Bulgotanie w brzuchu – co może oznaczać?

Czy bulgotanie w brzuchu jest normalne? Bulgotanie w brzuchu to powszechne zjawisko, które pojawia się w czasie trawienia jedzenia. Jednak długotrwałe burczenie powodujące dyskomfort może świadczyć o zaburzeniach w obrębie układu pokarmowego. Taki stan wymaga zmiany nawyków żywieniowych oraz pomocy specjalisty. Skąd dokładnie bierze się mocne bulgotanie w brzuchu oraz w jaki sposób pozbyć się wstydliwych dolegliwości? Wyjaśniamy!

Co oznacza bulgotanie w brzuchu?

Bulgotanie i przelewanie w brzuchu to objaw ze strony układu pokarmowego polegający na wydobywaniu się z wnętrza jamy brzusznej charakterystycznych odgłosów przelewania i rozpychania. Doznania te najczęściej pojawiają się przed i po jedzeniu. W pierwszym przypadku to oznaka głodu. Wówczas nasze jelita i żołądek są puste, a charakterystyczne dźwięki bulgotania związane są z ich motoryką. Przelewanie w jelitach może także pojawić się bezpośrednio po posiłku i występować przez krótki czas. Wiąże się to z łączeniem treści pokarmowej z kwasami w żołądku. Przyczyną bulgotania jest także zbyt pośpieszne i niedokładne przeżuwanie posiłków.

Burczenie w brzuchu u niemowlaka podobnie jak u starszych dzieci zwykle nie jest oznaką żadnych dolegliwości, stanowi jedynie fizjologiczny objaw. W niektórych przypadkach może jednak świadczyć o zbyt wczesnym wprowadzeniu do jadłospisu dziecka pewnych pokarmów. W przypadku gdy burczeniu w brzuchu u noworodka lub niemowlaka towarzyszą inne dolegliwości np. częste biegunki, kolki lub bóle brzucha, należy wykluczyć nietolerancje pokarmowe lub alergię.

Sprawdź popularne kategorie

Przyczyny bulgotania w brzuchu

Przyczyny bulgotania w brzuchu mogą mieć różne podłoże i nie zawsze wiążą się z poważnymi zaburzeniami ze strony do układu pokarmowego. Odgłosy najczęściej związane są z prawidłowymi procesami trawiennymi i nie powinny stanowić powodów do niepokoju. Do wystąpienia bulgotania predysponują:

• Głód,
• Nadmiar napoi gazowanych,
• Nieświeże jedzenie,
• Pokarmy wzdymające (m.in. nasiona strączkowe, warzywa kapustne),
• Powietrze połykane w zbyt dużej ilości podczas jedzenia.

Wówczas wzdęcia i bulgotanie nie są groźne, a żeby ich uniknąć, wystarczy wyeliminować dane produkty z codziennej diety. Przedłużające się dolegliwości mogą też zwiastować inne choroby.

• Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Obecność wrzodów w przewodzie pokarmowym może powodować burczenie w brzuchu. U osób z chorobą wrzodową bulgotanie, pełność jamy brzusznej oraz dolegliwości bólowe pojawiają się zazwyczaj ok. 1-3 godzin po spożyciu posiłku, a czasem również po przebudzeniu. Ponadto schorzenie objawia się odbijaniem oraz nudnościami.
• Nietolerancje i alergie pokarmowe. Jedną z powszechnych jest nietolerancja laktozy. Istotę choroby stanowi niedobór lub brak enzymu odpowiadającego za rozkład laktozy, co uniemożliwia jej prawidłowe trawienie.W konsekwencji dochodzi do pojawienia się gazów, uczucia przelewania i uporczywego burczenia w brzuchu.
• Choroby zapalne jelit. Należą do nich choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Obu tym schorzeniom może towarzyszyć przelewanie, głośne burczenie w jelitach, biegunki i bóle brzucha. Objawem są też niedobory pokarmowe i niezamierzona utrata masy ciała.

Bulgotanie w brzuchu w nocy

Zdarza się, że bulgotanie i przelewanie w brzuchu pojawia się w nocy i zaburza sen. Może to być spowodowane np. pominięciem kolacji i zbyt długą przerwą w jedzeniu. Z drugiej strony spożycie ostatniego posiłku tuż przed spaniem, również sprzyja bulgotaniu w brzuchu w nocy, zwłaszcza jeśli był on obfity.

Bulgotanie w brzuchu po lewej stronie

Po lewej stronie jamy brzusznej znajduje się fragment jelita cienkiego i grubego, a także część wpustowa żołądka, trzustka oraz śledziona. U kobiet w dolnej brzucha części zlokalizowany jest też lewy jajnik i jajowód. Dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak bulgotanie i przelewanie odczuwane po lewej stronie mogą świadczyć zarówno o błędach żywieniowych i braku higieny jedzenia, jak również chorobach żołądka, trzustki, czy jelit. Jeśli oprócz bulgotania pojawia się ból, niezbędna jest konsultacja z lekarzem.

