Kamienie migdałkowe – skąd się biorą? Objawy, przyczy, leczenie

Kamienie migdałkowe to grudki powstające w pobliżu migdałków. Najczęściej pojawiają się po przebytych chorobach, np. zapaleniu migdałków. Najbardziej charakterystyczną cechą tego schorzenia jest nieprzyjemny zapach z ust. Sprawdź, skąd się biorą kamienie migdałkowe i jak możesz z nimi walczyć.

Czym są kamienie migdałkowe?

Kamienie migdałkowe powstają w wyniku działania bakterii beztlenowych, ale także gromadzenia się jedzenia i martwych leukocytów. W obrębie migdałków znajdują się liczne wgłębienia i obszary, gdzie bakterie beztlenowe mogą spokojnie się rozwijać. Co więcej, migdałki pełnią funkcje odpornościowe, co oznacza, że wokół nich gromadzi się spora ilość komórek odpornościowych, takich jak limfocyty. Naturalna aktywność układu odpornościowego w obrębie migdałków może maskować toczące się w tym rejonie procesy zapalne. 

Dowiedz się więcej: Częste infekcje u dorosłych − czy wycięcie migdałków pomoże?

Zdarza się, że resztki pokarmowe trafiają w szczeliny w pobliżu migdałków i tam zalegają. Zdrowy migdałek ma gładką powierzchnię, jednak w wyniku procesów zapalnych mogą powstać krypty, w których dużo łatwiej o gromadzenie drobinek jedzenia. Wszystko to prowadzi do powstawania kamieni migdałkowych. Proces, w którym powstaje kamień migdałkowy, określa się jako mineralizacja wydzieliny zaległej w kryptach migdałków.

Białe grudki na migdałkach zazwyczaj wydzielają nieprzyjemny zapach. Dzieje się tak przez związki siarki, które wytwarzają się podczas produkcji złogów. Kamienie przybierają barwy od żółtej do białej i mają rozmiar od kilku milimetrów do nawet paru centymetrów. Przy odpowiednim ułożeniu dostrzeżesz je w Twojej jamie ustnej. Niestety, pojawienie się kamieni migdałkowych zwiastuje długie leczenie, ponieważ charakteryzują się one częstymi nawrotami. Usunięcie kamienia nie powoduje końca choroby i nierzadko w jego miejsce pojawia się drugi. Ich występowanie związane jest ze znacznym dyskomfortem – dolegliwości bólowych i odór z jamy ustnej znacznie obniżają komfort życia codziennego. 

Sprawdź 16 sposobów, jak pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust.

Przyczyny powstawania kamieni migdałkowych – kto jest najbardziej narażony?

Bezpośrednią przyczyną powstawania kamieni migdałkowych jest mineralizacja substancji wypełniających krypty na powierzchni migdałków. Krypty te wytwarzają się najczęściej po przejściu ostrych i przewlekłych zapaleń migdałków. 

Po przejściu anginy także bardzo często dochodzi do wytwarzania komór. Są one o tyle groźne, że mogą w nich zalegać resztki jedzenia, komórki układu odpornościowego, a co najważniejsze stanowią idealne miejsce do rozwoju bakterii beztlenowych. Samo gromadzenie się resztek jedzenia, wydzielin i martwych komórek układu odpornościowego stanowi doskonałą pożywkę dla tych bakterii. Nie oznacza to jednak, że wytwarzanie kamieni migdałkowych jest nieuchronne i czeka każdego człowieka – możesz temu zapobiec! Jedną z przyczyn jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej i gardła, a więc niezmiernie istotne jest stosowanie płynów do płukania jamy ustnej o właściwościach odkażających. Z łatwością wypłuczą też zalegające resztki jedzenia. 

A kto znajduje się w grupie ryzyka powstawania kamieni migdałkowych? Przede wszystkim osoby, które wielokrotnie przebyły zapalenia migdałków oraz anginy. Zwracaj uwagę na występowanie jednego z głównych objawów występowania kamieni migdałkowych, czyli charakterystycznego nieświeży oddechu. Narażone na występowanie kamieni są też osoby, które nie dbają o prawidłową higienę zębów i jamy ustnej. 

Sprawdź, co robić, gdy pojawi się angina – objawy, przyczyny i leczenie.

Kamienie migdałkowe – objawy

Grudki w gardle dają o sobie znać przede wszystkim przez nieprzyjemny oddech. Jest to uciążliwe nie tylko dla otoczenia, ale także dla Ciebie! Śmierdzące grudki w gardle biorą się z substancji zawierających związki siarki wypełniających kamień. Powstają w wyniku procesów gnilnych i obecności bakterii beztlenowych. Kamienie migdałkowe zauważysz też samemu w jamie ustnej, ale najczęściej jest to możliwe, dopiero kiedy są już dość pokaźnego rozmiaru. Grudki w migdałkach mają biały lub żółty kolor. Gdy urosną, powodują ból okolic szyi. Towarzyszy temu uczucie ciała obcego w gardle.

Przeczytaj, co może oznaczać ból gardła przy przełykaniu − czy to infekcja?

Jak diagnozować kamienie migdałkowe?

