Jak wzmocnić zęby i cieszyć się zdrowym uśmiechem?

Jak wzmocnić zęby, żeby jak najrzadziej mieć problem z ubytkami i innymi chorobami jamy ustnej? Pamiętaj, że to, co dzieje się w buzi, rzutuje na Twój ogólny stan zdrowia. Oto lista sposobów na wzmocnienie zębów. Co jeść, żeby wzmocnić zęby? Jak je szczotkować i nitkować? Kiedy chodzić do dentysty? Podpowiadam!

Jak wzmocnić zęby u dorosłych? Po pierwsze: higiena!

Będę powtarzać to do znudzenia, ale podstawa to prawidłowa higiena jamy ustnej i dokładnie oczyszczanie powierzchni zębów, a także dziąseł, języka i policzków z zalegającej płytki nazębnej.

1. Mycie zębów

Codzienna, prawidłowa pielęgnacja pozwoli cieszyć się zdrowym i pięknym uśmiechem na długie lata. Zęby myj minimum 2 razy dziennie i dodatkowo nitkuj. Idealnie byłoby, gdyby udało się robić to po każdym posiłku, jednak wiadomo, że nie zawsze masz przy sobie szczoteczkę i pastę do zębów lub po prostu brakuje Ci na to czasu.

Więcej na temat samej prawidłowej techniki mycia zębów oraz popełnianych najczęściej błędów podczas co dziennej higieny jamy ustnej można przeczytać w moim poprzednim artykule: Nie wszyscy wiedzą jak prawidłowo myć zęby - profilaktyka próchnicy.

2. Nitkowanie

Nitkowanie pozwala oczyścić powierzchnie styczne zębów niedostępne podczas mycia szczoteczką i usunąć zalegające pod punktem stycznym dwóch zębów resztki pokarmowe. Poświęcenie na to nawet 1 minuty dziennie znacząco zmniejsza liczbę bakterii w przestrzeniach międzyzębowych. Bardzo ważna jest prawidłowa technika czyszczenia zębów nicią, żeby nie stosować jej bezproduktywnie, czy co gorsza nie uszkodzić brodawek międzyzębowych.

A jak czyścić zęby nicią dentystyczną? Oto krótka instrukcja:

• Wprowadź nić delikatnie w przestrzeń międzyzębową.
• Pokonaj opór napotkany przy punkcie stycznym.
• Zjedź do okolicy szyjki.
• Zachowując kontakt nici z oczyszczaną powierzchnią, nadaj jej kształt litery C.
• Dalej przesuwaj napiętą nić ku górze
• Pamiętaj o tym, żeby każdą powierzchnię oczyszczać nieużywanym fragmentem nici, 2-krotnie, mezjalnie (od środka jamy ustnej) i dystalnie (do tyłu jamy ustnej).

Zobacz, także mój artykuł: Jak używać nici dentystycznej? Stomatolog radzi!

3. Irygator i szczoteczki międzyzębowe

Zamiast nici dentystycznej możesz stosować irygator lub szczoteczki międzyzębowe. Szczoteczki wyglądają jak małe wyciorki (szczoteczki do butelek) i wkłada się je pod punktem stycznym zęba. Mają one różne wielkości w zależności od potrzeb. Irygator to urządzenie, które wodą pod ciśnieniem wypłukuje resztki pokarmowe.

4. Czyszczenie dziąseł i języka

Jeżeli chodzi o czyszczenie języka dziąseł i policzków to najłatwiej jest zastosować bakteriobójczy płyn do płukania jamy ustnej. Język można też wyszczotkować po umyciu zębów (dla niektórych pacjentów jest to trudne ze względu na uporczywy odruch wymiotny).

Jak wzmocnić szkliwo? Po drugie: dieta na zdrowe zęby

Drugim elementem, który pozwoli kontrolować rozwój próchnicy i zapewni zdrowie zębom, jest prawidłowa dieta. Odpowiednie nawyki żywieniowe znacząco obniżają prawdopodobieństwo powstania ubytków, wpływają hamująco na rozwój flory bakteryjnej w jamie ustnej i pozwalają wzmocnić szkliwo.

