Czy szczepionka przeciwko grypie chroni przed koronawirusem? Opinia lekarza

Wraz z nadejściem jesieni rozpoczął się sezon grypowy, który będzie trwał kolejne kilka miesięcy. Niestety w tym roku przyjdzie się nam zmierzyć nie tylko z grypą (i szeregiem innych infekcji grypopodobnych), ale także z COVID-19 − chorobą wywoływaną przez koronawirusa SARS-CoV-2. Szczepionka przeciwko COVID-19 nie jest jeszcze dostępna, ale przeciwko grypie − owszem. Czy szczepionka przeciw grypie chroni przed koronawirusem SARS-CoV-2?

Grypa − co to za choroba?

Grypa sezonowa na naszej półkuli atakuje w okresie od października do kwietnia. Wywołuje ją wirus grypy typu A lub rzadziej typu B. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z chorą osobą, ze skażonymi przedmiotami czy przez brudne dłonie. Niedostateczna higiena rąk, dotykanie dłońmi twarzy, bliski kontakt z osobą chorą na grypę oraz przebywanie w dużych skupiskach ludzkich w okresie epidemicznym zwiększają ryzyko zachorowania.

Objawy grypy pojawiają się nagle i początkowo obejmują złe samopoczucie, uczucie ogólnego rozbicia, gorączkę i dreszcze, osłabienie, bóle głowy i mięśni. Zwykle po 2 − 3 dniach pojawia się ból gardła, katar i suchy, uciążliwy kaszel. U niektórych osób objawy mogą być mniej typowe. Czasami pojawiają się symptomy z przewodu pokarmowego, takie jak biegunka, nudności czy wymioty, zapalenie ucha środkowego czy zapalenie krtani.

Szacuje się, że nawet połowa zakażeń grypowych może przebiegać w sposób bezobjawowy. Niepowikłana grypa najczęściej samoistnie ustępuje w ciągu kilku dni, choć niektóre objawy (np. gorsze samopoczucie) mogą trwać znacznie dłużej. Pamiętaj jednak, że grypa to groźna choroba i wiąże się z ryzykiem wielu poważnych powikłań, np.

• zapalenia płuc,
• wtórnych infekcji bakteryjnych,
• a także zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
• zapalenia rdzenia kręgowego,
• zapalenia mięśnia sercowego,
• sepsy i niewydolności wielonarządowej.

Pogorszenie stanu chorego może nastąpić bardzo szybko i niespodziewanie, a ciężki i postępujący przebieg grypy wymaga leczenia w szpitalu. Grypa jest szczególnie niebezpieczna dla małych dzieci i osób w podeszłym wieku, kobiet w ciąży, osób otyłych i chorujących na choroby przewlekłe.

Dowiedz się więcej o grypie: Grypa typu A – jak się przed nią ustrzec?.

COVID-19 − co to za choroba?

COVID-19 to choroba wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV-2. Pierwsze zachorowania zanotowano pod koniec ubiegłego roku w Chinach, a w marcu 2020 roku ogłoszono stan pandemii COVID-19. Wirus przenosi się przede wszystkim przez kontakt z chorym człowiekiem, ale także przez przedmioty, brudne dłonie i być może także w inny sposób.

Symptomy choroby są bardzo zróżnicowane. U większości osób COVID-19 przebiega stosunkowo łagodnie. Objawy mogą nie występować lub obejmują gorączkę, kaszel, ból gardła, katar, zaburzenia węchu i smaku, pogorszenie samopoczucia, bóle głowy i mięśni, biegunkę, zmiany skórne o różnej morfologii i lokalizacji czy zapalenie spojówek. Ciężka postać zakażenia w postaci poważnego zapalenia płuc z dusznością rozwija się u około 15% chorych. U niektórych z nich może dojść do ostrej niewydolności oddechowej, niewydolności wielonarządowej i śmierci.

