Zespół pasma biodrowo-piszczelowego − częsty problem biegaczy

Zespół pasma biodrowo-piszczelowego to bardzo powszechna kontuzja u biegaczy. W większości przypadków nie jest groźna, jednak wymaga pilnej interwencji, jeśli chcesz szybko wrócić do regularnych treningów i bezbolesnego biegania. Jak rozpoznać ten uraz, jak go leczyć i jak zapobiegać jego powstawaniu?

Pasmo biodrowo-piszczelowe − co to jest?

Pasmo biodrowo-piszczelowe jest strukturą łącznotkankową, które przebiega po zewnętrznej stronie uda. Ciągnie się od miednicy, gdzie łączy się z mięśniami pośladkowymi. Jego końcowe przyczepy są przy kości udowej i kości piszczelowej. Głównym zadaniem pasma jest stabilizacja i przenoszenie sił w obrębie nogi, przede wszystkim w stawie kolanowym.

Sprawdź też preparaty i maści na ból mięśni oraz stawów.

Syndrom pasma biodrowo-piszczelowego − co to jest?

Syndrom pasma biodrowo-piszczelowego jest kontuzją o charakterze przeciążeniowym. W języku fachowym nazywa się je skrótem ITBS (ang. Iliotibial Band Syndrome). Najczęściej możesz odczuwać ten uraz jako ból w kolanie, choć nie dotyczy bezpośrednio pracy samego stawu. Uraz ten dotyczy głównie osób biegających długodystansowo. Zespół pasma biodrowo-piszczelowego pojawia się wraz z długotrwałym powtarzaniem danej sekwencji ruchu. Zdaniem fizjoterapeuty Michała Roczka, problemy związane z pasmem biodrowo-piszczelowym są powszechne wśród osób aktywnych fizycznie.

Do syndromu pasma biodrowo-piszczelowego dochodzi, kiedy pasmo biodrowo-piszczelowe trze o kość udową, nad którą przechodzi i do której się przyczepia. Miejsce to znajduje się 5 cm powyżej linii kolana, po zewnętrznej stornie uda. Do tarcia następuje dochodzi, kiedy stopa dotyka podłoża, a kąt zgięcia kolana ma poniżej 30°. Takie tarcie w dłuższej perspektywie czasu powoduje ból.

Sprawdź też, jaka pora jest najlepsza na bieganie.

Takie tarcie jest charakterystyczne w biegach długodystansowych. A to dlatego, że tego typu bieg ma dość ograniczoną dynamikę. Kąt zgięcia w kolanie biegacza wynosi wtedy ok. 20°.

U sprinterów i u biegaczy krótkodystansowych zgięcie w kolanie jest o wiele większe, bo dyscypliny te wymagają większej dynamiki i siły odepchnięcia się nogą. Są oni mniej narażeni na ITBS.

Tarcie o kość udową (dokładnie nadkłykieć kości udowej) powoduje zbieranie się płynu w jej okolicy. I to właśnie ta anomalia prowadzi do zgrubienia, obrzęku i dolegliwości bólowych. To jest głównym objawem zespołu pasma biodrowo-piszczelowego. Co ważne, samo pasmo nie jest naruszone.  Wspominam o tym, bo do niedawna uważano, że to właśnie uszkodzenie pasma jest główną przyczyną bólu. 

Syndrom pasma biodrowo-piszczelowego − objawy

Osoby cierpiące na syndrom pasma biodrowo-piszczelowego skarżą się na ból w okolicach nadkłykcia kości udowej, czyli ok. 3 − 5 cm powyżej linii bocznej kolana. Czasem ból pojawia się w samym kolanie. Pojawia się samoistnie, zawsze po przebiegnięciu takiego samego dystansu lub po upływie tego samego czasu od rozpoczęcia treningu.

Sprawdź też preparaty na kontuzje i urazy.

Zatem wiesz, że główną przyczyną pojawienia się syndromu pasma biodrowo-piszczelowego, jest tarcie pasma o nadkłykieć kości udowej. Jednak ma ono miejsce u wszystkich biegaczy długodystansowych, a nie wszyscy z nich cierpią na syndrom pasma. Co zatem wpływa na powstanie kontuzji?

Czynników jest wiele, jednak najczęstszym powodem jest ograniczona stabilizacja miednicy i kolana. Za każdym razem, kiedy stopa dotyka ziemi, osłabione mięśnie pośladkowe (średni, wielki, napinacz powięzi szerokiej ) i mięśnie uda (mięsień czworogłowy, obszerny), nie zapobiegają koślawieniukolana, które „ucieka” do środka. To wpływa na zwiększone napięcie pasma, jego skrócenie, a w efekcie jego wzmożone tarcie o nadkłykieć kości udowej.

Przyczyną syndromu pasma biodrowo-piszczelowego może być też nierówność nóg, którą powoduje rotacja miednicy, skoliozą lub zapadnięta stopa.

Według Michała:

„przez skompensowany wzorzec posturalny dochodzi do nierównowagi napięciowej w obrębie tej struktury”.

Oznacza to, że wszelkiego rodzaju dysproporcje, które powodują odciążenie jednej strony i mocniej angażują drugą, mogą wpływać do przeciążenia m.in. pasma biodrowo-piszczelowego.