1. Unikaj produktów kariogennych

Jedzenie produktów kariogennych (powodujących próchnicę) dostarcza pożywienia bakteriom próchnicotwórczym, które znajdują się w biofilmie płytki nazębnej. Do produktów tych należą przede wszystkim łatwo fermentujące węglowodany, takie jak niemlecze wolne cukry: miód, sacharoza (zwykły cukier) i cukry zawarte w syropach oraz sokach owocowych. Silne działanie kariogenne ma również skrobia poddana wcześniej obróbce termicznej. Podczas tego procesu dochodzi do częściowego jej rozpadu (żelatynizacji). To sprawia, że jest łatwo trawiona przez enzym, który znajduje się w ślinie, czyli amylazę ślinową.

Sprawdź też produkty do higieny jamy ustnej.

2. Produkty zdrowe dla zębów

Do produktów o właściwościach przeciwpróchniczych zaliczamy przede wszystkim mleko, twarde sery i nieprzetworzone produkty roślinne. Mimo że mleko jest głównym źródłem cukru w diecie, to cukier ten (laktoza) ma bardzo niski potencjał kariogenności. Dodatkowo, w mleku zawarte są takie substancje jak wapń, fosforany, kazeina i lipidy, które działają ochronnie na twarde tkanki zęba. Np. wapń i fosforany są źródłami związków mineralnych, które mają znaczenie w naprawie wczesnych zmian demineralizacyjnych szkliwa.

Po spożyciu twardych żółtych serów zęby powlekają się ochronną warstwą lipidową. Dodatkowo, twarde produkty spożywcze powodują zwiększenie wydzielania śliny, która ma działanie antybakteryjne. Ślina pozwala zachować równowagę kwasowo-zasadową w jamie ustnej. Kwasy zawarte w jedzeniu i produkowane przez bakterie próchnicotwórcze są neutralizowane przez ślinę, dzięki czemu pH jamy ustnej wynosi optymalnie 5,5. Surowe owoce i warzywa oraz pełnoziarniste pieczywo i inne produkty, czyli tzw. produkty wysokobłonnikowe, również zwiększają wydzielanie śliny przez co ułatwiają wymywanie zalegających resztek pokarmowych.

Wyniki badań wskazują, że probiotyki hamują rozwój bakterii próchnicotwórczych takich jak: Streptococcus mutans i Streptococcus sorbinus. Podobne doniesienia ze świata nauki sugerują, że polifenole zawarte w kawie, herbacie, owocach jagodowych, cytrusach, jabłkach, oliwkach, kakao i warzywach dzięki właściwościom antyoksydacyjnym hamują rozwój S. mutans. Jednak do tej pory mało badań zostało przeprowadzonych na ludziach − większość z nich wykonano w warunkach laboratoryjnych na samych bakteriach.

Kiedy już masz ochotę na coś słodkiego, staraj się wybierać produkty dietetyczne, do których dodawane są bezcukrowe substancje słodzące, np. ksylitol, sorbitol, mannitol, maltitol, poliole, izomalt i niekaloryczne słodziki jakie jak: aspartam, saxharyna, cyklamat. Są one całkowicie bezpieczne dla zębów. Możesz też żuć bezcukrową gumę do żucia. Zawiera ona zazwyczaj także dietetyczne słodziki (jak te wymienione wyżej). Dodatkowo, żucie gumy pobudza smakowo i mechaniczne kubki smakowe do wydzielania śliny, co przyśpiesza neutralizowanie kwasów w jamie ustnej i przywracają równowagę pH.

Sprawdź też, co jeść, żeby wzmocnić zęby.

3. Jak często jeść posiłki?

Nie tylko to, co jesz ma znaczenie, ale też jak często to robisz. Jak już wspomniałam wcześniej, dobrze  byłoby po każdym posiłku umyć zęby, żeby usnąć zalegające resztki pokarmowe i zneutralizować kwasy. Dlatego kiedy przerwy pomiędzy posiłkami są długie, to nawet jeżeli nie oczyścisz zębów mechanicznie, to wydzielana ślina ma czas zadziałać i obniżyć pH w jamie ustnej do bezpiecznego poziomu i zapobiec demineralizacji szkliwa. A kiedy ciągle jesz, na zębach i okolicznych tkankach zalega pokarm (szczególnie gdy ma on wysoki poziom kleistości − cukierki typu toffi, krówki, słodkie ciastka, paluszki, krakersy, chipsy ziemniaczane). Dlatego staraj się wybierać zdrowe przekąski, np. jabłko, orzechy, marchew czy kawałek twardego sera.