Bulgotanie po prawej stronie

Po prawej stronie jamy brzusznej, oprócz części jelita cienkiego i grubego, zlokalizowana  jest też wątroba, pęcherzyk żółciowy oraz drogi żółciowe. Niżej znajduje się wyrostek robaczkowy, a u kobiet także prawy jajnik i jajowód. Dyskomfort, bulgotanie i przelewanie odczuwane w tym obszarze brzucha mogą być związane z zaburzeniami pracy tych narządów, np. nieprawidłowym wydzielaniem żółci. Jeśli objawy te są uciążliwe, towarzyszy im ból wątroby, a domowe sposoby nie przynoszą ulgi, należy omówić problem z lekarzem.

Bulgotanie w brzuchu w pozycji leżącej

Bulgotanie w brzuchu w pozycji leżącej może pojawić się u osób, które tuż po zakończeniu posiłku udadzą się na odpoczynek. Obecność jedzenia w żołądku stymuluje jego czynność motoryczną i wydzielniczą, co może wywoływać uczucie przelewania. Pozycja leżąca dodatkowo sprzyja bulgotaniu, co więcej zwiększa ryzyko cofania treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Dlatego osoby z predyspozycją do refluksu, zgagi i problemów trawiennych powinny unikać kładzenia się tuż po posiłkach oraz jedzenia przed snem.

Bulgotanie w brzuchu a ciąża

Ciąża to czas wielu zmian w organizmie, również w obrębie przewodu pokarmowego. Macica, która zwiększa swoją objętość oraz płód, który rośnie z miesiąca na miesiąc, wywierają duży nacisk na narządy w jamie brzusznej. Może to powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe w tym przelewanie, bulgotanie, wzdęcia i zaparcia. Najczęściej nie świadczą one o zaburzeniach i nie stanowią zagrożenia. Jeśli jednak są bardzo uciążliwe i utrudniają prawidłowe odżywianie się w okresie ciąży, warto zasięgnąć indywidualnej porady od lekarza i dietetyka.

Ciągłe gazy i bulgotanie w brzuchu

Wzdęcia, nadmierne gazy i bulgotanie w brzuchu mogą być objawem SIBO, czyli zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Bakterie jelitowe metabolizują resztki pokarmowe i produkują gazy takie jak wodór i metan, których nadmiar powoduje liczne dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Gazy, bulgotanie w brzuchu i zmiana rytmu wypróżnień mogą świadczyć również o występowaniu IBS, czyli zespołu jelita nadwrażliwego. Co więcej, SIBO i IBS często współwystępują ze sobą, co dodatkowo zwiększa intensywność objawów.

Bulgotanie w brzuchu i zaparcia

Bulgotanie w brzuchu i zaparcia mogą świadczyć o nieprawidłowej diecie i niskiej zawartości błonnika pokarmowego posiłkach. Warto więc zadbać o spożywanie świeżych warzyw i owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych. Należy pamiętać też o unikaniu słonych i słodkich przekąsek. Ważne są ponadto nawodnienie i umiarkowana aktywność fizyczna. Jeśli te zmiany nie zmniejszą dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem i sprawdzić, czy bulgotanie w brzuchu i zaparcia nie świadczą o SIBO lub IBS.

Bulgotanie w brzuchu i wymioty

Bulgotanie w brzuchu i wymioty mogą być objawem niestrawności oraz zatrucia pokarmowego. Zdarza się to np. po spożyciu nieświeżego posiłku, czy niedokładnym umyciu warzyw lub owoców, które mogą zawierać bakterie i inne drobnoustroje chorobotwórcze. W większości przypadków objawy mijają w ciągu kilku dni. Jeśli jednak wymioty utrzymują się przez dłuższy czas, należy skonsultować się z lekarzem i podjąć odpowiednie leczenie, aby uniknąć odwodnienia i zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.

Bulgotanie w brzuchu i rozwolnienie

Bulgotanie w brzuchu i biegunka mogą pojawić się u osób z niestrawnością i zatruciem pokarmowym. Bywają też objawem zaburzeń trawienia i wchłaniania oraz stanów zapalnych w jelitach. Co robić, jeśli występuje bulgotanie w brzuchu i wodnista biegunka? Domowe sposoby, które mogą pomóc to:

• Zastosowanie diety lekkostrawnej, 
• Dbałość o nawodnienie, 
• Unikanie produktów ciężkostrawnych, smażonych i wysokobłonnikowych. 
• U niektórych osób biegunka i bulgotanie w brzuchu mogą pojawić się po wypiciu mocnej kawy, która pobudza produkcję soków trawiennych i perystaltykę jelit. Warto wtedy odstawić ją na jakiś czas lub wypróbować wersją bezkofeinową i obserwować reakcję organizmu. Zlikwidować problem pomogą dostępne w aptece leki na biegunkę.

Bulgotanie w brzuchu - kiedy udać się do lekarza?