W grupie osób o zwiększonym ryzyku ciężkiego przebiegu COVID-19 znajdują się osoby starsze, osoby z chorobami przewlekłymi (cukrzycą, chorobami układu oddechowego i układu krążenia), pacjenci onkologiczni, chorzy w immunosupresji i osoby palące tytoń. COVID-19 jest groźną chorobą, nie tylko z uwagi na ryzyko ciężkiego przebiegu, ale także z powodu ograniczonej wiedzy na temat leczenia i długofalowych powikłań.

Sprawdź też, kto znajduje się w grupie ryzyka zachorowania na COVID-19.

Sprawdź, jak rozróżnić objawy grypy od COVID-19: Grypa a koronawirus - jak rozróżnić objawy?.

Czy szczepionka przeciw grypie chroni przed koronawirusem?

Podstawowym sposobem zapobiegania zachorowaniu na grypę jest szczepienie ochronne. Aktualnie na rynku dostępne są 3 szczepionki przeciwko grypie sezonowej: 2 „nieżywe” stosowane w iniekcji i 1 „żywa”, w postaci aerozolu do nosa. Szczepienie przeciwko grypie zalecane jest każdej osobie (powyżej 6. miesiąca życia i bez przeciwwskazań do szczepienia), która chce zmniejszyć ryzyko zachorowania. Szczepionkę poleca się przede wszystkim osobom powyżej 55. roku życia, przewlekle chorym, przebywającym w placówkach opieki medycznej lub opiekuńczej, z niedoborami odporności, otyłym, kobietom ciężarnym, personelowi medycznemu, personelowi placówek opiekuńczych, ludziom, którzy mają kontakt z dużą liczbą osób, dzieciom i opiekunom małych dzieci.

Najlepiej zaszczepić się na początku sezonu grypowego, wczesną jesienią, optymalnie przed końcem października. Jeśli Ci się to nie uda, warto zaszczepić się też później, kiedy tylko będziesz miał taką okazję (ale pamiętaj, że nie ma sensu zwlekać i celowo odkładać szczepienia „na potem”).

Sprawdź też, dlaczego latem rzadziej chorujemy na grypę.

Czy szczepionka przeciw grypie daje pewność, że nie zachorujesz? Niestety nie. Szczepienie nie daje pełnej ochrony, więc nadal możesz zachorować na grypę (dlatego warto stosować inne formy profilaktyki, np. unikanie tłumów czy dbałość o higienę rąk), ale przebieg choroby jest łagodniejszy i zminimalizujesz ryzyko poważnych powikłań. Czy szczepionka przeciw grypie chroni przed koronawirusem SARS-CoV-2? Nie, szczepienie przeciw grypie nie chroni Cię przed COVID-19. Istnieje jednak cały szereg powodów, dlaczego warto zaszczepić się grypę − szczególnie teraz, w czasie pandemii.

Sprawdź też, jak zapobiegać grypie.

Szczepienia przeciw grypie a koronawirus

Jednak sam fakt, że jest to najlepsza forma zapobiegania grypie, powinien wystarczyć, żeby chcieć się zaszczepić. Nie zapominaj, że grypa nie jest zwyczajnym przeziębieniem i niesie ze sobą ryzyko poważnych powikłań. Co istotne, w okresie pandemii COVID-19 zminimalizowanie ryzyka zachorowania i ciężkiego przebiegu choć jednej z chorób jest bardzo ważne. Objawy grypy i COVID-19 mogą być bowiem podobne, a pacjenci najbardziej zagrożeni ciężkim przebiegiem grypy pokrywają się z grupą ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19.

Dodatkowo zauważ, że istnieje możliwość równoczesnego zakażenia grypą i COVID-19. Koinfekcja (czyli wystąpienie dwóch zakażeń na raz) zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, pojawienia się groźnych powikłań i śmierci. To kolejny powód, dla którego warto zaszczepić się na grypę. Zwróć także uwagę, na duże prawdopodobieństwo przeciążenia (a nawet paraliżu) systemu ochrony zdrowia w nadchodzącym sezonie epidemicznym. Przepełnienie szpitali pacjentami chorymi na COVID-19 może utrudniać dostęp do szybkiej diagnostyki i leczenia, a masowe szczepienia na grypę pomogą nieco odciążyć system opieki zdrowotnej i pozwolą uniknąć hospitalizacji z powodu pogrypowych powikłań.

