Zimne dłonie i stopy - przyczyny i leczenie. Co oznaczają?

Zimne słonie i stopy nie zawsze muszą oznaczać chorobę. Jest to dość powszechny objaw. Naczynia krwionośne w kończynach kurczą się, gdy jest zimno, aby zapobiec utracie ciepła. Niekiedy stoją za tym jednak różne schorzenia. Z tego artykułu dowiesz się, dlaczego tak się dzieje oraz co możesz z tym zrobić.

Zimne stopy i dłonie - kto jest bardziej narażony?

Przebywanie w bardzo zimnym otoczeniu niesie ze sobą niebezpieczeństwo odmrożeń i trwałego uszkodzenia rąk oraz stóp.

Bardziej narażone na wyziębienie są kobiety, ponieważ ich dłonie i stopy szybciej się ochładzają. Może to być spowodowane różnym składem ciała mężczyzn i kobiet − wykazano, że osoby z wyższą zawartością tkanki tłuszczowej i wyższą masą mięśniową lepiej utrzymują temperaturę niż osoby z mniejszą ilością tkanki tłuszczowej oraz mięśniowej. Niektórzy ludzie rozwijają tolerancję na zimno. Trwają badania, czy długotrwałe przebywanie w zimnym środowisku pomaga przyzwyczaić się do niego i uniknąć obrażeń.

Sprawdź popularne kategorie

O czym świadczą zimne stopy i dłonie?

Człowiek jest organizmem stałocieplnym, co oznacza, że Twoje ciało zostało zaprojektowane tak, aby utrzymywać wewnętrzną temperaturę na stałym poziomie. Ludzki organizm tak naprawdę znajduje się w ciągłym ruchu, aby móc utrzymać bezpieczną temperaturę i ciepło ważnych narządów wewnętrznych. Kiedy na zewnątrz panuje chłód, głównym priorytetem Twojego ciała staje się rozprowadzanie krwi do narządów wewnętrznych, aby zachować odpowiednią temperaturę. Może to zmienić ilość krwi napływającej do rąk i powodować uczucie zimna. Ale nie martw się, to całkowicie normalne. Twój organizm dba o to, aby krew przepływała do najważniejszych narządów, czyli do mózgu i serca w celu ich ogrzania. To powoduje, że naczynia krwionośne w stopach i dłoniach zwężają się, przez co zmniejszenia się ilość dopływającej krwi do dłoni i stóp, co również chroni przed utratą ciepła.

Naturalnie zimne dłonie i stopy są dość powszechne i niekoniecznie muszą oznaczać choroby. Wystarczy założyć grubsze skarpetki, rajstopy i rękawiczki, aby utrzymać temperaturę w chłodniejsze dni. Jednakże jeśli Twoje dłonie i stopy są zawsze zimne, co Ci przeszkadza, a do tego zauważasz inne objawy, takie jak zmiana koloru palców, to powinieneś skontaktować się z lekarzem.

Zimne stopy i dłonie − przyczyny

Jeśli masz zimne dłonie i stopy przez cały czas bez względu na pogodę lub temperaturę wokół Ciebie, może istnieć choroba lub stan, który należy leczyć. Poniżej przeczytasz o schorzeniach powodujących zimne ręce i nogi.

1. Anemia

Niedokrwistość jest zaburzeniem krwi, które charakteryzuje się obniżoną ilością czerwonych krwinek i hemoglobiny, czyli tak zwanego „czerwonego barwnika”. Hemoglobina to białko pomagające transportować tlen w organizmie. Jednym z najczęstszych objawów niedokrwistości są zimne dłonie i stopy, ponieważ niewystarczająca liczba czerwonych krwinek może spowodować, że organizm będzie miał trudności z transportem krwi.

Co możesz z tym zrobić? Jeśli uważasz, że możesz mieć anemię, najlepiej poproś swojego lekarza o badanie krwi, zwłaszcza jeśli masz inne objawy choroby takie jak: zmęczenie, osłabienie, łamliwe paznokcie, bladą skórę. Jednym z najczęstszych rodzajów niedokrwistości jest niedokrwistość z niedoboru żelaza, więc w międzyczasie możesz przyjmować preparaty z żelazem bez recepty lub po prostu zwiększyć spożycie pokarmów bogatych w ten minerał, czyli zielonych warzyw liściastych, fasoli, orzechów, wzbogacanych płatków śniadaniowych i czerwonego mięsa. Pamiętaj, aby spożywać odpowiednią ilość witaminy C, która pomaga wchłonąć żelazo w organizmie.

2. Zespół Raynauda

Zespół Raynauda​​ ​​jest częstym schorzeniem, które wpływa na krążenie krwi w organizmie i może objawiać się następujący sposób: palce u rąk i nóg zmieniają kolor, gdy jesteś zestresowany, zmarznięty lub niespokojny, pojawia się ból, mrowienie, drętwienie, trudności w poruszaniu dotkniętym obszarem, na przykład palcami.

