Dieta przy kamicy nerkowej – co jeść a czego unikać?

Dieta zalecana w kamicy nerkowej zależy przede wszystkim od rodzaju odkładających się w nerkach kryształów wywołujących bolesne dolegliwości. Warto znać dostosowane do ich typu najważniejsze zasady dietetyczne, które pomogą uniknąć nawrotu silnych dolegliwości związanych z chorobą. Sprawdź, co można jeść, a z jakich produktów należy zdecydowanie zrezygnować. 

Kamica nerkowa – co warto o niej wiedzieć?

Kamica nerkowa polega na tworzeniu się w układzie moczowym swoistych złogów. Są to kryształy substancji mineralnych oraz soli. Kiedy gromadzą się w zbyt wysokim stężeniu, nie ulegają całkowitemu rozpuszczeniu i wytrącają się do postaci ciała stałego. Tak powstałe kamienie mogą powodować problemy na wielu poziomach, od nerek do pęcherza. Przemieszczanie się oraz zablokowanie przez nie odpływu moczu wywołuje silne objawy bólowe nazywane kolką nerkową. Symptomy, których doświadczają pacjenci to:

• Ostry ból w boku i plecach, poniżej żeber,
• Ból promieniujący do dolnej części brzucha i pachwiny,
• Odczuwanie bólu nadchodzącego falami o zróżnicowanej intensywności,
• Obecność dolegliwości przy oddawaniu moczu (często w postaci pieczenia).

Objawy bólowe ze strony układu moczowego mogą być związane również z zapaleniem nerek lub bardziej powszechnym zakażeniem układu moczowego (zwykle rozwija się ono u kobiet, często mamy także do czynienia z zakażeniem układu moczowego u osób starszych). Kamica w układzie moczowym znacznie częściej diagnozowana jest u mężczyzn. Męskie kamienie nerkowe dają dokładnie takie same objawy jak to schorzenie u kobiet.

Sprawdź również co to jest ostry brzuch!

Część kamieni nerkowych ma na tyle małe rozmiary, że wydala się je wraz z moczem. W takich przypadkach leczenie opiera się na zwiększeniu ilości spożywanych płynów oraz na farmakoterapii (leki i tabletki na kamienie nerkowe z reguły mają działanie rozkurczowe i łagodzą ból). Obecność większych kamieni nerkowych może być wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu rozbijania złogów przy użyciu tzw. litotrypsji falą uderzeniową lub operacji chirurgicznej.

Kryształy mogą powstawać z różnych substancji. Na podstawie ich rodzaju wyróżnia się kilka typów kamicy nerkowej: 

• Szczawianowo-wapniową,
• Fosforanowo-wapniową,
• Fosforanową,
• Moczanową,
• Cystynową.

Należy zaznaczyć, że każdy z rodzajów choroby wymaga nieco innego postępowania żywieniowego, dlatego tak ważna jest prawidłowa diagnoza oraz ułożenie właściwego jadłospisu.

Jaką dietę stosować przy kamicy nerkowej?

Dieta w kamicy nerkowej ma duże znaczenie dla stanu zdrowia pacjenta. Odpowiednie żywienie stanowi podstawowy element profilaktyki nawrotu choroby. U osoby, u której przynajmniej raz pojawiły się dolegliwości związane z obecnością złogów, istnieje wyższe ryzyko wystąpienia kolki nerkowej w przyszłości. Na czym opierają się zmiany dietetyczne w kamicy nerkowej, które zapobiegają ponownemu atakowi kolki? Musisz pamiętać, że zasady różnią się w zależności od rodzaju choroby, ale częściowo zalecania są uniwersalne dla każdej z jej postaci. Oto kilka najważniejszych reguł:

• Zwiększ ilości wypijanych (niesłodkich) płynów do ok. 2,5 − 3 l dziennie;
• Ogranicz spożycie produktów o wysokiej zawartości szczawianów;
• Spożywaj wystarczającą ilość wapnia (łączy się on w przewodzie pokarmowym z substancjami mogącymi tworzyć kamienie, przez co nie są one wchłaniane z pokarmu);
• Nie przyjmuj wysokich dawek witaminy C z suplementów diety;
• Spożywaj adekwatną do zapotrzebowania (nie za dużą) ilość białka;
• Unikaj spożywania soli.

Funkcje układu moczowego można wspomóc poprzez zastosowanie ziołowych preparatów, np. suplementu diety Himalaya Cystone lub suplementu diety Fitolizyna nefrocaps FORTE. Przed rozpoczęciem ich przyjmowania zaleca się konsultację z lekarzem.

Co pić przy kamicy nerkowej?