Należy pamiętać, że nieleczone choroby jelit w późniejszym czasie mogą doprowadzić do zniszczenia kosmków jelitowych i w konsekwencji do zaburzeń wchłaniania składników pokarmowych oraz poważnych problemów zdrowotnych. Jelita to także źródło odporności i – nie bez powodu mówi się, że jest to nasz „drugi mózg”. Do jak najszybszej wizyty u lekarza powinno skłonić nas nagłe pojawienie się objawów ze strony przewodu pokarmowego, do których należą:

• Ostry ból żołądka,
• Obecność krwi w kale lub krwawe wymioty,
• Silne bóle brzucha w okolicy prawego dołu biodrowego, które mogą wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego,
• Gorączka,
• Utrata apetytu,
• Skrajne zmęczenie,
• Niezamierzona utrata masy ciała.

Bulgotanie i przelewanie w brzuchu - leczenie

Leczenie bulgotania w brzuchu zależy od przyczyny, która wywołuje ten stan. Jeśli przypadłość wynika ze spożywania niewłaściwych produktów, zlikwidowanie krępujących objawów możliwe jest dzięki ich eliminacji z codziennej diety. W przypadku nietolerancji laktozy zastosowanie ma dieta bezlaktozowa, natomiast przy wrzodach – lekkostrawna z wykluczeniem potraw wzdymających, tłustych, ciężkostrawnych i stymulujących wydzielanie soków żołądkowych. Niektórzy pacjenci muszą być pod stałą opieką lekarza i przyjmować leki na zespół jelita drażliwego lub tabletki na nietolerancje laktozy. Uzupełnienie farmakoterapii powinien stanowić zdrowy tryb życia i odpowiednia dieta na wzdęcia uwzględniająca podstawowe zasady jakości i ilości spożywanych produktów.

Bulgotanie i przelewanie w żołądku -  domowe sposoby

Bulgotanie i przelewanie w żołądku to nie zawsze oznaka choroby. W wielu przypadkach jest to efekt nieprawidłowej diety oraz stylu życia. Osoby, które borykają się z tymi dolegliwościami, mogą zaobserwować dużą poprawę po wprowadzeniu drobnych, codziennych zmian, ukierunkowanych na wsparcie pracy żołądka i jelit. Domowe sposoby to pierwszy, naturalny krok w walce z problemami trawiennymi.

Bulgotanie w brzuchu a dieta

• Żywności wysoko przetworzonej,
• Napojów gazowanych,
• Obfitych, tłustych i ciężkostrawnych posiłków,
• Dań smażonych i grillowanych,
• Produktów panierowanych,
• Warzyw wykazujących działanie wzdymające: surowa cebula, śliwki, rzodkiewki czy czereśnie,
• Słodyczy,
• Słodzików takich jak ksylitol, sorbitol i maltitol.

Warto przestawić się na dietę lekkostrawną opartą na zbożach, warzywach, owocach, chudym mięsiem nabiale i dobrej jakości produktach zbożowych. Warto włączyć zupy typu krem, koktajle, smoothie, pasty i sosy warzywne. W budowaniu odpowiedniej flory jelitowej pomogą nam kiszonki oraz przyprawy np. kurkuma, imbir, żeń-szeń oraz cynamon.

Bulgotanie w brzuchu a aktywność fizyczna

Niebagatelne znaczenie w przypadku problemów trawiennych związanych z bulgotaniem w brzuchu ma aktywność fizyczna. Już lekki spacer może pomóc zmniejszyć uporczywe dolegliwości. Prawidłową kondycję układu pokarmowego wspomagają także dostępne bez recepty tabletki na trawienie, które stymulują organy odpowiedzialne za prawidłową pracę organizmu, chroniąc je przed nadmiernym odkładaniem tłuszczu i przeciwdziałając wydzielaniu zbyt dużej ilości soków żołądkowych. Bulgotaniu w brzuchu często towarzyszy zgaga, dlatego osoby zmagające się z nią w domowej apteczce powinny mieć leki na zgagę.

Podsumowanie

Krótkotrwałe bulgotanie w brzuchu nie stanowi powodu do niepokoju. To normalne zjawisko trawienia treści pokarmowej bądź oznaka uczucia głodu. Jednak gdy objawy utrzymują się ciągle i towarzyszą temu inne symptomy, warto szukać pomocy u specjalisty.

Powyższy artykuł nie stanowi porady lekarskiej. W razie jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia należy skonsultować się ze swoim lekarzem.

Źródła:

1. Szczeklik A., Gajewski P. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, 2021
2. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/86141,niepokojace-objawy-ze-strony-gornego-odcinka-przewodu-pokarmowego [dostęp: 05.02.2025]
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK436021/ [dostęp: 05.02.2025]
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532285/ [dostęp: 05.02.2025]
5. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/366261,nieswoiste-zapalenia-jelit [dostęp: 05.02.2025]
6. Waluga M., Hartleb M. Rozpoznawanie i leczenie chorób gastroenterologicznych u kobiet w ciąży. Przegląd Gastroenterologiczny, 2009