeni w trakcie i po leczeniu ortodontycznym. Mówi się, że średnio w przebiegu 2-letniego leczenia aparatami stałymi, korzenie zębów ulegają skróceniu o 2 − 3 mm. Ale ciężką resorpcję, czyli taką, która niszczy więcej niż 4 mm lub 1/3 długości pierwotnej długości korzenia, stwierdza się w przypadku ok. 1 − 5% zębów.

Przyczyn powstawania tego zjawiska jest bardzo wiele i sam proces tworzenia się go nie jest do końca wyjaśniony. Ryzyko wystąpienia resorpcji korzenia po leczeniu ortodontycznym jest wyższe u osób, które chorują na astmę czy alergię, cierpią na alkoholizm, od dłuższego czasu stosują kortykosteroidy. Są również osoby, które mogą mieć skłonności genetyczne do resorpcji.

Nie bez znaczenia są też czynniki miejscowe, takie jak np. budowa korzenia. Korzenie o nieregularnych kształtach łatwiej i częściej ulegają destrukcji. Zmniejszona gęstość kości wyrostka zębodołowego i lokalizacja korzeni blisko blaszki zbitej wyrostka zębodołowego (blisko brzegu) również może przyczynić się do zjawiska resorpcji korzenia.

Zęby, w których już wystąpiła resorpcja i zęby replantowane czy po urazie, są bardziej narażone na dalszy rozwój tego procesu. Natomiast leczenie kanałowe nie jest czynnikiem predysponującym do powstania tego zjawiska.

Sprawdź też, co jeść, aby mieć zdrowe zęby.

Niekorzystnie działanie na tworzenie się resorpcji mają wpływ takie czynniki jak: wydłużony czas leczenia ortodontycznego, stosowanie zbyt dużych sił podczas leczenia, niektóre kierunki przesuwania zębów, takie jak wtłaczanie zęba w głąb wyrostka.

Resorpcja zęba może wystąpić nie tylko w przypadku leczenia aparatami stałymi, ale także  przy korekcie łuków zębowych za pomocą aparatów zdejmowanych. Żeby uchronić zęby przed resorpcją, trzeba przerwać leczenie ortodontyczne na ok. 2 − 3 miesiące. Takie postępowanie pozwala na wygojenie się zatok resorpcyjnych cementu korzeniowego odpowiedzialnych za występowanie resorpcji.

Resorpcja korzenia zęba − leczenie

Dlaczego tak ważne jest poznanie przyczyny resorpcji zęba? Bo od tego zależy leczenie. Najczęściej jedynym rozwiązaniem, które uratuje ząb, jest przeprowadzenie leczenia endodontycznego.

Źródła:

B. Arabska-Przedpełska, H. Pawlicka, Współczesna endodoncja w praktyce

I. Karłowska, Zarys współczesne ortodoncji