Skoki rozwojowe u niemowlaka – co to jest i jak się na nie przygotować?

6. skok (około 8. − 9. miesiąc życia) „Świat kategorii”

Dziecko zaczyna rozumieć, że rzeczy mogą tworzyć pewne kategorie, np. że szpinak i banan smakują inaczej, ale należą do jednej kategorii − jedzenia. Zauważa, że pies na podwórku i pies-przytulanka mają coś ze sobą wspólnego. Lubi też rozbierać przedmioty na części.

7. skok (około 11. miesiąca życia) „Świat sekwencji”

Dziecko zaczyna zauważać, że pewne rzeczy dzieją się określonej kolejności, np. że kółka w piramidzie należy układać od największego do najmniejszego. Lubi zabawki, które trzeba dopasować do siebie, np. włożyć kształty do określonych dziurek. W tym skoku rozwojowym dziecko uczy się naśladować zwierzątka i mówić pierwsze słowa. Możesz się spodziewać, że niebawem postawi swoje pierwsze kroki.

Sprawdź też akcesoria i produkty higieniczne do przewijania dzieci.

Skoki rozwojowe w 2. roku życia dziecka:

8. skok (około 13. miesiąca życia) „Świat programów”

W czasie tego skoku dziecko uczy się stawiać sobie cele i je realizować. Wie, że aby coś zrobić, musi wykonać kilka czynności w określonej kolejności. Pokazuje swoje własne zdanie i staje się bardziej samodzielne. Jednocześnie zaczyna wstydzić się obcych ludzi. Możesz zauważyć, że wybiera sobie jakiś przedmiot (np. kocyk czy przytulankę) i wszędzie ją ze sobą nosi. Swojego czasu, moja córka upodobała sobie puszkę groszku, z którą postanowiła spać.

9. skok (około 15. miesiąca życia) „Świat zasad”

Dziecko zaczyna wiedzieć, w jaki sposób skłonić kogoś do tego, żeby osiągnąć to, czego chce. W tym celu potrafi sprawdzać Twoje granice, np. co się stanie, jak zerwie kwiatki czy wyciągnie rzeczy z szuflady. Eksperymentuje z „tak” i „nie”, często zmieniając swoje zdanie i analizuje tego konsekwencje. Powoli uczy się też sztuki negocjacji, a także rozwija się u niego poczucie humoru. Demonstruje też zaborczość w stosunku do swoich przedmiotów i zabawek. Naśladuje życie codzienne: lubi bawić się w gotowanie czy prasowanie. To ciągłe podejmowanie różnorodnych decyzji sprawia, że układ nerwowy dziecka jest przeciążony, przez co jest ono marudne i kapryśne. Miewa nagłe zmiany humoru i potrzebuje dużo bliskości.

10 .skok (około 18 .miesiąca życia)  „Świat systemów”

Od tej pory dziecko jasno widzi świat zasad. Rozumie, że samo może wybrać, czy być pomocnym, cierpliwym, ostrożnym. Nie stosuje tych zasad sztywno, ale potrafi dostosować je do zmieniających się okoliczności.

Skoki rozwojowe dziecka – symptomy

Jak wspomniałam, badania dowodzą, że każdemu skokowi rozwojowemu towarzyszy specyficzny okres regresu. Jak go rozpoznać?

Oto najczęstsze objawy, że Twoje dziecko może przechodzić skok rozwojowy:

• Płaczliwość i marudzenie.
• Trudności z zasypianiem i niespokojny sen.
• Większa potrzeba bliskości i mniejsza aktywność.
• Gorszy apetyt.

A ile trwa pojedynczy skok rozwojowy u dzieci? Od kilku dni do kilku tygodni. Regułą jest to, że każdy kolejny skok rozwojowy jest coraz dłuższy.

Skoki rozwojowe a inne kwestie

Nie każda zmiana w zachowaniu dziecka to skok rozwojowy. Jeżeli zachowanie dziecka Cię niepokoi (np. długotrwałe problemy z zasypianiem czy marudzenie), warto zasięgnąć opinii lekarza. Skoki rozwojowe często są również mylone z ząbkowaniem. Sprawdź artykuł: Ząbkowanie u niemowląt − jak je rozpoznać?. Wynika to z podobieństw obwodów: marudzenie, problemy ze snem czy zwiększona potrzeba bliskości. Różni je to, że w czasie ząbkowania dziecko bardzo się ślini, pcha rączki i inne przedmioty do buzi. Nierzadko ząbkowaniu towarzyszy podwyższenie temperatury ciała, a nawet katar.

„Symptomy takie jak: płaczliwość, obniżony apetyt, problemy z zasypianiem czy drażliwość u małego dziecka mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie, dlatego jeśli jakikolwiek objaw Cię niepokoi – zawsze skonsultuj się z pediatrą. Dopiero po wykluczeniu problemów ze zdrowiem wspomniane objawy wiązać można ze skokiem rozwojowym”

− komentuje lek. med. Aleksandra Malewska.

Najpierw trzeba wykluczyć problemy zdrowotne. Dopiero później cierpliwie znosić grymasy, czekając na spokojniejsze czasy. A wszystkie te kryzysy niemowlęce to i tak Pikuś przy buncie dwulatka. Więcej o tym specyficznym okresie w życiu dziecka przeczytasz w artykule: Bunt dwulatka. Czym jest i jak się przygotować na burzę?.

Nie zawsze musisz zauważyć u swojego dziecka objawy skoków rozwojowych. Jeżeli ich nie dostrzegasz, wcale nie oznacza to, że dziecko rozwija się nieprawidłowo. Każde dziecko jest inne. Jedne rozwijają się skokowo, a inne bardziej linearnie. I to też jest w porządku.

Czy można się przygotować na skok rozwojowy?

Niestety, nie ma magicznego lekarstwa na męczące (zarówno dla dziecka, jak i rodziców) objawy skoków rozwojowych. Trzeba po prostu przeczekać i dużo się tulić. Co najmniej przez pierwsze 2 lata życia marudzenie i „humory dziecka” można wytłumaczyć zawsze skokiem rozwojowym lub ząbkowaniem. My, razem z innymi znajomymi rodzicami śmiejemy się, że nasze dzieci mają „wieczny skok rozwojowy”. No cóż, taka już rola rodzica, żeby być z dzieckiem i wspierać go w rozwoju. Z doświadczenia mogę jednak pocieszyć, że z czasem jest łatwiej!

Źródła:

1. The Wonder Weeks. Scientific History
2. M. Sadurní, R. Rostan, Regression periods in infancy: A case study from catalonia. The Spanish Journal of Psychology, 1, 36–43: 
3. M. Sadurni, M. Pérez Burriel M, F.X. Plooij FX, The temporal relation between regression and transition periods in early infancy. Span J Psychol. 13(1)