Zioła na pamięć – jakie gatunki roślin wspierają proces zapamiętywania i koncentrację?

Polskie, chińskie i tybetańskie zioła na pamięć poprawiają zdolność zapamiętywania, kojarzenia faktów, uczenia się i koncentracji. Regularne stosowanie roślin leczniczych to odżywka dla mózgu, która pozwala mu wejść na wyższy poziom pracy. Natura jest bogata w podobne „wzmacniacze”. Pytanie: jakie zioła pomagają na pamięć i koncentrację?

Jakie zioła na pamięć i koncentrację pochodzące z polskich pól warto stosować?

Zioła na pamięć i koncentrację mają głównie egzotyczne pochodzenie, najczęściej są znane w tradycyjnej medycynie wschodu. Istnieją oczywiście polskie zioła na pamięć, pod którymi kryją się gatunki rozpowszechnione w polskiej uprawie i poniekąd „zadomowione” w naszym klimacie. Wśród tej grupy wyróżnia się:

• bazylię pospolitą (Ocimum basilicum),
• rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis);
• oraz melisę lekarską (Melissa officinalis).

Dwa pierwsze gatunki zaleca się wykorzystywać w aromaterapii w formie olejków.

Picie naparów melisy lekarskiej, parzonych jak herbata, nie tylko uspokaja, ale również wzmacnia pamięć. Mechanizm działania opiera się na wspieraniu gospodarki neuroprzekaźnika acetylocholiny, który jest odpowiedzialny za pamięć i kognicję poprzez hamowanie enzymu rozkładającego go (acetylocholinoestarazy). Ziele lub syplement diety z melisy zawiera ważne substancje aktywnie czynne wpływające na pracę mózgu, m.in. eugenol i kwas rozmarynowy.

Zioła na lepszą pamięć to także kozieradka

Pomocniczo warto korzystać z nasion kozieradki lekarskiej (Trigonella foenum-graecum), która w polskiej florze ma status zawleczonej i dziczejącej. Roślina zawiera alkaloid trygonelinę, wspomagający regenerację komórek nerwowych i powstawanie połączeń między nimi. W rezultacie poprawia pamięć. Regularne picie naparów z kozieradki zaleca się skonsultować z lekarzem, gdyż może wpływać na gospodarkę hormonalną. Natomiast nasiona bez większych przeszkód mogą być używane jako przyprawa. Nadają potrawom lekko gorzkawy smak, często praży się je lub używa w formie zmielonej.

Czytaj więcej na temat tego, jak poprawić pamięć.

Zioła na dobrą pamięć – chińskie, tybetańskie, syberyjskie i inne

Naturalne zioła na pamięć są ważną pozycją w tradycyjnej medycynie chińskiej (i innych medycynach praktykowanych w krajach azjatyckich). Bardzo często są to adaptogeny, tj. wszechleki o szerokim zastosowaniu, które „dopasowują się” do potrzeb organizmu. To dobre zioła na pamięć dla osób starszych, gdyż dodatkowo opóźniają procesy starzenia.

Korzeń żeń-szenia (Panax ginseng)

Dotychczas wyodrębniono z niego kilkaset związków aktywnie czynnych, z czego za najważniejsze uznaje się ginsenozydy. Picie odwarów podnosi kondycję fizyczną i psychiczną. Poprawia koncentrację i zdolność zapamiętywania. Żeń-szeń stosuje się także pomocniczo w zapobieganiu chorobie Alzheimera. Korzeń żeń-szenia lekko podnosi ciśnienie krwi.

Dzienna dawka nie powinna przekraczać 2 g, a kuracja trwać nie dłużej niż 2 miesiące. Leki i witaminy z żeń-szeniem przyjmuje się w ciągu dnia, gdyż aplikowane wieczorem mogą powodować bezsenność. Podobne skutki uboczne powoduje przekraczanie wskazanej dawki. Żeń-szeń (różne formy) to najbardziej znane chińskie zioła na pamięć.

Eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus)

Jest nazywany „syberyjskim żeń-szeniem”. W rzeczywistości od kilku tysięcy lat  wykorzystuje się go w naturalnej medycynie chińskiej, tybetańskiej i rosyjskiej. Jego główne związki to eleuterozydy A-G i I-M. Korzeń eleuteorokoka zwiększa efektywność nauki poprzez poprawę koncentracji i zapamiętywania. Wzmacniakondycję psychiczną u osób wykonujących pracę umysłową oraz zmęczonych codziennymi obowiązkami. Podobnie jak żeń-szeń lekko podnosi ciśnienie krwi. Nie powinno się z niego korzystać z przypadku bezsenności i nadpobudliwości nerwowej. Stosuje się go rano lub najpóźniej po południu.