Co możesz z tym zrobić? Zespół Raynauda i jego przyczyny nie są obecnie w pełni zrozumiałe. Jeśli jednak masz zimne dłonie i stopy oraz jeden lub więcej z wymienionych objawów, warto porozmawiać o tym ze swoim lekarzem, żeby ustalić, czy ta choroba ma z tym coś wspólnego.

3. Cukrzyca

Cukrzyca i towarzyszące jej komplikacje mogą czasami powodować zimne dłonie i stopy, ponieważ zwiększa ryzyko rozwoju chorób serca i miażdżycy tętnic. Jednym z najczęstszych objawów cukrzycy jest osłabione krążenie krwi. Ponadto dochodzi do uszkodzenia układu nerwowego − cukrzyca zwiększa ryzyko uszkodzenia włókien nerwowych, zwłaszcza okolicy stóp, co wynika z utrzymującego się wysokiego stężenia cukru we krwi. Jednym z najwcześniejszych objawów tego typu uszkodzeń jest uczucie „mrowienia” w dłoniach lub stopach.

Co możesz z tym zrobić? Jeśli masz cukrzycę i martwisz się którąkolwiek z tych komplikacji, dbaj o prawidłową dietę oraz skontaktuj się ze swoim lekarzem diabetologiem.

4. Choroba tętnic

Każda tętnica jest rurką mięśniową, składającą się z 3 warstw. Tętnice odprowadzają bogatą w tlen krew z serca i przenoszą ją do reszty ciała. Istnieje kilka rodzajów chorób, które zwężają te naczynia lub powodują ich dysfunkcję, co zmniejsza dopływ krwi do stóp i nóg. Jeśli zauważyłeś u siebie skurcze nóg podczas chodzenia, zimne nogi lub ich różne temperatury lub rany, które goją się powoli, to może być choroba tętnic obwodowych. To schorzenie układu krążenia spowodowane odkładaniem się płytki miażdżycowej w ścianach tętnic, co może prowadzić do niewystarczającego przepływu krwi. To jedna z najczęstszych dolegliwości powodujących zimne stopy. 

Co możesz z tym zrobić? Jeśli wystąpi którykolwiek z tych objawów wraz z zimnymi rękami i stopami, zgłoś się do swojego lekarza lub zasięgnij porady chirurga naczyniowego. Lekarz może zalecić Ci leki na cholesterol, bo najczęściej choroba tętnic obwodowych jest związana z podwyższonym stężeniem cholesterolu, który wcześniej trzeba ocenić w badaniu lipidogramu.

5. Uszkodzenia spowodowane paleniem

Palenie tytoniu powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych w całym ciele. Osłabione naczynia stają się węższe i ograniczają przepływ krwi, co czasami może powodować zimne dłonie i stopy. Im dłużej palisz, tym większa szansa na uszkodzenie naczyń krwionośnych również w sercu. Utrudnia to pompowanie krwi przez całe ciało, co może mieć także wpływ na krążenie rąk i nóg.

Co możesz z tym zrobić? Jeśli kiedykolwiek potrzebowałeś innego powodu, aby rzucić palenie − ciągłe zimne stopy i dłonie mogą być dobrym powodem.

6. Niedobór witaminy B12

Kiedy Twoje ciało nie otrzymuje wystarczającą ilości witaminy B12 z diety, możesz zacząć odczuwać skutki jej niedoboru. Jej brak powoduje stan zwany niedokrwistością złośliwą, a to może prowadzić do uszkodzenia nerwów i trudności w transporcie tlenu przez hemoglobinę w organizmie. Ten brak czerwonych krwinek przyczynia się do słabego krążenia krwi. Innymi objawami niedoboru witaminy B12 może być mrowienie i drętwienie dłoni oraz stóp, osłabienie siły mięśniowej, kłopoty z chodzeniem, zaburzenia równowagi, dezorientacja, depresja i utrata pamięci, nudności, wymioty, zgaga, utrata apetytu.

Co możesz z tym zrobić? Jeśli masz zimne ręce i stopy, a także inne objawy niedoboru witaminy B12, możesz zgłosić się do lekarza w celu otrzymania skierowania na badanie krwi, aby dowiedzieć się, czy tak jest. Twój lekarz może udzielić Ci porady żywieniowej, zalecić suplement diety lub zasugerować zastrzyki z witaminy B12 w przypadku większego niedoboru.

7. Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca nie wytwarza wystarczającej ilości hormonów, aby utrzymać prawidłowe funkcje metaboliczne organizmu. Dotyka częściej kobiet niż mężczyzn i jest powszechna w wieku powyżej 60 lat. Uczucie zimna jest jednym z objawów niedoczynności tarczycy. Inne symptomy to zmęczenie, ból i sztywność stawów, suchość skóry, przerzedzenie włosów i depresja.

