Czarne kropki na zębach. Czy to próchnica?

Pacjenci bardzo często pytają dentysty, podczas kontrolnych wizyt, czy ciemne kropki lub plamy na zębach to próchnica, którą powinni wyleczyć? Często też chcą usunąć te przebarwienia ze względów estetycznych. Przyczynami przebarwień na zębach mogą być: próchnica, fluoroza, kamień nazębny czy uszkodzenia po antybiotykoterapii. Zobacz, jak można je usunąć.

Czarne kropki na zębach − czy to próchnica?

Przyznaję, że rzeczywiście, najczęściej czarne plamy, które zauważam na powierzchni zębów to próchnica. Przewlekle rozwijające się ognisko zapalne może z czasem zabarwić się na kolor ciemnobrązowy. Pamiętaj jednak, że próchnica w swoim początkowym, ostrym stanie jest najczęściej kredowobiała. Dopiero z czasem nieleczona zmiana może zabarwić się na ciemniejszy kolor. Nie zawsze konieczne jest od razu wykonywanie wypełnienia. Gdy nie ma ubytku tkanki, wystarczy dokładnie oczyszczać powierzchnię zmiany z zalegającej płytki bakteryjnej pastą z fluorem minimum 2 razy dziennie (próchnica początkowa).

Ale pamiętaj! Każda niepokojącą plamę warto skonsultować z lekarzem stomatologiem. W pierwszej kolejności odróżni on ubytek próchniczy, który wymaga „wywiercenia dziury”, od zmian nie próchnicowego pochodzenia.

Sprawdź też, skąd bierze się próchnica u dorosłych.

Plamki na zębach − fluoroza

Jedną z przyczyn powstawania plam na zębach jest fluoroza. Jest to zaburzenie pochodzenia rozwojowego, które powstaje pod wpływem nadmiernej ekspozycji na związki fluoru. Dochodzi do niej w okresie rozwoju zewnętrznej warstwy zęba, czyli szkliwa (dla zębów stałych jest to czas od okresu okołoporodowego do 7 roku życia). Fluoroza to opalizujące zmiany  w kolorze od kredowobiałego do ciemnobrązowego. Mogą występować pojedynczo, zlewać się w plamy lub całe pasma. W bardziej zaawansowanych stadiach mogą pojawić się zagłębienia szkliwa lub może dojść nawet do zmiany kształtu zębów.

To, jak bardzo zaawansowany jest obraz fluorozy zależy od dawki fluoru jaką przyjmujesz z różnych źródeł: wody pitnej, jedzenia, pasty do zębów, płukanek czy tabletek zawierających fluor. Fluor może też pochodzi z zanieczyszczeń środowiska związkami fluoru (związane z coraz większym rozwojem przemysłu).

Wyróżniamy następujące stadia fluorozy:

• fluoroza wątpliwa − zmiany przezierności szkliwa, klika odchyleń od normy w postaci białych plamek
• fluoroza bardzo łagodna − małe, białawe, matowe, nieregularne pola, zajmujące mniej niż 25% powierzchni zęba
• fluoroza łagodna − zmiany są rozleglejsze niż w poprzednim stadium, ale zajmują nie więcej niż 50% powierzchni zęba
• fluoroza umiarkowana − występują znaczne uszkodzenia o brązowym zabarwieniu
• fluoroza ciężka − cała powierzchnia szkliwa jest uszkodzona, kształt zęba może ulec zmianie. Występują drobne lub rozległe zagłębienia lub brunatne przebarwienia, a ząb wygląda jak skorodowany

Sprawdź też, jak działa czarna pasta do zębów.

Czarna plamka na zębie − przebarwienia po antybiotykach

Przebarwienia na zębach mogą pojawić się także po antybiotykoterapii. Dziś już bardzo rzadko obserwujemy u pacjentów w młodym wieku bardzo trudne do usunięcia, żółto-brązowe plamki znane jako przebarwienia potetracyklinowe. Obecnie lekarze pediatrzy i lekarze pierwszego kontaktu nie stosują tego typu antybiotyków u kobiet w ciąży i u dzieci w trakcie rozwoju uzębienia, czyli do 7. roku życia.

