Zaburzenia snu – przyczyny, objawy i leczenie

Sen to podstawowy element fizjologii każdego z nas - u dorosłego człowieka zajmuje niemal 30% całego życia. Dane pokazują, że nawet do 40% dorosłych osób może cierpieć na zaburzenia snu związane z nieprawidłowym czasem jego trwania, czy niepożądanymi zachowaniami w trakcie nocnego odpoczynku. Co powoduje zaburzenia snu? Jak je leczyć? Jak zadbać o dobry sen? Sprawdź!

Zaburzenia snu - co to jest?

Zaburzenia snu to jedne z najczęstszych problemów związanych z ośrodkowym układem nerwowym. Mogą przebiegać ze zmianą długości, jakości lub rytmu snu, wpływając negatywnie na funkcjonowanie organizmu. Jednym z najczęściej występujących zaburzeń snu jest bezsenność. 

Pamiętaj – zaburzenia snu to nie tylko bezsenność, ale również nadmierna senność w ciągu dnia, trudności z wybudzeniem czy nieprawidłowe zachowania podczas snu.

Zaburzenia snu - rodzaje i klasyfikacja

Zaburzenia snu zostały sklasyfikowane w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) stworzonej przez WHO. Występują pod dwoma kodami jako:

• Organiczne zaburzenia snu (G47) - są objawami innego schorzenia psychicznego lub somatycznego. Do tej grupy zaliczamy: bezsenność (towarzyszą jej zaburzenia zasypiania i utrzymania snu), hipersomnię (odczuwanie wzmożonej senności, pomimo przespanej nocy), narkolepsję (nadmierna senność w ciągu dnia), zaburzenia rytmu snu i czuwania (np. w wyniku pracy zmianowej lub zmianą strefy czasowej, tzw. jet lag) oraz bezdech senny,
• Nieorganiczne zaburzenia snu (F51) stanowią odrębne schorzenie wywołane czynnikami emocjonalnymi - bezsenność nieorganiczna, hipersomnia nieorganiczna, lunatyzm, lęki nocne i koszmary senne.

Sprawdź popularne kategorie

Zaburzenia snu - przyczyny

Prawidłowy senpowinien trwać nieprzerwanie ok. 7-8 godzin. Jego nadmiar bądź niedobór prowadzą do niekorzystnych skutków dla całego organizmu. Ze względu na przyczyny zaburzenia snu dzieli się na: bezsenność pierwotną (samoistną) oraz bezsenność wtórną (objaw innych problemów zdrowotnych). W przypadku pierwotnych zaburzeń snu najczęstsze przyczyny to:

• Uwarunkowania genetyczne osoba doświadczająca problemów już od dzieciństwa zdradza symptomy zaburzeń snu jest on płytki, przerwany i krótki. Wraz z wiekiem zaburzenia przybierają na sile i przyjmują postać przewlekłą,
• Niezdrowy tryb życia praca zmianowa, częste podróże do różnych stref czasowych mogą objawiać się całkowitą zmianą dotychczasowego trybu snu,
• Nadmierne spożycie substancji pobudzających, napojów kofeinowych, alkoholu i narkotyków,
• Czynniki psychofizjologiczne związane z trudną sytuacją życiową, np. stres w pracy, rozwód, śmierć bliskiej osoby,
• Wzmożona aktywność fizyczna tuż przed snem,
• Używanie przed snem urządzeń elektronicznych telefonu, komputera itp.

Równie powszechną grupą są następstwa chorobowe, będące objawem innych schorzeń psychicznych i somatycznych, np. depresji, uzależnienia od leków i używek, przewlekłych zespołów bólowych oraz zaburzeń metabolicznych i endokrynologicznych Wymagają odpowiedniej diagnostyki i wdrożenia leczenia.

Do objawów występujących w nocy należy głośne chrapanie. Problem ten łagodzą leki na chrapanie.

Na zaburzony rytm snu często cierpią kobiety ciężarne. Bezsenność w ciąży może pojawić się już w pierwszym trymestrze, jednak najbardziej uaktywnia się pod koniec ciąży. Na powyższy stan wpływa wiele czynników, m.in.: zmiany hormonalne, zwiększona potrzeba korzystania z toalety, dolegliwości żołądkowe oraz bóle kręgosłupa.

