Maślan sodu – właściwości i zastosowanie

Maślan sodu to naturalny związek wykazujący szerokie zastosowanie kliniczne. Znany jest głównie ze swoich właściwości regulujących funkcjonowanie układu pokarmowego i wspierających pracę jelit. Ale nie tylko. Pomaga również w redukcji tkanki tłuszczowej. Czym jest maślan sodu? Jakie ma właściwości i zastosowanie? Odpowiadamy!

Co to jest maślan sodu?

Maślan sodu to sól sodowa kwasu masłowego, należącego do grupy tzw. krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Ponieważ ilość maślanu sodu dostarczanego z pożywieniem jest niewystarczająca dla poprawnego funkcjonowania mikrobiomu jelitowego, niezbędna staje się wewnętrzna produkcja kwasu masłowego oparta o proces bakteryjnej fermentacji prebiotyków i węglowodanów. Produkowany w jelicie grubym jest podstawowym składnikiem odżywczym komórek nabłonka jelitowego, czyli kolonocytów, umożliwiającym ich namnażanie i prawidłowy rozwój.

Związek można znaleźć w niektórych produktach spożywczych, między innymi w mlekopochodnych (masło, jogurty naturalne, mleko, śmietana, sery twarde) i pofermentacyjnych, np. w kiszonkach (kiszone ogórki i kapusta). Wytwarzanie kwasu masłowego w organizmie wspomaga spożywanie skrobi opornej, której źródłem są między innymi rośliny strączkowe, zielone banany i ziemniaki. Można również przyjmować maślan sodu w formie kapsułek dostępnych bez recepty.

Maślan sodu – właściwości

Maślan sodu charakteryzuje się licznymi właściwościami prozdrowotnymi i jest jednym z najskuteczniejszych sposobów na wspieranie pracy jelit.

• Poprzez przyspieszanie odbudowy komórek nabłonka jelitowego, zniszczonych wskutek różnego rodzaju procesów chorobowych, umożliwia prawidłową regenerację, co korzystnie wpływa na ich kondycję i funkcjonowanie. Wspiera również proces proliferacji, czyli namnażania się komórek błony śluzowej jelita.
• Działa przeciwzapalnie. Powstrzymuje aktywność mediatorów zapalnych w nabłonku jelitowym, czyli związków chemicznych uwalnianych przez komórki tkanki łącznej w wyniku zapalenia.
• Hamuje rozrost komórek nowotworowych w jelicie grubym.
• Utrzymuje prawidłowe pH w jelitach, dzięki czemu chroni przed inwazją mikroorganizmów.
• Wspomaga leczenie zespołu jelita drażliwego (IBS) oraz choroby zapalnej jelit (IBD). Redukuje nieprzyjemne bóle brzucha, częstotliwość występowania zaparć i problemów z wypróżnianiem, poprawia konsystencję stolca.

Maślan sodu – zastosowanie

Podstawowymi wskazaniami do stosowania preparatów, których główny składnik stanowi maślan sodu, są głównie schorzenia układu pokarmowego:

• Zaburzenia flory jelitowej,
• Owrzodzenie żołądka,
• Zakażenia jelit i dysfunkcje układu pokarmowego,
• Choroby zapalne błony śluzowej jelit i żołądka, zaparcia, biegunka, wzdęcia,
• Stany zapalne jelit powstałe w wyniku radioterapii i chemioterapii,
• Niedobory krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych występujących u pacjentów po przebyciu leczenia przeciwnowotworowego.

Wśród preparatów opartych o maślan sodu wymienić należy głównie leki na zaparcia, a także leki na zespół jelita drażliwego. Oprócz tego związek jest często wykorzystywany w suplementach diety, a także w probiotykach zawierających żywe szczepy bakterii, wywołujących korzystne efekty dla funkcjonowania organizmu, a szczególnie układu pokarmowego. Probiotyki dla dorosłych działają przeciwbakteryjnie, wzmacniająco i przeciwzapalnie, a wytwarzane przez bakterie probiotyczne związki chemiczne hamują rozwój szkodliwych mikroorganizmów. Suplementy diety dla sportowców zawierające w swoim składzie maślan sodu to między innymi Intesta oraz Activlab Pharma DebuActiv 150.

