Jak pozbyć się kataru? Domowe sposoby na katar

Katar i zatkany nos to objawy, z którymi każdy miał nie raz do czynienia w ciągu swojego życia. Te mogłoby się wydawać błahe dolegliwości często w znaczny sposób obniżają jakość życia, wyłączając Cię z codziennych aktywności. Zbliżający się sezon jesienno-zimowy sprawia, że ponownie wiele osób będzie poszukiwało skutecznych metod walki z katarem. Przeczytaj nasz artykuł i poznaj domowe sposoby na zatkany nos!

Domowe sposoby na katar

Katar to objaw, który może towarzyszyć chorobie przeziębieniowej, alergii, być skutkiem ubocznym stosowanych leków lub (rzadziej) dolegliwością wynikającą z wady strukturalnej nosa czy zatok przynosowych np.: polipa, lub guza. W zależności od wyglądu wydzieliny wyróżniamy następujące rodzaje kataru:

• Katar wodnisty – może być to katar alergiczny, a także początkowy objaw przeziębienia,
• Katar gęsty – może towarzyszyć przeziębieniu oraz infekcji bakteryjnej nosa i zatok,
• Katar z krwią – najczęściej jest wynikiem podrażnienia lub uszkodzenia błony śluzowej nosa, lub zatok podczas smarkania. Rzadziej, pojawienie się dużej ilości krwi może być objawem wady strukturalnej nosa lub zatok obocznych nosa.

O katarze zatokowym mówimy wówczas, gdy dolegliwości kataralne są jednym z objawów wirusowego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Zazwyczaj towarzyszą im również dolegliwości bólowe głowy w rzucie zatok. Pojawienie się wysokiej gorączki, zazwyczaj powyżej 39 stopni Celsjusza, może w tym przypadku świadczyć o nadkażeniu bakteryjnym. Katar w ciąży najczęściej jest wynikiem przeziębienia lub alergii. Warto jednak być świadomym, że może być on również efektem działania hormonów ciążowych. Mówimy wówczas o ciążowym nieżycie nosa.

Leczenie kataru jest najczęściej postępowaniem objawowym, niezależnie od tego czy stosujemy tabletki na katar, czy domowe sposoby walki z tą dolegliwością. Domowe metody mogą być wykorzystywane z powodzeniem, szczególnie jeśli istnieją przeciwwskazania do korzystania ze sposobów farmakologicznych. Jednak musisz pamiętać o tym, że zioła również mają przeciwwskazania do ich przyjmowania. Z tego powodu, zanim po nie sięgniesz, skonsultuj się z lekarzem.

• Jednym z domowych sposobów zminimalizowania nasilenia dolegliwości kataralnych jest zadbanie o prawidłowe oczyszczenie przewodów nosowych, stosując sól morską lub sól fizjologiczną. Do płukania nosa można użyć sprayów, pompek i specjalnych aplikatorów. Preparaty rozpuszczają zalegającą wydzielinę, dzięki czemu ułatwiają oczyszczenie przewodów nosowych i niwelują dolegliwości związane z ich niedrożnością. Dodatkowo, w przypadku alergii pozwalają na wypłukanie zalegających w nich alergenów powietrznopochodnych.
• W okresie jesienno-zimowym, kiedy powietrze w naszych mieszkaniach za sprawą ogrzewania staje się wyjątkowo suche, warto również zadbać o jego nawilżenie, stosując nawilżacze powietrza oraz kropelki do nosa zawierające pantenol lub kwas hialuronowy.
• Do domowych sposobów ułatwiających oczyszczenie zatok i przewodów nosowych z zalegającej w nich wydzielinie należą również nebulizacje przy użyciu soli fizjologicznej. Podobnie jak w przypadku wspomnianego wyżej płukania jamy nosowej, nebulizacja pozwala na upłynnienie zalegającej gęstej wydzieliny i ułatwienie jej wydmuchania. Przy użyciu nebulizatora cząsteczki soli fizjologicznej dostają się jednak jeszcze głębiej, dzięki czemu sposób ten może być bardziej skuteczny niż samo płukanie jamy nosowej solą morską lub fizjologiczną. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby nebulizację i płukanie jamy nosowej stosować wymiennie.
• Jeśli nie masz nebulizatora, możesz użyć parówek z ciepłej wody z dodatkiem kilku kropelek olejku miętowego lub eukaliptusowego. Po przygotowaniu roztworu przykryj głowę ręcznikiem i głęboko oddychaj. Wymienione olejki do aromaterapii możesz też użyć jako olejki do kąpieli, dodając kilka kropli do wypełnionej wodą wanny.