Bardzo niebezpieczne jest podjadanie nocne ze względu na istotnie mniejsze wydzielanie śliny o tej porze. Ważna jest też kolejność zjadania produktów. Jeżeli łatwo fermentujący cukier jest zjadany na końcu, np. deser po obiedzie, to łatwiej mu osadzić się na zębach.

4. Co pić, żeby mieć zdrowe zęby?

Jeżeli chodzi o przyjmowanie płynów, to „najgroźniejsze” dla Twoich zębów są te z wysoka zawartością cukru i wysokim współczynniku kwasowości. Sprzyja to erozji szkliwa. Mówimy tu o napojach gazowanych typu cola, energetykach, sokach owocowych. Na uwagę zasługuje także sposób ich picia. Powolne sączenie napoju przez rurkę znacznie wydłuża czas działania kwasów na zęby. Pomiędzy posiłkami najlepiej wybierać do picia czystą wodę lub mleko, a kawę czy herbatę spożywać niesłodzoną.

Sprawdź też, czym jest awitaminoza.

5. Uważaj na suplementy diety i leki

Do wielu leków przy produkcji dodawana jest sacharoza jako środek słodzący. Głównie stosowana jest ona w różnego rodzaju syropach na kaszel, pastylkach do ssania na ból gardła, syropach przeciwgorączkowych i antybiotykowych, a także preparatach witaminowych. Ostatnimi czasy Polskie Towarzystwo Stomatologiczne rekomenduje zastępowanie sacharozy w produktach leczniczych substancjami takimi jak sorbitol, maltitol, ksylitol, bezpiecznymi dla zębów.

Astmatycy wykonują kilka razy w ciągu dnia inhalacje, w tym także przed snem, z preparatów zawierających w swoim składzie cukry. Jeżeli terapia taka jest długotrwała, to może powodować rozwój choroby próchnicowej. Sprzyja temu zmniejszona ilość wydzielanej śliny w nocy. Osoby, które cierpią na niewydolność nerek i musza stosować dietę ubogobiałkową, zastępują białka dużymi ilościami węglowodanów, które są pożywką dla bakterii próchnicotwórczych.

Podobnie sytuacja wygląda u pacjentów cierpiących na choroby układu pokarmowego, a więc na zaburzenia wchłaniania, chorobę Crohna, niedożywionych, hospitalizowanych i z chorobami onkologicznymi. Ich dieta opiera się na produktach wysokoenergetycznych zawierających duże ilości sacharozy bądź innych cukrów. Potrzebują oni też skracać czas pomiędzy posiłkami.

Sprawdź też, jak dbać o higienę jamy ustnej.

Co na wzmocnienie zębów? Po trzecie: kontrola!

Nawet jeżeli nic Ci nie dolega i nie boli Cię żaden ząb, warto udać się na przegląd stomatologiczny minimum 2 razy do roku, co 6 miesięcy. Dzieci najlepiej przyprowadzać do dentysty jeszcze częściej, co 3 miesiące. W szczególności „pod lupą” powinni być Ci, którzy posiadają jakiekolwiek odbudowy protetyczne czy implantoprotetyczne, osoby z chorobami przyzębia, o pacjentach ortodontycznych mających aparat stały (gdzie higiena jest bardzo utrudniona) nie wspominając.

Dlaczego warto wzmacniać zęby?

Ból zęba spowodowany czy to ubytkiem próchnicowym, czy innego rodzaju stanem zapalnym, jest jedną z gorszych dolegliwości, które mogą spotkać człowieka. Zdarzyło mi się słyszeć od moich pacjentek na fotelu dentystycznym, że jest to bardziej nieprzyjemne doznanie niż ból porodowy!

Źródła:

1. A. Kwiatkowska, D. Szostak-Węgierek, E. Bołtacz-Rzepkowska, J. Bagińska, R. Chałas, M. Marcinkowska-Ziemak, M. Milewska, A. Mielczarek; Rola diety w kontroli choroby próchnicowej. Stanowisko grupy roboczej ds. zapobiegania próchnicy w populacji osób dorosłych, Nowa Stomatologia; 22(4), 2017, 213-218
2. D. Piątkowska, Kariologia współczesna. Postępowanie kliniczne, Med Tour Press International 2009, 100-106