Sprawdź też, jakie mogą być powikłania po grypie.

Warto wspomnieć także o tym, że regularne szczepienia przeciwko grypie wiążą się z rzadszym i łagodniejszym przebiegiem innych wirusowych infekcji. Być może ta zależność sprawdzi się również w przypadku infekcji wirusem SARS-CoV-2. Pamiętaj także, że osłabienie organizmu i uszkodzenie nabłonka oddechowego podczas grypy może czynić Cię bardziej podatnym na zachorowanie na COVID-19 (i vice versa).

Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś, jak najszybciej skontaktuj się ze swoim lekarzem i powiedz mu, że chcesz się zaszczepić przeciwko grypie. Z uwagi na ograniczoną dostępność szczepionek i duże zainteresowanie społeczeństwa, być może będziesz musiał odwiedzić kilka aptek, zanim uda Ci się znaleźć preparat. Niestety, już teraz wiadomo, że jedynie niewielki procent populacji Polski uzyska uodpornienie.

Jak zatem chronić się przed COVID-19?

Żeby zmniejszyć ryzyko infekcji koronawirusem SARS-CoV-2, unikaj kontaktu z osobami chorymi na COVID-19 i ludźmi, którzy prezentują jakiekolwiek objawy infekcji. Zadbaj o zachowanie odpowiedniego dystansu społecznego (co najmniej 2 m) i zrezygnuj z przebywania w zatłoczonych miejscach. W przestrzeni publicznej noś maseczkę, która zasłoni nie tylko Twoje usta, ale i nos. To wyjątkowo ważne w miejscach, gdzie trudno zachować odpowiednie międzyludzkie odległości. Regularnie i dokładnie myj ręce mydłem, a jeśli nie masz takiej możliwości, to pamiętaj, żeby nie dotykać brudnymi dłońmi twarzy, a szczególnie okolic ust, nosa i oczu. Warto zaopatrzyć się także w środek dezynfekujący na bazie alkoholu (o zawartości alkoholu min. 60%).

Podróżowanie ogranicz do minimum! Zatroszcz się nie tylko o siebie, ale i innych: nie wychodź z domu, jeśli masz objawy jakiejkolwiek infekcji i zawsze zasłaniaj usta i nos podczas kichania czy kaszlu (najlepiej przy użyciu chusteczki, którą możesz potem wyrzucić lub wnętrzem łokcia). Zauważ, że zasady dystansu społecznego i innych form ochrony przed COVID-19 pokrywają się ze sposobami zapobiegania grypie.

Sprawdź też, czy seniorzy powinni szczepić się na grypę.

Ochrona przed grypą i COVID-19

Wszystko wskazuje na to, że czeka nas niesamowicie ciężki sezon infekcyjny. Grypa jest niebezpieczną chorobą, a w tym roku szczyt zachorowalności pokryje się z falą zachorowań na COVID-19. Objawy obydwu chorób mogą być zbliżone, a przeciążenie systemu opieki zdrowotnej utrudni szybką diagnostykę i adekwatne leczenie. Mimo że szczepionka przeciwko grypie nie chroni przed koronawirusem SARS-CoV-2, istnieje wiele powodów, dla których warto wykonać szczepienie jak najszybciej. Nie lekceważ powagi sytuacji! Pamiętaj, że okoliczności są wyjątkowe, a to, co przyniosą najbliższe miesiące, zależy także od Ciebie. Zachowanie każdego z nas ma bowiem realny wpływ na dalszy przebieg pandemii.

Więcej o szczepiące na grypę dowiesz się z artykułu: Szczepionka przeciwko grypie. Co warto o niej wiedzieć?.

Źródła:

1. P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika
2. wsse.krakow.pl
3. szczepienia.pzh.gov.pl
4. CDC