Najczęstszym powodem, przez który chorzy zgłaszają się lekarza, jest silny odór z jamy ustnej oraz wrażenie, że coś utknęło w gardle. Istotne jest wyeliminowanie innych poważniejszych przyczyn, które mogą powodować występowania takich objawów, np. nowotworów przewodu pokarmowego oraz dróg oddechowych. Laryngolog za pomocą wziernika zbada występowanie kamieni migdałkowych, jeśli są one odpowiednio ułożone. 

Kamienie migdałkowe – leczenie 

Leczenie kamieni migdałkowych polega na ich usunięciu. W przypadku większych kamieni wystarczy odkaszlnięcie – wtedy kamienie powinny oderwać się ze ściany migdałka i możesz je wypluć. Laryngolog może także spróbować wycisnąć je mechanicznie. Niestety kamienie migdałkowe mają to do siebie, że bardzo szybko w miejscu usuniętej grudki wytwarza się nowa. Aby temu zapobiec, stosuj preparaty dostępne bez recepty w aptece. Olbrzymią rolę odgrywają tu preparaty do płukania ust. Wybieraj te, które w składzie zawierają poniższe składniki.

• Chlorheksydyna: jest to substancja silnie odkażająca. Działa bakteriobójczo oraz bakteriostatycznie, poprzez uszkadzanie błon komórkowych bakterii. Bakterie z uszkodzoną błoną nie mogą prawidłowo funkcjonować i się namnażać. W związku z tym dochodzi do ich degradacji. Stosowanie płynów z chlorheksydyną spowoduje hamowanie aktywności bakterii beztlenowych w obrębie krypt migdałków, a także wypłucze resztki pokarmów i martwych komórek układu odpornościowego. Dzięki temu powstawanie nowych kamieni migdałkowych zostanie zatrzymane, a obecne grudki łatwiej oderwą się od ściany migdałków.
• Szałwia: w preparatach do płukania można znaleźć alkoholowy ekstrakt z liści szałwii. Roślina wykazuje działanie przeciwzapalne i hamujące rozwój drobnoustrojów. W związku z tym będzie działać na obecne na migdałkach bakterie beztlenowe. W dodatku szałwia zawiera garbniki, które mają zdolność ściągania błon śluzowych. Stosuj gotowe ekstrakty lub samemu zrób napar z liści szałwii. 

Przeczytaj więcej: Szałwia − naturalny antyseptyk!

Najbardziej dokuczliwą dolegliwością jest cuchnący oddech. W złagodzeniu tego objawu pomogą Ci tabletki na nieświeży oddech, które najczęściej zawierają mentol oraz ekstrakty z tymianku – skutecznie niwelują uciążliwy zapach. Stosuj także pasty do zębów i płyny do płukania jamy ustnej z mentolem, które posiadają intensywny, świeży zapach. Aby mieć pewność, że Twoje zęby są dokładnie oczyszczone i nie ma pomiędzy nimi resztek jedzenia, zaopatrz się w nici dentystyczne. 

Warto wiedzieć: Nić dentystyczna. Jak ją prawidłowo używać?

W przypadku, gdy powyższe metody są nieskuteczne, lekarz może zdecydować o wykonaniu zabiegu kryptolizy laserowej. Polega to na zamykaniu krypt powstałych na migdałkach przy pomocy lasera. Ze względu na często nawracające powstawanie kamieni migdałkowych, zabieg kryptolizy zahamuje ich tworzenie. Niestety komory te mogą się odnawiać. Jedynym zabiegiem, który gwarantuje zakończenie problemu z kamieniami migdałkowymi, jest całkowite usunięcie migdałków. Musisz się jednak liczyć z możliwymi powikłaniami po zabiegu resekcji. Są to między innymi większe narażenie na infekcje czy też zmiana głosu.

Jak zapobiec powstawaniu kamieni migdałkowych?

Głównym sposobem na profilaktykę kamieni migdałkowych jest zachowanie odpowiedniej higieny jamy ustnej i gardła. Kompletna toaleta jamy ustnej powinna składać się z mycia zębów, nitkowania oraz płukania jamy ustnej i gardła – wykonuj te czynności przynajmniej dwa razy dziennie oraz po każdym posiłku. Dbaj o to, aby usunąć resztki jedzenia – nie dopuść do zbierania się ich w kryptach na migdałkach. 

Kamienie migdałkowe tworzą się przez gromadzenie się jedzenia, martwych komórek układu odpornościowego w kryptach na powierzchni migdałków. Biorące udział w tym procesie bakterie beztlenowe wytwarzają związki siarki, dające nieprzyjemny zapach z ust. Aby zapobiec powstawaniu kamieni, stosuj zasady prawidłowej higieny jamy ustnej. 

Źródła:

1. Starska-Kowarska K., Halitoza a wskazanie do tonsylektomii, Medycyna Praktyczna,
2. Wójcik M., Kamienie migdałkowe, Droga Zdrowia, 2016, 
3. Tretiakow, D., Skorek, A., Halitosis vs tonsil stones: is this an otolaryngological problem?, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2019,
4. Rio A., Franchi-Teixeira A. Nicola E., Relationship between the presence of tonsilloliths and halitosis in patients with chronic caseous tonsillitis, Br Dent J, 2008, 
5. Arvisais-Anhalt S., Quinn A., Bishop J.A., Wang C.S., Mitchell R.B., Johnson R.F., Schultz B., Day A.T., Palatine Tonsilloliths and Actinomyces: A Multi-institutional Study of Adult Patients Undergoing Tonsillectomy, Otolaryngol Head Neck Surg, 2020.