Podstawowym napojem dla osoby cierpiącej na kamicę nerkową powinna być woda, spożywana często i regularnie w ciągu dnia, w umiarkowanej ilości. Rekomenduje się sięganie po wody średnio zmineralizowane, np.  wodę leczniczą Kryniczankę Jan. Do płynów warto dodawać sok z cytryny. Wśród napojów przeciwwskazanych należy wymienić przede wszystkim te z dodatkiem cukrów oraz fosforanów. Ograniczyć należy również spożycie herbaty – można zastępować ją naparami na bazie ziół.

Co jeść przy kamicy nerkowej?

Udokumentowany korzystny wpływ na profilaktykę rozwoju kamicy nerkowej ma dieta DASH. Jadłospis zgodny z jej zasadami powinien opierać się na:

• Spożywaniu przede wszystkim warzyw, owoców i produktów z pełnego ziarna,
• Włączaniu do diety produktów białkowych, takich jak ryby, drób, jaja i nasiona roślin strączkowych (trzeba tutaj pamiętać, że w przypadku kamicy moczanowej i fosforanowej korzystniejsze jest postawienie na roślinne źródła białka),
• Uwzględnianiu w posiłkach niskotłuszczowych produktaów mlecznych, orzechów oraz olejów roślinnych (np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy).

Czego nie można jeść przy kamicy nerkowej?

Choć w zasadzie nie istnieją produkty, których bezwzględnie nie można jeść przy kamicy nerkowej, to spożywanie niektórych artykułów w dużych ilościach zwiększa ryzyko powstawania kamieni. W zależności od rodzaju choroby zalecana jest redukcja ilości w diecie innych grup żywności.

W kamicy szczawianowo-wapniowej:

• Unikaj spożywania szczawianów (zawartych przede wszystkim w produktach, takich jak szczaw, szpinak, boćwina, buraki, rabarbar, borówki, winogrona, śliwki, kakao, orzechy, czekolada oraz herbata),
• Ogranicz spożycie soli,
• Spożywaj produkty bogate w wapń, w tym chude mleko, jogurty, twarogi.

W kamicy fosforanowo-wapniowej i fosforanowej:

• Zmniejsz ilość produktów bogatych sód,
• Ogranicz spożycie białka pochodzenia zwierzęcego,
• Spożywaj produkty niskotłuszczowe bogate w wapń,
• Unikaj serów żółtych, konserw i produktów silnie przetworzonych, np. instant

W kamicy moczanowej:

• Ogranicz spożycie produktów bogatych w puryny (ryb, wołowiny, wieprzowiny, drobiu, podrobów, grzybów),
• Unikaj spożywania sosów oraz wywarów mięsnych i grzybowych,
• Zrezygnuj z piwa i wysokoprocentowych napojów alkoholowych.

W kamicy cystynowej:

• Unikaj spożycia soli,
• Ogranicz spożycie alkoholu.

Dieta przy kamicy nerkowej − przepis na pastę z makreli i jajek Izabeli Daniel

Poniżej znajdziesz przepis na smaczną i prostą w wykonaniu pastę z makreli i jajek Izabeli Daniel, który polecany jest dla pacjentów z kamicą szczawianowo-wapniową i fosforanowo-wapniową, dwoma najczęstszymi typami choroby.

Czas przygotowania: 10 minut

Liczba porcji: 10

Składniki:

• 125 g makreli wędzonej,
• 2 jajka,
• 1/2 ogórka zielonego,
• 1/2 cebuli czerwonej,
• 1 łyżka majonezu,
• pieprz do smaku.

Przygotowanie:

1.Makrelę przekrój na pół, bardzo dokładnie usuń kręgosłup i wszystkie ości. Oczyszczone mięso przełóż do miski.

1. Jajka ugotuj na twardo, wystudź i obierz ze skorupek. W kolejnym kroku rozgnieć widelcem.

3.Ogórka i cebulę pokrój w bardzo drobną kostkę.

4.Wszystkie składniki dokładnie wymieszaj z łyżką majonezu. Dopraw do smaku.

Dieta na kamicę nerkową – o czym pamiętać?

Dietę zalecaną przy kamicy nerkowej można najprościej opisać jako połączenie dwóch reguł: unikania spożycia substancji, z których w drogach moczowych tworzą się złogi oraz picia dużej ilości płynów (co z kolei zapobiega zagęszczaniu moczu do poziomu, przy którym kryształy powstają). Szczegółowe rekomendacje najlepiej rozpatrywać w kontekście konkretnego typu kamicy nerkowej.

Źródła:

1. National Kidney Foundation (2019), Kidney Stone Diet Plan and Prevention,https://www.kidney.org/atoz/content/diet#what-most-important-factor-to-prevent-kidney-stone-formation, [dostęp 17.09.2022].
2. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (2017)Eating, Diet & Nutrition for Kidney Stones, https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/kidney-stones/eating-diet-nutrition, [dostęp 17.09.2022].
3. National Heart, Lung, and Blood Institute (2021) DASH Eating Plan, https://www.nhlbi.nih.gov/education/dash-eating-plan, [dostęp 17.09.2022].