Co możesz z tym zrobić? Zgłoś się do lekarza, który pomoże ustalić, czy masz niedoczynność tarczycy, wykonując badanie krwi. Podstawowym leczeniem jest syntetyczny suplement hormonalny (L-tyroksyna), przyjmowany codziennie.

8. Często przebywasz w zimnym otoczeniu

Niektórzy z nas marzną i mają zimne ręce oraz stopy po prostu dlatego, że pracujemy, mieszkamy lub kręcimy się w bardzo zimnych miejscach. Brak odpowiedniej odzieży ochronnej grozi trwałym i bardzo bolesnym uszkodzeniem dłoni oraz stóp, np. w wyniku urazu lub odmrożenia.

Co możesz z tym zrobić? Noś odpowiednią odzież ochronną, obuwie i akcesoria, aby ręce oraz stopy nie pozostawały zimne lub mokre przez dłuższy czas. Jeśli Twoje problemy utrzymują się, zwłaszcza gdy nie pracujesz w takich warunkach, skontaktuj się ze swoim lekarzem, aby zbadać inne przyczyny.

Do jakiego lekarza z zimnymi dłońmi i stopami?

Jeśli stale zmagasz się z uczuciem zimna w dłoniach i stopach, pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza rodzinnego. Specjalista może zlecić podstawowe badania, takie jak morfologia krwi, poziom glukozy czy badania funkcji tarczycy, by wykluczyć anemię, cukrzycę lub niedoczynność tarczycy. Jeśli problem wskazuje na zaburzenia krążenia, na przykład zespół Raynauda, warto udać się do reumatologa lub angiologa. Wczesna diagnostyka pozwala skuteczniej zadbać o zdrowie i poprawić jakość życia.

Jakie badania na zimne stopy i dłonie?

Zimne dłonie i stopy mogą mieć różne przyczyny, dlatego warto przeprowadzić odpowiednią diagnostykę. 

Kompleksowa diagnostyka pozwala nie tylko znaleźć przyczynę problemu, ale także wdrożyć odpowiednie leczenie.

Co na zimne stopy i dłonie?

Jeśli masz problem z zimnymi dłońmi i stopami, warto wdrożyć różnorodne metody, by złagodzić objawy. Suplementy wspierające krążenie, takie jak miłorząb japoński (ginkgo biloba) czy wyciąg z kasztanowca mogą poprawić mikrokrążenie i wzmocnić naczynia krwionośne. Dodatkowo kwasy omega-3 wspierają elastyczność naczyń, przeciwdziałając ich zwężaniu. Suplementacja magnezu, który rozluźnia mięśnie naczyń, oraz witamin z grupy B wspomagających układ nerwowy jest szczególnie polecana. Dla osób z niedoborem żelaza konieczne może być jego uzupełnienie, ale zawsze po konsultacji z lekarzem.

• Leczenie farmakologiczne zależy od przyczyny. W zespole Raynauda stosuje się leki rozszerzające naczynia, np. nifedypinę. W przypadku miażdżycy przydatne mogą być statyny, które wspierają przepływ krwi. Z kolei przy niedoczynności tarczycy kluczowe jest stosowanie leków hormonalnych, takich jak lewotyroksyna. Każdy z tych preparatów powinien być dobierany indywidualnie przez specjalistę.
• Domowe metody także mogą być skuteczne. Ciepłe kąpiele z dodatkiem soli Epsom lub olejków eterycznych, takich jak rozmaryn czy eukaliptus, rozgrzewają ciało i wspierają przepływ krwi. Masaże dłoni i stóp z maściami rozgrzewającymi zawierającymi imbir lub chili to świetny sposób na poprawę mikrokrążenia. Warto również wykonywać proste ćwiczenia, takie jak zaciskanie i rozluźnianie pięści czy unoszenie stóp, które dodatkowo pobudzają przepływ krwi.

Podsumowanie

Zimne dłonie i stopy, nawet poza zimnym otoczeniem, są dość powszechne. Chociaż to niewygodne, zwykle nie stanowi powodu do niepokoju, ponieważ może to być po prostu sposób na utrzymanie naturalnej temperatury ciała przez system. Jeśli jednak ciągle masz zimne dłonie i stopy, szczególnie jeśli towarzyszy im zmiana koloru, może to być znak ostrzegawczy. Prawdopodobnie to sposób, w jaki twoje ciało sygnalizuje, że coś dzieje i powinieneś zgłosić się do lekarza.

Źródła:

1. Yoon-Mi Hur, Feeling of Cold Hans and Feet is a Hghly Heritable Phenotype, 2012.
2. Hecht Marjorie, What Can I Do About Cold Feet And Hands?, 2019.
3. Reese Diana, Cold Feet, 2020.
4. Stoppler Mellisa, Cold Hands: Symptoms & Signs, 2019.