Czarne plamki przy dziąśle − kamień nazębny

Kamień nazębny, który jest długo nieusuwany może zabarwić się na czarny lub brązowy kolor. Początkowo zmineralizowana płytka bakteryjna jest koloru biało-żółtego, jednak pod wpływem dymu tytoniowego czy barwników zewnętrznych (np. jedzenia czy leków) może czernieć. Kamień zlokalizowany nad dziąsłem jest łatwy do zauważenia dla samego pacjenta. Jednak niewidoczny kamień poddziąsłowy, który z czasem się odsłoni może wywołać zaniepokojenie. Jest to zwykle czarna kropka, która pojawia się przy dziąśle.  Najlepiej wtedy wykonać porządny skaling nad- i poddziąsłowy, co powinno dać natychmiastowy efekt. Dowiedz się więcej o usuwaniu kamienia: Czy usuwać kamień nazębny? Co kamień nazębny robi z zębami?

Przy linii dziąsła pacjenci zauważają czasem linijne lub punktowe ciemne osady, które nie są kamieniem nazębnym, ale przebarwieniami zewnętrznymi. Takie osady usuwane są podczas zabiegu piaskowania. Ważne, żeby po obu zabiegach, zarówno skalingu, jak i piaskowaniu wykonać porządny polishing, czyli polerowanie powierzchni zębów. Na gładkim szkliwie nie będą tak łatwo odkładać się kolejne warstwy płytki i kamienia. W taki sposób łatwiej będzie Ci utrzymać odpowiedni poziom higieny jamy ustnej.

Czarne bruzdy na powierzchni zębów trzonowych i przedtrzonowych

Bruzdy są strukturą anatomiczną zęba, w której najłatwiej osadza się płytka bakteryjna i najtrudniej jest ją oczyścić. Z czasem zęby w tych miejscach mają widoczne czarne kreski. Gdy lekarz stwierdzi, że nie jest to ubytek próchniczy, wystarczy regularna obserwacja takiej zmiany. Być może w sąsiednim zębie lub nawet w tym samym zębie, wykonywane było wypełnienie amalgamatowe (o kolorze srebrnym), które z czasem uległo rozszczelnieniu i jony srebra w nim zawarte „podbarwiły” sąsiednie struktury anatomiczne zęba. Takie nieszczelne wypełnienie warto jak najszybciej wymienić na wypełnienie estetyczne, kompozytowe. Czasem pacjenci decydują się na ich wymianę ze względów czysto estetycznych. Nie podobają im się „czarne zęby”.

Sprawdź też preparaty do higieny jamy ustnej.

Przebarwienia w bruzdach można próbować oczyścić przy pomocy piaskowania czy polishingu. Jednak nie zawsze  efekt jest zadowalający. Bruzdy mają kształt butelki, gdzie przy samym ujściu znajduje się zwężenie i bardzo trudno jest oczyścić porządnie i skutecznie taka strukturę. W ostateczności można poszerzyć bruzdę i „zalać” ją płynnym materiałem odtwórczym. Jednak wiąże się to zawsze, nawet w niewielkim stopniu, z utratą twardych tkanek zęba. Co ciekawe w dzisiejszych czasach bardzo dużo lekarzy zachowawczych, wykonujących się jak najbardziej estetyczną odbudowę zębów, stosuje specjalne podbarwiacze, dające efekt przebarwionych bruzd. Uważa się,że tak odbudowany ząb wygląda o wiele bardziej naturalnie.

Przebarwienia w bruzdach można próbować oczyścić przy pomocy piaskowania czy polishingu. Jednak nie zawsze  efekt jest zadowalający. Bruzdy mają kształt butelki, gdzie przy samym ujściu znajduje się zwężenie i bardzo trudno jest oczyścić porządnie i skutecznie taka strukturę. W ostateczności można poszerzyć bruzdę i „zalać” ją płynnym materiałem odtwórczym. Jednak wiąże się to zawsze, nawet w niewielkim stopniu, z utratą twardych tkanek zęba. Co ciekawe, wielu dentystów stosuje specjalne podbarwiacze, które dające efekt przebarwionych bruzd. Uważa się, że tak odbudowany ząb wygląda o wiele bardziej naturalnie.