Czym jest piperyna? Działanie pieprzu w diecie!

Pieprz czarny cieszy się popularnością wśród przypraw, a do potraw dodawany jest już od tysięcy lat. Czy wiesz jednak, że nie tylko nadaje daniom pikantny smak, ale także zawiera substancje, które mogą mieć pozytywny wpływ na zdrowie? Sprawdź, w jaki sposób piperyna może wpływać na funkcjonowanie organizmu i czy powinna być wykorzystywana jako suplement na odchudzanie.

Co to jest piperyna? Działanie i rola pieprzu w diecie

Przyprawy dodaje się do potraw ze względu na ich walory smakowe, jednak substancje w nich zawarte mają także właściwości prozdrowotne. Alkaloidy obejmują rodzinę naturalnie występujących związków chemicznych, zawierających głównie atomy azotu. Do tej grupy zalicza się właśnie piperynę, która naturalnie występuje w czarnym pieprzu (Piper nigrum), pieprzu długim (Piper longum) i w innych owocach należących do grupy Piperaceae. Związek ten skumulowany jest w wierzchniej warstwie ziarna. 

Piperyna – co to jest i jak działa?

Odpowiada za ostrość i pikantność, dzięki którym pieprz stał się jednym z najbardziej popularnych dodatków do potraw na całym świecie. Jest niezbędnym elementem zup, sosów, marynat czy przetworów w tradycyjnej polskiej kuchni. Pasuje nie tylko do dań wytrawnych, ale także doskonale przełamuje słodki smak w sosach czy też w sałatkach owocowo-warzywnych. Pieprz mielony jako przyprawę zawsze dodawaj na końcu procesu gotowania, aby uzyskać przyjemny, pikantny smak. 

Na rynku dostępne są preparaty, które zawierają ekstrakt z owoców pieprzu z wysoką zawartością piperyny. Alkaloid ten w dużej dawce z suplementów może jednak wywoływać niepożądane skutki uboczne. Nie jest więc polecany do przyjmowania -przez osoby, które cierpią na choroby zapalne przewodu pokarmowego (np. zapalenie błony śluzowej żołądka, choroby wrzodowej żołądka oraz dwunastnicy). Ze względu na swoje właściwości pobudzające wydzielanie soków trawiennych piperyny nie zaleca się także pacjentom chorującym na nadkwasotę żołądka. Może również powodować dyskomfort u osób zdrowych, który objawia się bólami brzucha, problemami z wypróżnianiem i mdłościami. 

Dowiedz się więcej na temat nadkwasoty z tego artykułu: Pali w żołądku? Sprawdź, bo to może być nadkwasota.

W przypadku rozpoczęcia suplementacji i wystąpienia wyżej wymienionych objawów skonsultuj się z lekarzem w celu dostosowania dawki lub całkowitego odstawienia preparatu z piperyną. Niewskazana jest ona także dla osób, które mają nadwrażliwość na pieprz czarny. Jeśli przyjmujesz leki lub antybiotyki, przed wdrożeniem suplementacji powinieneś także udać się do specjalisty.

Czym charakteryzuje się piperyna? Właściwości substancji

Pojawia się coraz więcej badań, które wskazują na prozdrowotne właściwości piperyny. Badania typu in vitro oraz te przeprowadzane na gryzoniach sugerują, że alkaloid może wpływać na zmniejszenie insulinooporności, stanu zapalnego i stłuszczenia wątroby oraz wspomagać leczenie nowotworów, depresji czy bielactwa nabytego. Piperyna poprawia aktywność enzymów antyoksydacyjnych oraz hamuje powstawanie wolnych rodników. 

Znaczenie piperyny w kancerogenezie, czyli w procesie tworzenia nowotworów, czyni ją obiecującym związkiem bioaktywnym. Zastosowana w formie biowzmacniacza ma duże znaczenie w połączeniu z lekami stosowanymi w chemioterapii. Pojawiają się badania sugerujące, że może łagodzić skutki uboczne występujące u pacjentów onkologicznych podczas walki z rakiem. Powyższe właściwości wymagają jednak dalszych randomizowanych badań klinicznych.

Udowodniono natomiast, że piperyna zwiększa biodostępność niektórych leków i substancji aktywnych poprzez wpływ na ich biotransformację w wątrobie. Ma więc swój udział w zwiększaniu stopnia wchłaniania niektórych składników odżywczych, np. witamin B6, C i A, koenzymu Q, selenu, kurkumy i resweratrolu. Dzięki temu może mieć wpływ na wzmocnienie pozytywnego działania tych związków na organizm. 

Mechanizm zwiększający biodostępność różnych substancji polega na hamowaniu enzymów, stymulacji transporterów aminokwasów w jelitach i zwiększeniu dostępności aktywnej formy danej substancji. Dlatego też piperyna często dodawana jest do wielu preparatów w celu zwiększenia ich efektywności, np. połączenie kurkuminy oraz piperyny jako preparat działający m.in. przeciwzapalnie. Suplementy wzmacniające odporność również często mają w składzie właśnie ten zestaw substancji.

Czy na utratę wagi wspomoże piperyna? Odchudzanie z pieprzem?