Sprawdź również zioła na bezsenność.

Witala ospała, ashwagandha (Withania somnifera)

Jest z kolei nazywana „żeń-szeniem indyjskim”. To ważny naturalny lek od tysięcy lat wykorzystywany w medycynie ajurwedyjskiej. Mięsiste korzenie tej rośliny pomagają w utrzymaniu zdrowia psychicznego. Zwiększają wydajność zapamiętywania i uczenia się. Poprawiają koncentrację i odporność na stres. Pozytywnie wpływają na funkcje poznawcze u osób starszych. Zaleca się stosować je po posiłkach (ale nie wieczorem). Kuracja powinna trwać maksymalnie do trzech miesięcy.

Sprawdź suplementy diety na poprawę nastroju.

Miłorząb japoński (Ginkgo biloba)

To ceniony gatunek w medycynie chińskiej. Do Europy sprowadzono go dopiero w XVIII w. Drzewo słynie z odporności na niekorzystne czynniki i dobrej regeneracji. Jako naturalny lek wspomaga pamięć i chroni komórki nerwowe. Jest stosowany jako lek pomocniczy w zaburzeniach pamięci. Liście miłorzębu zawierają m.in. flawonoidy, steroidy, hydrokwasy i terpentyny.

Różeniec górski (Rhodiola rosea)

To niewielka roślina z rodziny gruboszowatych, która usprawnia pamięć, zdolność do nauki, zwiększa czujność i koncentrację. Łagodzi również objawy osłabienia pamięci związane z wiekiem. Przydaje się do leczenia zespołu nadpobudliwości z deficytem uwagi (ADHD). Zaleca się stosować ok. 200 mg dziennie. Najważniejsze substancje aktywnie czynne znajdujące się w kłączach różeńca to: rosavina i rodiolozyd. Leki z różeńca są pomocniczo podawane m.in. w zaburzeniach pamięci i przy chorobach degeneracyjnych mózgu.

Skuteczne zioła na pamięć – jak je stosować?

Zioła na pamięć zaleca się stosować na 30-45 minut przed planowanym wysiłkiem umysłowym, np. uczeniem. Sposób przyrządzania w największym stopniu zależy od używanego surowca. Liście i ziele (melisa, miłorząb) zaparza się jak herbatę, trzyma pod przykryciem i pije po wystygnięciu. Korzenie i kłącza zaleca się gotować przez ok. 10-15 minut (odwary). Surowiec należy wcześniej rozdrobnić. Zarówno napary, jak i odwary można pić 2-3 razy dziennie na raty (po 1/3 szklanki). Zaleca się unikać spożywania w godzinach wieczornych i nocnych.

Leki naturalne powinno się co kilka lub kilkanaście tygodni zmieniać, np. chińskie zioła na pamięć (żeń-szeń) zamienia się na indyjskie (witala). Wygodniejszym rozwiązaniem jest korzystanie z „gotowych” suplementów diety na pamięć, np. pastylek, kapsułek i tabletek. Wtedy nie trzeba niczego przyrządzać, należy jedynie sugerować się zaleceniami producenta.

Zioła na pamięć - podsumowanie

Natura zna wiele ziół, które poprawiają pamięć i koncentrację, tym samym zwiększają efektywność uczenia, a u osób starszych zapobiegają zapominaniu. Warto korzystać z różnorodnych gatunków (np. wybierając tybetańskie zioła na pamięć), wspomagać je wartościowym pokarmem (np. orzechy, siemię lniane, pestki dyni) oraz witaminami. Szeroko zakrojone działania pozwolą wejść umysłowi na wyższy poziom i opóźnić procesy demencji.

Źródła:

1. Bikram S.; Pushpinder K.; Gopichand; Singh R. D.; Ahuja P. S.; Biology and chemistry of Ginkgo biloba; Fitoterapia 79 (2008) 401–418.
2. Brown R. P.; Gerbarg P. L.; Graham B.; Różeniec górski. Złoty korzeń 2019; Vital.
3. Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach; Podkowa Leśna 2007; Wydawca M. E. Senderski.