Najskuteczniejsze zioła na zaparcia i wzdęcia - jak zwalczać nieprzyjemne dolegliwości trawienne?

Zaparcia i wzdęcia to nieprzyjemne dolegliwości, które wynikają m.in. ze złych nawyków żywieniowych, nadmiernego spożywania żywności ciężkostrawnej i przetworzonej, stresu lub chorób. Na szczęście można je zwalczać naturalnymi sposobami, przy użyciu roślin leczniczych. Jakie zioła na zaparcia są najskuteczniejsze?

Zaparcia i wzdęcia – przyczyny i objawy

Najczęstszą przyczyną zaparć jest niewłaściwe żywienie. Wpływają na to złe nawyki żywieniowe, np. częste podjadanie, przejadanie się czy jedzenie w pośpiechu. Duże znaczenie ma również dieta – spożywanie żywności przetworzonej, ciężkostrawnej, nadmierna ilość tłuszczów, a nawet napoje gazowane. Ponadto podłoże problemu może wynikać z innych schorzeń, np. dysfunkcji ukrwienia jelit, cukrzycy, niedoczynności tarczycy lub hemoroidów. Do występowania zaparć przyczyniają się niektóre leki (m.in. obniżające ciśnienie) oraz stres.

Zaparciom towarzyszą objawy pełnego brzucha, pełności w jelitach, wzdęcia, mdłości i odbijanie. W takich przypadkach trzeba stosować skuteczne zioła na zaparcia, które nie tylko osłabiają nieprzyjemne dolegliwości, ale pomagają także pozbyć się nadmiaru gazów z jelit i przywracają równowagę organizmowi. Na jakie gatunki warto zwrócić uwagę?

Poznaj również skuteczne zioła na niestrawność.

Zioła na zaparcia dla dorosłych – co i jak stosować?

Aby skutecznie walczyć z zaparciami, warto stosować zioła nie tylko doraźnie, ale także profilaktycznie. Wiele z herbatek ziołowych (naparów) ma wszechstronne, dobroczynne dla zdrowia właściwości. Z ziół można korzystać naprzemiennie i codziennie (np. szklanka spożywana po 1/3 na raty). Ponadto wiele poniższych roślin stosuje się jako przyprawy. W szczególności warto z nich skorzystać przy przyrządzaniu dań ciężkostrawnych opartych na bazie warzyw kapustowatych czy strączkowych. Dodatkową opcją jest stosowanie poniższych ziół w formie suplementów (zmielony surowiec, tabletki, pastylki – sprawdź leki na zaparcia).

Dobre krajowe zioła na zaparcia

• Kminek zwyczajny (Carum carvi) – to jedno z najskuteczniejszych ziół łagodzących wzdęcia i działających rozkurczowo. Surowcem są aromatyczne nasiona. Można stosować je doraźnie w formie naparu lub dodawać do potraw. Kminkiem tradycyjnie przyprawia się pieczywo, ale w rzeczywistości pasuje do wielu innych potraw takich jak: bigos, gołąbki, dania z mięs i jaj. Można spożywać go również w formie mielonej (np. łyżeczkę dziennie), popijając wodą. Kminek można znaleźć m.in. w ziołowych herbatkach.
• Koper włoski, fenkuł (Foeniculum vulgare) – ma podobne zastosowanie co kminek; w tym wypadku w kuchni używa się zgrubienia liściowego. Natomiast w celach leczniczych stosuje się nasiona. Fenkuł zmniejsza napięcie mięśni gładkich brzucha, a więc sprawdza się przy bólach brzucha i wzdęciach. Wzmaga ruchy perystaltyczne jelit, co ułatwia opróżnianie i łagodzi zaparcia. Koper włoski najłatwiej suplementować w postaci herbatek do zaparzania.

• Biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum) – to przyprawa o specyficznym smaku, często dodawana do wypieków. Jej główną substancją aktywnie czynną jest anetol. Łagodzi skurcze, pomaga zmniejszyć ilość zalegających gazów i działa rozkurczająco. Najlepiej parzyć formę mieloną, zalewając pół łyżki surowca szklanką wrzątku.
• Mięta pieprzowa (Mentha piperita) – napary z liści działają wiatropędnie i usprawniają pracę jelit. Dodatkowo miętę stosuje się jako przyprawę poprawiającą aromat napojów. Mięta najczęściej dostępna jest w postaci herbatek, jak herbata ziołowa Dr. Max.
• Kolendra siewna (Coriandrum sativum) – pomaga na skurcze jelit i żołądka, łagodzi niestrawność, wzdęcia i zaparcia. Łyżkę owoców (najlepiej rozdrobnionych) zaparza się wrzątkiem. Kolendra to jednocześnie ceniona przyprawa do mięs.

Codzienną dietę warto wzbogacić o popularne przyprawy „zielone”. Dodaje się je pod koniec przyrządzania posiłków, gdyż przy dłuższej obróbce termicznej tracą cześć swoich cennych właściwości. Do tej grupy zalicza się m.in. bazylię, majeranek, tymianek, szałwię oraz rozmaryn.

Egzotyczne zioła i przyprawy na zaparcia oraz wzdęcia

Dobrym uzupełnieniem profilaktycznego zwalczania zaparć jest korzystanie z egzotycznych przypraw. Zaleca się m.in. żucie korzenia imbiru (Zingiber) m.in. po spożyciu ciężkostrawnego posiłku. Można go stosować jako przyprawę (najczęściej dotyczy to formy mielonej), a także jako dodatek do herbaty. Wzdęcia łagodzą również inne lubiane rośliny przyprawowe – kardamon (Elettaria cardamomum) oraz cynamon (Cinnamomum).

Sprawdź wskazówki, jak poprawić trawienie po obfitym posiłku.

Zioła na zaparcia w ciąży

Kobiety w ciąży mogą korzystać z różnorodnych ziół, lecz z umiarem (mniejsze dawki, stosowanie doraźnie). Zasada ta dotyczy np.  mięty pieprzowej i kopru włoskiego, które w nadmiarze powodują skutki uboczne. Bezpieczną rośliną dla kobiet w ciąży jest rumianek pospolity (Matricaria recutita), dostępny np. postaci herbatek. Łagodzi często występujące wzdęcia i działa odkażająco. Inny zalecane zioło to siemię lniane (Linum usitatissimum); można je dodać do potraw, np. jogurtów i kefirów. Wskazane rośliny stanowią jednocześnie dobre zioła na zaparcia u osób starszych oraz dzieci.

Dobre zioła na zaparcia – podsumowanie

Lista ziół na zaparcia i wzdęcia jest na tyle długa, że można z powodzeniem stosować je naprzemiennie i dopasować do własnych preferencji smakowych. Wiele gatunków to powszechne przyprawy, które wchodzą w skład codziennej diety. W przypadku często nawracających dolegliwości warto z nich korzystać w szerszym niż dotychczas zakresie.

Źródła:

1. Senderski M.E.; Prawie wszystko o ziołach; Podkowa Leśna 2007; Wydawca M. E. Senderski.
2. Mazik M.; Zioła w ogrodzie i w domu, Warszawa 2018, Wydawnictwo Egros.
3. Chrapek A.; Dzida K.; Skład chemiczny, warunki uprawy i właściwości lecznicze mięty pieprzowej (Mentha × piperita). 2020; Wybrane zagadnienia z zakresu przemysłu spożywczego oraz zarządzania inżynierii produkcji, Tom 1, WUP, str.: 16-22.