Wśród wyjątkowych właściwości piperyny wymienia się także działanie wspomagające odchudzanie. W poprzednich latach pojawiły się pojedyncze badania, które wskazywały, że może hamować tworzenie się nowych komórek tłuszczowych w organizmie (adipocytów). Tym samym jest więc w stanie obniżać poziom lipidów we krwi. Teksty wskazują również na jej wpływ na ekspresję genów, które odpowiadają za przyrost tkanki tłuszczowej. Za właściwości odchudzające może odpowiadać z kolei zdolność do termogenezy, to znaczy do podnoszenia ciepłoty ciała. Pojedyncze badania sugerują także, że piperyna podawana zwierzętom wzmaga przyrost masy mięśniowej, czyli może pozytywnie wpływać na zmiany składu ciała.

Dowiedz się więcej na ten temat z artykułu: Termogeniki naturalne: co pomoże spalać tłuszcz?.

Do potwierdzonych właściwości składnika należy poprawienie trawienia poprzez zwiększenie wydzielania soków trawiennych (żołądkowego, trzustkowego i jelitowego). Jej działanie mogą wspomóc tabletki na niestrawność. Piperyna, a także pieprz czarny, może pozytywnie wpływać na funkcjonowanie przewodu pokarmowego, a tym samym na zwiększenie wchłaniania składników odżywczych z pożywienia. 

Sprawdź, jak wspomóc procesy trawienne: Jak poprawić trawienie po obfitym posiłku?.

W Internecie można nawet znaleźć sugestie, że wpływa na redukcję cellulitu na ciele, a jej znaczenie w przyśpieszeniu procesu odchudzania jest niezwykle efektowne. W świetle nauki oraz dostępnych badań można jednak stwierdzić, że wciąż istnieje zbyt mała liczba dowodów, które potwierdzałyby oddziaływanie piperyny na redukcję tkanki tłuszczowej. Przeprowadzane do tej pory badania na zwierzętach oraz te typu in vitro jedynie w konkretnych warunkach potwierdziły tę hipotezę. Nie określono więc ani efektywności, ani minimalnej dawki, która miałaby wpływ na odchudzanie. W tym celu zasadne i konieczne jest wykonanie w przyszłości randomizowanych badań na grupie ludzi.

Przeczytaj więcej na temat cellulitu: Ujędrnianie ciała: dlaczego mój cellulit nie chce zniknąć?.

Pamiętaj, że jedyny skuteczny sposób na odchudzanie to racjonalna dieta redukcyjna oraz odpowiedni poziom aktywności fizycznej. Żadne spalacze tłuszczu nie będą skuteczne, jeśli nie zadbasz o jakość spożywanych posiłków oraz nie zmienisz swoich nawyków żywieniowych na lepsze. Wiedz, że najlepszy efekt przynosi nie czasowa, ale trwała ich zmiana; istotne są również zdrowe podejście do diety i regularny ruch. Chwilowo stosowane tabletki na odchudzanie nie będą miały wpływu na stan zdrowia i nie zapobiegną wystąpieniu chorób dietozależnych. 

Co warto zapamiętać o piperynie?

Piperyna to substancja, która ma udowodniony wpływ na poprawę biodostępności niektórych składników czy leków. Można też stwierdzić, że pozytywnie wpływa na procesy trawienia. Wciąż potrzeba jednak dalszych badań w celu potwierdzenia jej innych właściwości prozdrowotnych oraz odchudzających, a także sprecyzowania zalecanej dawki mającej oddziaływać na poszczególne parametry. 

Źródła:

1. Choi, S.; Choi, Y.; Choi, Y. i in. Piperine reverses high fat diet-induced hepatic steatosis and insulin resistance in mice. Food Chemistry. R. 2013, t. 141, nr 4, s. 3627–3635.
2. Derosa, G.; Maffioli, P.; Sahebkar, A. Piperine and Its Role in Chronic Diseases. Advances in Experimental Medicine and Biology. R. 2016, nr 928, s. 173–184.
3. Kumar, S.; Bhandari, C.; Sharma, P. i in. Role of piperine in chemoresistance. W: Role of Nutraceuticals in Cancer Chemosensitization. Red. A.C. Bharti, B.B. Aggarwal, Academic Press, Cambridge 2018, s. 259–286.
4. Miyazawa, T.; Nakagawa, K.; Kim, S.H. i in. Curcumin and piperine supplementation of obese mice under caloric restriction modulates body fat and interleukin-1β. Nutrition & Metabolism. R. 2018, t. 15, nr 12.
5. Sehgal, A.; Kumar, M.; Jain, M. i in. Combined effects of curcumin and piperine in ameliorating benzo(a)pyrene induced DNA damage. Food and Chemical Toxicology. R. 2011, t. 49, nr 11, s. 3002–3006.
6. Shah, S.S.; Shah, G.B.; Singh, S.D. i in. Chorawala, M. Effect of piperine in the regulation of obesity-induced dyslipidemia in high-fat diet rats. Indian Journal of Pharmacology. R. 2011, t. 43, nr 3, s. 296–299.