W przypadku suplementacji zaleca się, by wybierać preparaty zawierające maślan sodu wytworzony w technologii mikrootoczkowania, chroniony specjalną osłonką lipidową, dzięki czemu dotrze do odpowiedniego odcinka przewodu pokarmowego, czyli jelit. W przypadku braku osłonki związek może zostać wykorzystany już na początkowym odcinku przewodu pokarmowego, wskutek czego nie przyniesie oczekiwanych korzyści.

Maślan sodu a odchudzanie

Właściwości związku wykorzystywane są głównie w celu regulacji zaburzeń ze strony układu pokarmowego, ale nie tylko, ponieważ maślan sodu pomaga również podczas odchudzania. Na podstawie licznych badań laboratoryjnych dowiedziono, że krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, takie jak kwas masłowy, wpływają na regulację syntezy kwasów tłuszczowych, w efekcie czego tkanka tłuszczowa ulega rozpadowi. Dowodem są badania przeprowadzone na myszach, które wykazały, że suplementacja maślanem znajduje zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu otyłości spowodowanej dietą oraz oporności na insulinę, dzięki czemu wśród grupy preparatów opartych o maślan sodu znalazły się również leki na odchudzanie.

Maślan sodu w ciąży

Decyzja o przyjmowaniu maślanu sodu przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinna być poprzedzona konsultacją lekarską. Pomimo że wciąż trwają badania na temat skutków suplementacji maślanu sodu przez ciężarną/karmiącą piersią, to nie zaleca się, by robić to na własną rękę, bez porozumienia ze specjalistą.

Maślan sodu – przeciwwskazania

Maślan sodu jest związkiem bezpiecznym, bardzo dobrze tolerowanym przez organizm. Można go suplementować doustnie, w formie kapsułek lub w postaci wlewów doodbydniczych. Przyjmowany zgodnie z zaleceniem nie powinien wywołać skutków ubocznych. Należy również podkreślić, że suplementów i leków na bazie maślanu sodu nie mogą przyjmować dzieci do 7. roku życia. Zalecana dawka dla osoby dorosłej to ok. 300 mg tego związku dziennie. W przypadku zaostrzenia objawów chorobowych dawka może być zwiększona, jednak zawsze według wskazań i pod kontrolą lekarza. Przedawkowanie może wywołać niepożądane reakcje organizmu, takie jak ból brzucha, nudności, wymioty czy biegunkę. Kapsułkę należy przyjmować po posiłku i popijać dużą ilością wody. Aby uzyskać odczuwalną poprawę zdrowia, przyjmowanie preparatów z maślanem sodu powinno trwać minimum 3 miesiące.

Podsumowanie

Maślan sodu jest bezpiecznym związkiem, będącym dużym wsparciem dla jelit. Niweluje problemy ze strony układu pokarmowego, umożliwia namnażanie i prawidłowy rozwój komórek nabłonka jelitowego oraz przyspiesza regenerację jelitową. Pomaga w przypadku biegunki, wzdęć, zaparć i problemów z wypróżnianiem. Preparaty z maślanem sodu nie powodują skutków ubocznych, a przyjmowane zgodnie z zaleceniami – są całkowicie bezpieczne.

Źródła: 

1. Anna Kotunia, Piotr Pietrzak, Paul Guilloteau, Romuald Zabielski „Kwas masłowy w przewodzie pokarmowym”, https://pdfs.semanticscholar.org/ea41/dbc4d2c0c222b95175c95fa36550cbc17400.pdf [dostęp 17.06.2022]
2. B. Kuczyńska, A. Wasilewska, M. Biczysko, T. Banasiewicz, M. Drews; Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – mechanizm działania, potencjalne zastosowanie kliniczne oraz zalecenia dietetyczne; Nowiny Lekarskie; 2011; 80; 4; 299-304
3. T. Banasiewicz, K. Borycka-Kiciak, A. Kiciak, A. Kotunia, P. Pietrzak, R. Zabielski, P. Krokowicz; Kwas masłowy w zapaleniach jelit; Przegląd Gastroenterologiczny; 2010; 5 (5); 251-257
4. Gao Z, Yin J, Zhang J, Ward RE, Martin RJ, Lefevreet M, Cefalu WT, Ye J. Butyrate improves insulin sensitivity and increases energy expenditure in mice. Diabetes 2009, 58: 1509-1517