Zapalenie miazgi zęba − bolesne powikłanie próchnicy

Zapalenie miazgi zęba dzieli się na odwracalne i nieodwracalne. Najczęściej przyczyną zapalenia miazgi zęba jest rozwój próchnicy. A jak wyleczyć zapalenie miazgi? Leczenie zależy od tego, na jakim etapie rozwoju jest choroba. Zignorowane zapalenie miazgi może prowadzić nawet do martwicy i zgorzeli miazgi zęba. Zobacz, jak poradzić sobie z tą chorobą i dlaczego nie warto zwlekać z wizytą u lekarza.

Miazga zęba - co to jest?

Miazga to wypełniająca wnętrze zęba galaretowata substancja. Jest bardzo dobrze unaczyniona i unerwiona, bogata w komórki i włókna. Zdrowa i żywa miazga jest barierą ochronną i zabezpiecza przed wniknięciem drobnoustrojów przez jamę zęba do organizmu.

Z kolei gdy ulegnie ona zakażeniu lub w jego następstwie obumrze, to stanowi wtedy idealne wrota do szerzenia się stanu zapalnego. Najpierw obejmuje ono tkanki otaczające  korzeń zęba, czyli tzw. tkanki około wierzchołkowe. Następnie kość wyrostka zębodołowego, a stamtąd może rozprzestrzenić się nawet do odległych narządów takich jak np. serce czy nerki.

Sprawdź też, skąd się bierze i jak leczyć próchnicę zębów u dorosłych.

Zapalenie miazgi zęba - przyczyny

W większości przypadków zapalenia miazgi zęba powstaje na tle rozwoju procesu próchnicowego. Jednak może ono wystąpić w zębach pozornie zdrowych, bez ubytku, np. na skutek patologicznego starcia zęba lub podczas złamania korony zęba.

Zmiany chorobowe w miazdze mogą wywołać  czynniki: bakteryjne,  mechaniczne (uraz), bodźce termiczne, chemiczne, radioaktywne (stosowane np. w radioterapii), wewnątrzpochodne (np. choroby zakaźne, zaburzenia przemiany materii).

Zapalenie miazgi zęba - leczenie

Wyróżniamy odwracalne i nieodwracalne zapalenia miazgi. Od tego, do którego rodzaju zapalenia lekarz zakwalifikuje ząb przyczynowy, zależy leczenie.

W pierwszym przypadku, mamy do czynienia z początkowym i ograniczonym do miejsca działania czynnika przyczynowego, stanem zapalnym miazgi. Żeby pozbyć się zapalenia i bólu lekarz usuwa przyczynę, czyli np. musi wyleczyć ubytek próchnicy i zabezpieczyć odpowiednio ścianę dokomorową zęba cienką warstwę zęba, która oddziela środowisko zewnętrzne od jamy zęba. Można w ten sposób odwrócić proces zapalny, bo miazga ze względu na swoja budowę (bogatą sieć naczyń i nerwów i komórek macierzystych), ma ogromne zdolności regeneracyjne i jest odporna na czynniki drażniące.

Sprawdź też, o czym może świadczyć ból zęba bez ubytków.

Leczenie w przypadku nieodwracalnych zapaleń miazgi polega na jej całkowitym wyłuszczeniu i następnie przeleczeniu zęba endodontycznie. Polega ono na pozbyciu się zainfekowanej miazgi. Jeżeli nie uległa ona jeszcze rozpadowi zgorzelinowemu i nie przybrała formy płynnej mazi, przyczepia się wtedy do narzędzia endodontycznego w jednym kawałku i wyglądem przypomina wyrwany nerw. Stąd pacjenci często nazywają leczenie kanałowe usunięciem nerwu zęba lub że mają leczone zapalenie nerwu zęba. Więcej na ten temat, oraz o poszczególnych etapach leczenia kanałowego możesz przeczytać w moim poprzednim artykule: Leczenie kanałowe krok po kroku. To warto wiedzieć!

Zapalenie miazgi zęba - objawy

Objawy, jakie daje ząb z odwracalnym zapaleniem miazgi to przede wszystkim ból sprowokowany, czyli taki, który przemija zaraz po zaprzestaniu działania bodźca. Szczególnie charakterystyczna jest bardzo duża wrażliwość zęba na zimno.

Nieodwracalne zapalenie miazgi powstaje najczęściej na tle odwracalnego zapalenia, które w porę nie zostało usunięte. Miazga zęba może być żywa (wtedy bardzo często pacjent skarży się na bardzo silny ból) lub martwa (zazwyczaj brak objawów bólowych). Ubytek próchniczy jest bardzo duży, znaczna część tkanek zęba jest zniszczona albo zajęta przez próchnicę. Z dziury lub z otaczającego ząb dziąsła może sączyć się ropa lub krwisto-ropny wysięk. Zdarza się, że z jamy zęba wyrasta kalafiorowaty twór, czyli tzw. polip. Nie jest to nic innego jak wydostająca się z ubytku miazga zębowa, pokryta tym samym nabłonkiem, który znajduje się w jamie ustnej. Uwaga, jest on dobrze unaczyniony i może obficie krwawić po naruszeniu go!

Niewyleczone nieodwracalne zapalenie miazgi powoduje jej martwicę. Organizm ludzki zazwyczaj wydala lub rozpuszcza martwe tkanki. Jednak ze względu na budowę zęba nie jest to możliwe przez tkanki twarde, takie jak szkliwo i zębina, które budują ścianę jamy zębowej. Martwa miazga, jeżeli nie zostanie usunięta przez lekarza stomatologa podczas leczenia, najczęściej ulega zgorzelinowemu rozpadowi. W procesie tym uczestniczą bakterie próchnicotwórcze i produkty ich metabolizmu.

Sprawdź też, jak używać nici dentystycznej.

Martwa miazga przyjmuje zbitą konsystencje i zmienia kolor na szarobrunatny. W tym samym czasie zauważalna jest zmiana barwy zęba na ciemniejszą, szkliwo matowieje. Gdy martwica miazgi jest całkowita, pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości bólowych, gdy częściowo pozostaje jeszcze żywa, może pojawić się ból, np. przy jedzeniu gorących posiłków.

Dalszy gnilny rozpad miazgi powoduje powstanie zgorzeli miazgi. Martwa tkanka ulega wtórnemu zakażeniu przez bakterię beztlenowe, które przekształcają miazgę w bezpostaciową, brunatną masę o nieprzyjemnym, gnilnym zapachu. Wytwarzane są gazy (amoniak, siarkowodor), które jeżeli nie mają ujścia przez otwór w koronie zęba i powodują silne, samoistne dolegliwości bólowe ból na nagryzanie. Może nastąpić przepchnięcie zakażonym mas przez otwór w wierzchołku korzenia zęba do otaczających tkanek oraz wywołać odczyny immunologiczne w odległych narządach.

Zobacz więcej, co to jest zgorzel miazgi w artykule: Zgorzel zęba nie zwlekaj z wizytą u dentysty