Zioła na bezsenność – rośliny, które ułatwią zasypanie

Długość i jakość snu ma wpływ na codzienne funkcjonowanie organizmu, gdyż nawet sporadycznie pojawiające się zaburzenia powodują obniżenie koncentracji, spadek energii i rozdrażnienie. Natomiast nawracające problemy ze snem to już większy powód do niepokoju. W obu przypadkach w sukurs przychodzi sama natura – rośliny lecznicze. Jakie zioła na bezsenność są najskuteczniejsze?

Bezsenność – przyczyny i objawy a znaczenie medycyny naturalnej

Przyczyny bezsenności są różnorodne – często wpływa na nią  stres, zgaga, bezdech nocny, choroby układu pokarmowego i oddechowego, a nawet nadczynność tarczycy. Ok. 10% osób nie wysypia się ze względu na zespół niespokojnych nóg. Wpływ na jakość snu ma także temperatura otoczenia i wietrzenie pomieszczeń. Należy również unikać wieczornego stosowania używek. Nawracająca bezsenność nie tylko obniża koncentrację i siły witalne, ale także zwiększa ryzyko wystąpienia innych schorzeń takich jak depresja, nadciśnienie tętnicze i spadek odporności.

Dowiedz się także, jak rozpoznać uzależnienie od leków nasennych.

Najlepsze zioła na bezsenność

Zioła mają różnorodne mechanizmy, które pomagają człowiekowi w zaśnięciu, poprawiają jakość snu i ograniczają nocne wybudzanie. Najczęściej działanie jest związane z uspokajaniem i wyciszeniem. Rośliny lecznicze obniżają stres, a przy okazji pomagają organizmowi zwalczać przyczyny bezsenności. Lista pożytecznych i pomagających w zasypianiu ziół jest dość  ograniczona. Zaleca się korzystać z gatunków, które opisane zostały poniżej.

Dobre zioła na bezsenność

• Kozłek lekarski (Valeriana officinalis) – surowcem są korzenie i kłącza zbierane późną jesienią. Głównie związki w nich zawarte to walepotriaty oraz składniki olejku eterycznego. Kozłek pomaga zwalczyć stany lękowe, nadmierną pobudliwość i tym samym ułatwia zasypianie. Przeciwdziała zaburzeniom czynności akcji serca związanym z nerwowością i depresją (z tego powodu jest częstym składnikiem preparatów uspokajających). Za właściwości uspokajające odpowiada m.in. flawonoid linaryna, sen wzmacnia natomiast 2S-(–)-hesperydyna. Kozłek może być spożywany w formie odwarów (rozdrobniony surowiec gotuje się przez ok. 15 minut), nalewek, kropel lub pastylek. Ma specyficzny zapach, dlatego często łączy się go z innymi ziołami na bezsenność.
• Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) – w celach leczniczych stosuje się szyszki oraz lupulinę - gruczoły włosków wydzielniczych, otarte z żeńskich owocostanów. Za działanie uspokajające i usypiające w głównej mierze odpowiadają zawarte w nich kwasy (humulon, lupulon). Jednocześnie wymienione związki nadają szyszkom gorzki smak. Roślina ma hamujący wpływ na czynność kory mózgowej, zmniejsza wrażliwość niektórych ośrodków w rdzeniu przedłużonym i kręgowym, a także utrudnia przenoszenie bodźców do mózgu. To ułatwia zasypianie. Chmiel dodatkowo pomaga przy schorzeniach układu pokarmowego i działa rozkurczowo. Najczęściej stosuje się go jako dodatek do kozłka - to popularne połączenie. Wyciąg z szyszek chmielu można znaleźć w postaci suplementów diety.

• Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – surowcem są kwiaty, które zawierają m.in. olejek eteryczny, kwasy fenolowe, triterpeny, fitosterole i flawonoidy. Stosuje się je w stanach napięcia nerwowego, niepokoju i bezsenności. Związki zawarte w olejku wpływają na receptory GABAA, powodując hamowanie aktywności neuronów. Z tego względu lawenda ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu. Kwiaty spożywa się formie naparu lub używa jako przyprawę do potraw przyrządzanych na kolację. Ponadto nadaje się do aromatyzowania napojów. Olejek lawendowy sprawdza się również w aromaterapii.
• Melisa lekarska (Melissa officinalis) – to jedna z najbardziej znanych roślin leczniczych stosowanych na uspokojenie. Ma działanie przeciwlękowe. Liście przyrządza się w formie naparu (herbatki). Ułatwiają zasypianie. Pomagają przy zaburzeniach rytmu serca i wspomagają pracę układu pokarmowego. Melisa w postaci ziołowych herbatek, np. Melisa Dr.Max, herbata ziołowa, jest powszechnie dostępna.

Dodatkowo warto stosować również dziurawiec zwyczajny, męczennicę cielistą, pierwiosnek i kwiat lipy. Chińskie zioła na bezsenność to m.in. jiaogulan, pnącze, które można uprawiać na balkonach. Jest traktowany jako wszechlek.

Zioła na bezsenność w ciąży

Kobiety w ciąży powinny ostrożnie korzystać z ziół, a kurację najlepiej skonsultować wcześniej z lekarzem. Do listy roślin zabronionych należy kozłek lekarski. W tym przypadku za najbezpieczniejszy środek uważa się kwiat rumianku pospolitego (Matricaria chamomilla). Herbatki ułatwiają zasypianie, łagodzą zaburzenia żołądka i zmniejszają ból brzucha.

Dowiedz się także, jak sobie radzić z bezsennością w ciąży.

Jak stosować zioła na bezsenność?

Zioła poleca się stosować na 30 minut przed planowanym położeniem do łóżka. Liście, kwiaty i ziele używa się w formie naparów (łyżkę surowca parzy się jak herbatę). Z korzeni przyrządza się odwary, gotując przez 10-15 minut. Dobrym sposobem na zaśnięcie jest także dodawanie olejków (np. z rumianku lub melisy) do kąpieli relaksacyjnych, a nawet wykonywanie inhalacji. Można również korzystać z suplementów diety w postaci kropel, nalewek, pastylek i drażetek.

Zioła pomagające w zaśnięciu - podsumowanie

Zioła na bezsenność są cenne,  ponieważ jest to naturalny i bezpieczny (przy racjonalnym korzystaniu) sposób na polepszenie komfortu życia i wyleczenie schorzenia. W przypadku, gdy problem z zasypianiem jest poważny, lepiej jednak zdać się na pomoc lekarza i sięgnąć po zalecone preparaty na bezsenność, a zioła traktować jako wspomaganie konwencjonalnej terapii.

Źródła:

1. Dobros N.; Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym; 2017; Postępy Fitoterapii; 18(3): 215-222.
2. Senderski M.E.; Prawie wszystko o ziołach; Podkowa Leśna 2007; Wydawca M. E. Senderski.
3. Mazik M.; Zioła w ogrodzie i w domu, Warszawa 2018, Wydawnictwo Egros.