Naturalne sposoby na katar

Do naturalnych sposobów łagodzących dolegliwości kataralne zalicza się m.in.:

• Picie ciepłych naparów z kwiatu bzu czarnego – roślina wykazuje właściwości przeciwzapalne i wzmagające nasz układ odpornościowy, a także sekretolityczne, co oznacza, że rozrzedza zalegającą w przewodach nosowych i zatokach wydzielinę. Dodatkowo unosząca się z naparu para wodna wspomaga ten proces,
• Stosowanie ciepłej herbaty malinowej z dodatkiem miodu – tak sporządzony roztwór wykazuje właściwości łagodzące dolegliwości bólowe gardła oraz kaszel mogący towarzyszyć nieżytowi nosa. Podobnie jak w przypadku ciepłego naparu z bzu czarnego, unosząca się para ułatwia oczyszczenie nosa z zalegającej w nim wydzieliny,
• Preparaty ziołowe zawierające ziele werbeny, kwiat bzu czarnego, imbir, goździk czy kardamon – mają one właściwości sekretolityczne, czyli rozrzedzają zalegającą w przewodach nosowych wydzielinę i są częstym składnikiem preparatów ziołowych na zatoki dostępnych w aptekach,
• Czosnek – zawiera allicynę, substancję wykazującą działanie przeciwbakteryjne. Można go stosować w różnej formie, np. pijąc ciepłe mleko z dodatkiem miodu i czosnku.

Zioła jednoskładnikowe, takie jak preparaty jeżówki czy preparaty wyciągu z pelargonii afrykańskiej mają potwierdzone działanie zmniejszające objawy przeziębienia, w tym katar oraz skracające czas trwania choroby.

Sprawdzone sposoby na katar – czy działają?

Powyżej przedstawiliśmy naturalne sposoby walki z katarem. Jednak do najbardziej sprawdzonych, popartych największą ilością badań należą metody farmakologiczne. Rodzaje leków stosowanych w leczeniu kataru są zależne od jego przyczyny. Najczęstszą przyczyną nieżytu nosa jest natomiast przeziębienie i alergia.

• W przypadku przeziębienia, czyli wirusowego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, a często również gardła, wskazane jest stosowanie leków na zatoki, będących najczęściej połączeniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz substancji obkurczających naczynia krwionośne błony śluzowej nosa – pseudoefedryny czy ksylometazoliny.
• W przypadku przedłużających się dolegliwości kataralnych konieczne może być zaordynowanie sterydu donosowego. Wskazaniem do włączenia antybiotyków jest wystąpienie co najmniej 3 objawów wskazujących na możliwe nadkażenie bakteryjne – nasilenie dolegliwości po upływie 5 dni od początku infekcji, wysokiej gorączki >39 stopni Celsjusza, silnego bólu głowy w rzucie zatok oraz ropnej wydzieliny z przewodów nosowych.
• W alergicznym nieżycie nosa stosujemy leki na alergię o działaniu przeciwhistaminowym, kropelki do nosa z substancjami obkurczającymi naczynia krwionośne błony śluzowej – ksylometazolina, oksymetazolina oraz sterydy donosowe. Podstawowym postępowaniem pozostaje jednak unikanie lub ograniczenie kontaktu z alergenem.

Podsumowanie

Katar to dolegliwość, z którą każdy niejednokrotnie miał do czynienia. Najczęściej jest on objawem przeziębienia lub alergicznego nieżytu nosa, czyli kataru siennego. Poza sprawdzonymi sposobami farmakologicznymi możesz również wspomóc się metodami naturalnymi. Kobiety w ciąży, a także pacjenci leczący się przewlekle przed ich zastosowaniem zawsze powinni skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu.

Źródła:

1. Interna Szczeklika 2021/22, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021/22
2. Wardas, J. Markowski, A. Piotrowska-Seweryn, Przegląd aktualnych wytycznych w zakresie diagnostyki i leczenia zapaleń zatok przynosowych z praktycznym komentarzem, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 4, 159–168
3. Inhalacje – prawidłowe wykonanie, instrukcje dla lekarzy i rodziców, https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/188291,inhalacje-prawidlowe-wykonanie-instrukcje-dla-lekarzy-i-rodzicow, [dostęp 12.09.2023 r.]