Zaburzenia snu - objawy

Osoby doświadczające problemów ze snem często skarżą się na:

• Uczucie obniżonej jakości (sen nie przynosi odpoczynku),
• Trudności z inicjacją snu (czas od położenia się do zaśnięcia przekracza 45 minut),
• Wczesne budzenie się i niemożność ponownego zaśnięcia,
• Kłopoty z koncentracją, trudności w zapamiętywaniu informacji,
• Senność w ciągu dnia,
• Obniżoną wydajność w pracy,
• Rozdrażnienie i wahania nastroju,
• Brak motywacji i chęci do działania,
• Bóle głowy,
• Niepokój i stany lękowe związane ze snem,
• Drażliwość, agresję oraz impulsywność.

• Bardzo dobrym sposobem jest sięgnięcie po zioła na bezsenność. Naturalne zioła na sen są bezpieczne i skuteczne. Wśród nich największą popularnością cieszy się wyciąg z melisy, waleriany i lawendy, które już od pokoleń znane są jako doskonały środek uspokajający i ułatwiający zasypianie. Stan głębokiego relaksu pozwala osiągnąć również zielona herbata, co zawdzięcza l-teaninie. L-teanina jest dostępna w kilku postaciach, np. w formie gotowych do spożycia kapsułek. Pomocna jest również suplementacja 5-HTP lub melatoniny.

Jak leczyć zaburzenia snu poprzez zmianę stylu życia?

Równie ważne są działania dotyczące higieny snu - praca nad uregulowaniem rytmu dnia oraz wdrożenie właściwych nawyków. Wiedza na temat tego, jak spać zdrowo, pozwoli znacząco poprawić Twoją jakość snu, co przełoży się na lepsze samopoczucie, zdrowie oraz kondycję fizyczną. Praktyki mające na celu poprawę jakości snu obejmują:

• Unikanie lub ograniczanie drzemek,
• Wprowadzenie regularnych godzin pójścia spać i pobudki,
• Unikanie obfitych posiłków oraz stosowania używek tuż przed snem,
• Przygotowanie sypialni do snu - regularne wietrzenie do temperatury. max. 21 stopni Celsjusza,
• Ograniczenie, a najlepiej całkowita rezygnacja z elektroniki min. 2 godziny snem ze względu na niebieskie światło,
• Praktykowanie relaksujących ćwiczeń, np. medytacji, jogi, ćwiczeń oddechowych.

Zaburzenia snu - skutki

Trwające przez dłuższy okres zaburzenia snu wywołują szereg niekorzystnych skutków fizjologicznych dla wielu układów organizmu. 

• Jednym z następstw może być osłabienie układu odpornościowego, co skutkuje większą podatnością na infekcję, zwłaszcza spowodowane wirusami i bakteriami.
• Niska jakość snu przynosi również konsekwencje dla układu pokarmowego - zaburzeniu ulega cykl trawienia. Mogą wówczas wystąpić przewlekłe biegunki, zaparcia. 
• Słabe wysypianie się może doprowadzić do zespołu chronicznego zmęczenia. Schorzenie daje objawy przypominające zaburzenia depresyjne. 
• Osoby niewyspane mają większą podatność na choroby somatyczne (wynikają z nieprawidłowego funkcjonowania narządów lub układów) i psychiczne. Są mniej odporne na stres, a osłabiona koncentracja powoduje spadek zdolności zapamiętywania i koncentrację, co przekłada się np. na jakość pracy. 
• Inne skutki przewlekłej bezsenności to m.in.: spadek popędu płciowego, a także zwiększone ryzyko chorób, takich jak cukrzyca, otyłość, nadciśnienie i choroby serca.

Zaburzenia snu - zapobieganie

Aby zapobiegać bezsenności i innym problemom ze snem, warto wprowadzić:

• Regularną aktywność fizyczną, najlepiej o stałych porach, z zachowaniem odstępu od godzin wieczornych,
• Nawyki wspierające zdrowie psychiczne, np. redukcję stresu i odpoczynek emocjonalny,
• Dietę obfitującą w składniki wspierające sen, np. magnez (orzechy i nasiona), witaminy z grupy B (produkty pełnoziarniste) i L-tryptofan (indyk, kurczak, tuńczyk).

Zaburzenia snu u dorosłych - podsumowanie

Bezsenność jest dla pacjentów poważnym problemem, który bezpośrednio przekłada się na spadek jakości życia. Jeśli doświadczasz zaburzeń snu, które zakłócają codzienne funkcjonowanie i negatywnie wpływają na jakość życia, to dobry moment, by poszukać pomocy. Tylko właściwa terapia obejmująca przyczynę schorzenia może przynieść pożądany efekt, który pozwoli na normalne funkcjonowanie i satysfakcjonujący sen nocą.